اخیراً  مکانی جدید برای طواف خانه خدا برای افراد دارای ناتوانی جسمی و مسن در ارتفاع 13 متری از سطح زمین در خانه خدا ساخته شده و هدف آن فراهم کردن مکانی امن و راحت برای طواف افراد ناتوان و مسن است. طواف در این سطح آیا جایز است یا خیر؟

بعد از سالها انتظار بالاخره به آرزوی خودش رسیده بود. روزی را که برای آن لحظه شماری می کرد فرا رسید. بعد از اینکه این خبر را شنید اشک شوق در چشمهایش حلقه زد و برای پسر و عروسش که این خبر را به او داده بودند دعای قشنگی کرد: انشاء الله عاقبت به خیر شوید!

ــ رضا: مادرجون این هفته کلاسهای آموزشی حج شروع میشه آمادگی دارید که شرکت کنید؟

ــ مادر: بله پسرم، هر چند زانو درد کمی اذیتم میکنه ولی با کمک شما و مریم جان حتماً شرکت می کنم.

ــ مریم: اتفاقاً مطالب خوبی در این کلاسها ارائه میشه و احکام حج رو برای کسانی که کمتر آشنایی دارند توضیح میدن.

ــ مادر: فقط دعا کنید که من با این حالم بتونم اعمالم رو کامل انجام بدم.

ــ رضا: انشاءالله خدا کمکتون میکنه و بدون مشکل اعمال حجتون رو انجام می دید نگران نباشید.

ــ مریم: امسال کشور عربستان برای زائران ناتوان و مسن و در یک طرح برای توسعه محل طواف، مکان جدیدی رو احداث کرده.

ــ رضا: بله این مکان جدید اطراف خانه کعبه و در ارتفاع 13 متری از سطح زمین ساخته شده.

ــ مریم: مادرجون با این شرایط سنی و مشکلاتی که داره میتونه از این محل استفاده کنه؟

ــ رضا: البته نظرات مراجع تقلید در این مورد متفاوت است. برخی از مراجع نظرشون این است که طواف از طبقه فوقانی صحیح نیست و افراد ناتوان باید نائب بگیرند. برخی هم طواف از طبقه بالا را به شرطی که از سطح بام کعبه پایین تر باشد بدون اشکال می دانند.

ــ مریم: پس با این اوصاف مادرجون باید به نظر مرجع تقلید خودش مراجعه کنه.

ــ مادر: بالاخره تکلیف من رو معلوم کنید. من باید چطور طواف کنم؟

ــ رضا: مادرجون تکلیف شما کاملاً روشنه.این هفته که در جلسه کلاس های توجیهی حج شرکت کردید مرجع تقلید خودتون رو معرفی می کنید و بر اساس نظر ایشان مدیر کاروان، شما رو راهنمایی می کنه.

ــ مادر: انشاء الله که این سفر روحانی نصیب شما هم بشه.

نظرات مراجع عظام تقلید در مورد  طواف در طبقه دوم متفاوت است. برخی از مراجع نظرشان بر این است که طواف از طبقه فوقانی صحیح نیست و افراد ناتوان باید نائب بگیرند. برخی هم طواف از طبقه بالا را به شرطی که از سطح بام کعبه پایین تر باشد بدون اشکال می دانند.

نظر مراجع و آیات عظام تقلید در مورد طواف در طبقه دوم یا پشت بام مسجد الحرام:
سوال: همانگونه که مستحضرید مکانی جدید برای طواف خانه خدا برای افراد دارای ناتوانی جسمی و مسن در ارتفاع 13 متری از سطح زمین در خانه خدا ساخته شده و هدف آن فراهم کردن مکانی امن و راحت برای طواف افراد ناتوان و مسن است. آیا طواف در این سطح مجاز است یا خیر؟
آیه الله مکارم شیرازی(دام ظله):

