«رس» به معنای چاه و یا رودخانه ای است که “اصحاب الرس” در کنار آن زندگی می کردند. مردمانی که اهل کفر و فساد و زنهای آنها، اهل فحشاء بودند. خداوند برای هدایت آنها، پیغمبری فرستاد ولی آنها، پیغمبرشان را تکذیب کردند و او را کشتند. خداوند هم آن قوم را هلاک کرد.
درباره این قوم، حدیثی طولانی از امیرالمومنین است که فرمودند: اصحاب الرس قوم و مردمی بودند که درخت بزرگ صنوبری را می پرستیدند، آنها نهری به نام رس داشتند که در اطراف آن نهر، دوازده شهر آباد بود که نام آن شهرها، آبان و آذر، دی، بهمن، اسفند، فروردین، اردیبهشت، خرداد، مرداد، تیر، مهر و شهریور بود که مردم فارس (ایرانی) این نام ها را برای ماههای خود گذاشتند.
اصحاب الرس از آن درخت صنوبر بزرگ، دوازده جوانه گرفتند و در هر یک از این شهرهای خود، یکی را کاشتند و این درختان بزرگ شدند و مردم هر شهر در هر ماه، زیر آن درخت جمع می شدند و آن روز عید می گرفتند و هدایا و قربانی ها برای آن درخت می آوردند و بعد آن قربانی را می سوزاندند و دود آنها، وقتی بلند می شد، بر پای آن درخت صنوبر، به سجده می افتادند و گریه و زاری می کردند.
این عادت آنان در آن دوازده شهر بود تا روز عید که در بزرگترین شهر، که اسفندار نام داشت و پادشاهان همه در آنجا سکونت داشتند، آن عید، دیگر همه اهل دوازده شهر در آن شهر جمع می شدند و به جای یک روز، دوازده روز، عید می گرفتند و تا آنجا که می توانستند، آن درخت را عبادت می کردند و همان برنامه های شهرها و عیدهای قبل…. تا اینکه سالها بر این منوال گذشت و همچنان آنها، بر کفر و پرستش درختان ادامه دادند.
خداوند رسولی از بنی اسرائیل را به سوی ایشان فرستاد. آن رسول مدتها آنان را به پرستش خدا و ترک شرک، دعوت و ارشاد کرد ولی آنها ایمان نیاوردند. پیغمبر نامبرده، آن درختان را نفرین کرد تا همه خشک شدند. آنها گفتند که خدایان ما، بر ما غضب کرده اند، ما باید غیرتی از خود نشان دهیم، لذا متفق القول، چاهی عمیق کندند، پیغمبرشان را در آن چاه انداختند و سرش را محکم بستند و آنقدر صدای ناله او را شنیدند تا برای همیشه، او خاموش شد.
به دنبال این جنایت بزرگ، خدای تعالی عذاب را بر آنها مسلط کرد و همه آن قوم را هلاک نمود.
امیرالمومنین در نهج البلاغه هم می فرماید: کجا هستند اصحاب شهرهای «رس» که پیغمبران خود را کشتند، و سنت های مرسلین را خاموش و سنت های جباران را احیا کردند؟
منـابـع
محمد خزائلی- اعلام قرآن- 149 – 151
ابوجعفر محمد بن علی ابن بابویه قمی معروف به شیخ صدوق- عیون اخبار الرضا
ابوالفضل رشید الدین میبدی- کشف الاسرار- جلد 7 صفحه 24 و 32