صفحات تاریخ شاهد صحنه‌هایی از مدعیان دروغگو و متنبیان غیر صادق است، گروهی که با هدف حکومت بر مردم از سادگی و کشش فطری بشر به سوی مبدأ و معاد و سوء استفاده نموده و با خدعه و تزویر خود را پیامبران الهی معرفی کرده‌اند. برای تشخیص پیامبران واقعی از مدعیان قلابی، راه‌ها ونشانه‌هایی وجود دارد، یکی از راه‌ها این است که مدّعی نبوت دارای معجزه باشد، یعنی دست به کار خارق العاده‌ای بزند که نوع بشر حتی نوابغ جهان، قدرت مبارزه با آن را نداشته باشند.
آیا پیامبر اسلام – صلی الله علیه و سلم- غیر از قرآن معجزه دیگری داشته است؟
برای نخستین بار این موضوع از جانب مسیحیان عنوان شده است، آنان به منظور پایین آوردن مقام و عظمت پیامبر اکرم – صلی الله علیه و سلم – مدعی شدند که پیامبر اسلام معجزه‌ای جز قرآن نداشت و تنها با قرآن تحدی می‌کرد، و هر موقع از او معجزه‌ای می‌خواستند به کتاب خود اشاره می‌نمود. با توجه به این که پیامبر اسلام – صلی الله علیه و سلم- خود را افضل پیامبران و خاتم آن‌ها معرفی کرده است، آیا لازمه افضل بودن او این نیست که باید همان معجزات و یا کامل‌تر از آن‌ها را دارا باشد؟ زیرا صحیح نیست که یک فرد خود را برتر از دیگران بداند، ولی در برخی از صفات کمال از آنها کمتر باشد.
معجزات پیامبر اکرم – صلی الله علیه و سلم- از دیدگاه قرآن:
1. شقّ القمر:
خداوند متعال در این باره می فرماید:
«اقْتَرَبَتِ السَّاعَهُ وَ انْشَقَّ الْقَمَروَ إِنْ یَرَوْا آیَهً یُعْرِضُوا وَ یَقُولُوا سِحْرٌ مُسْتَمِر: قیامت نزدیک شد و ماه از هم شکافت. و هر گاه نشانه و معجزه ای را ببینند روی گردانده، و می گویند: این سحری مستمر است»[1] مفسران اسلامی مانند: زمخشری در کتاب کشاف، طبرسی در مجمع البیان [2] و فخر رازی در مفاتیح الغیب و در ذیل آیه 1 و 2 سوره قمر می‌نویسد: مشرکان قریش خدمت پیامبر رسیدند و از او درخواست کردند که برای اثبات نبوت و رسالت خود ماه را دو نیم کند، حضرتش فرمود: اگر چنین کنم ایمان می‌آورید؟ همگی گفتند: آری! پیامبر از خدا درخواست کرد که مورد درخواست آنان را عطا کند، آن‌گاه با انگشت خود اشاره کرد و ماه دو نیم شد و فرمود: شاهد باشید.[3] 2- معراج: سیر پیامبر گرامی در نیمه شب از مسجد الحرام تا مسجد الاقصی بدون وسایل امروزی سیر اعجازی بود و از توانایی بشر بیرون بود. خود قرآن این اعجاز را برای پیامبر ثابت می‌نماید[4] و از آن در سوره‌ نجم سرسختانه دفاع می‌کند[5].
3. مباهله با اهل باطل: موضوع مباهله پیامبر با مسیحیان نجران مطلبی است که قرآن در سوره آل‌عمران[6] متذکر شده است. نصارای نجران که آماده مباهله شدند وضع پیامبر و نحوه حضور او در میدان مباهله، آنان را از ورود به مباهله منصرف ساخت نه تنها آنان حاضر نشدند بلکه تا پیامبر زنده بود کسی حاضر به مباهله نگردید.
4. مشرکان معجزات او را می‌دیدند، اما سحر می‌خواندند: برخی از آیات قرآن گواهی می‌دهد که مشرکان و بت‌پرستان هر موقع از پیامبر آیه و معجزه‌ای می‌دیدند، آن را جادو می‌خواندند،[7] مفسران اسلامی آیه 14 و 15 سوره صافات را گواه بر آن می‌گیرند که پیامبر گرامی علاوه بر قرآن معجزه دیگری نیز داشته است.