طواف از طبقه بالا به شرطی که از سطح بام کعبه پایین تر باشد مانعی ندارد در غیر این صورت فقط در حال ضرورت مجاز است.
سوال: قبلاً افراد ناتوان که با صندلی چرخ دار (ویلچر) یا سبد (تخت روان) طواف داده می شدند، در سال جاری از طواف در صحن مسجدالحرام منع شده اند و حتی ممکن است کسی نباشد تا فرد ناتوان را بر دوش خود حمل کند و طواف بدهد یا همین کار نیز ممنوع شود و چنین افرادی باید در طبقه دوم یا پشت بام مسجدالحرام طواف داده شوند. آیا چنین طوافی کفایت می کند یا نه، وظیفه آنان چیست؟
آیه الله بهجت(ره):

در صورت عدم امکان با رعایتِ الأقرب فالأقرب، کفایت می کند; والله العالم.

آیه الله تبریزی(ره):

احتیاط واجب این است که آنها را از طبقه دوم طواف دهند و نایب هم برایشان بگیرند.

آیه الله خامنه ای(دام ظله):

طواف باید دور کعبه معظمه ولو در فضای مابین زمین تا محاذی پشت بام کعبه باشد و کف طبقه دوم مسجدالحرام اگر به قدر قامت طواف کننده پایین تر از نقطه محاذی پشت بام کعبه نباشد، طواف از طبقه دوم صحیح و مجزی نیست، و کسانی که نمی توانند در صحن مسجدالحرام ولو به وسیله حمل توسط شخص دیگر طواف کنند وظیفه شان نایب گرفتن در طواف است و احوط آن است که خودش هم در همان طبقه دوم طواف نماید.

آیه الله سیستانی(دام ظله):

چنانچه احراز شود که طبقه دوم بالاتر از کعبه است، طواف از بالا کفایت نمی کند و باید برای طواف از پایین نایب بگیرند و لازم نیست احتیاط کنند و چنانچه مطلب مشکوک باشد باید احتیاطاً بین طواف از بالا و نایب گرفتن از پایین جمع نمایند.

آیه الله شبیری زنجانی(دام ظله):

در مورد سۆال اگر ممکن باشد کسی فرد ناتوان را بر دوش حمل کند، طواف در محدوده بین مقام ابراهیم و کعبه لازم است، و در غیر این صورت باید نایب بگیرند تا در محدوده طواف کند و بنابر احتیاط مستحب نیز خود شخص در طبقه دوم طواف داده شود و چنانچه نیابت نیز ممکن نباشد طواف دادن شخص در طبقه دوم کفایت می کند.

آیه الله صافی گلپایگانی(دام ظله):

در فرض مذکور این افراد باید در طبقه دوم طواف داده شوند و بنابر احتیاط واجب نایب هم گرفته تا برای آنان در صحن مسجدالحرام طواف نماید.

آیه الله فاضل لنکرانی(دام ظله):

در فرض سۆال چنانچه کعبه مقدسه از طبقه دوم پایین ار نباشد، احتیاط واجب آن است که علاوه بر اینکه در طبقه دوم طواف داده می شوند، استنابه (نایب گرفتن) هم بنماید; والله العالم.

آیه الله مکارم شیرازی(دام ظله):

در این گونه موارد که راهی جز این نیست طواف در طبقه بالا کفایت می کند.

آیه الله موسوی اردبیلی(دام ظله):

در مفروض سۆال باید طواف اشخاص مذکور به صورت نیابی در مطاف انجام شود و به احتیاط مستحب خود آنها نیز در طبقه دوم با هر وسیله ای که می توانند طواف کنند.

آیه الله نوری همدانی(دام ظله):

طواف در طبقه فوقانی صحیح نیست و این قبیل افراد باید به وسیله کول گرفتن طواف خود را انجام بدهند و اگر ممکن نشد، لازم است برای طواف خود نایب بگیرند.

آیه الله وحید خراسانی(دام ظله):

در مفروض سۆال باید نایب بگیرد که در صحن مسجدالحرام طواف نماید و در صورتی که متمکّن می باشد و بر او حرجی نیست، احتیاط واجب آن است که خودش هم از طبقه دوم طواف نماید.