5. پیامبر اکرم- صلی لله علیه و سلم- دارای بینات بود: آیه 86  آل‌عمران حاکی از آن است که پیامبر دارای بینات بود . مقصود از آن معجزات است: «و شهدوا ان الرسول حق و جائهم البینات». بینات معنای وسیعی دارد که یکی از مصادیق آن همان معجزه‌ است و از آن جا که از لفظ بینه در آیات زیادی خصوص معجزه ارائه شده است، بنابراین لفظ بینه شامل معجزات پیامبر اکرم نیز می شود. برای نمونه به یکی از مواردی که در آن از معجزه به «بینه» تعبیر شده است، بسنده می‌کنیم. آیه 73 سوره اعراف که می‌فرماید: « قَدْ جَاءَتْکُمْ بَیِّنَهٌ مِنْ رَبِّکُمْ هَذِهِ نَاقَهُ اللَّهِ…» حضرت صالح – علیه السلام- می‌فرماید: «برای شما از جانب خداوند معجزه‌ای آوردم که همین شتر مادّه می‌باشد.»
6. پیامبر اسلام از غیب خبر می‌داد: قرآن مجید یکی از معجزات حضرت مسیح را خبر دادن از غیب می‌داند،[8] پیامبر گرامی به وسیله وحی الهی از برخی حوادث غیبی خبر داده است و تعداد خبرهای غیبی قرآن بیش از آن است که در این صفحات گرد آید،[9] از باب نمونه به چند مورد اشاره می‌شود: پیامبر به وسیله وحی از پیروزی رومیان پس از شکست[10] و از مرگ ابولهب و همسر او ام‌جمیل، برحالت کفر،[11] و هم ‌چنین از مرگ ولیدبن‌مغیره بر حالت کفر و شرک،[12] و از شکست قریش در جنگ بدر، … خبر داده است.[13] معجزات پیامبر اسلام در احادیث اسلامی:
احادیث اسلامی حاکی از آن است که پیامبر اسلام- صلی الله علیه و سلم- علاوه بر قرآن دارای معجزاتی بوده است؛ دانشمندان اسلام کتاب‌های زیادی در این باره نوشته‌اند، به عنوان مثال از کتاب «اثبات الهداه بالنصوص و المعجزات» تالیف مرحوم حر عاملی، بیست‌هزار حدیث پیرامون معجزات پیامبر اسلام و سایر پیشوایان با هفتاد هزار سند نقل شده است.[14] از دیگر کتاب‌هایی که در این زمینه نوشته شده است کتاب «الثاقب فی المناقب» است که در آن به معجزاتی مانند: خبر دادن از غیب، زنده نمودن مردگان، اطاعت درخت و سنگ از پیامبر، بارش باران با دعای حضرت، سخن گفتن چهارپایان و جمادات، شفای بیماران و[15] … اشاره شده است.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. ابونعیم اصفهانی، دلائل النبوه، (بیروت، دارالنفائس، چ 2، 1406 هـ ق).
2. قطب الدین راوندی، الخرائج، (قم، موسسه امام مهدی، 1409 هـ ق)، ص 21 ـ 170.
3. محمد باقر محمودی، کشف الرمس عن حدیث رد الشمس، قم، موسسه معارف اسلامی، اول، 1419ه‍ ق.
4. علی عامل ینباطی؛ الصراط المستقیم الی مستحق التقدیم، بی جا، المکتبه المرتضویه لاحیاء الاثار الجعفریه، ج1، باب3، فصل5، ص55.

پی نوشت ها:
[1]. قمر/1،2.
[2]. رک: ابی علی الفضل بن الحسن الطبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار المعرفه، 1408هـ ـ ق.
[3]. رک: طبرسی، فضل؛ مجمع البیان، بیروت، داراحیاء اتراث العربی، 1379ه‍ ق، ج5، ص186.
ابن جریر طبری، محمد، جامع البیان، بیروت، دارالفکر، 1415ه‍ ق، ج27، ص112.
ابن جوزی، عبدالرحمن، زاد المسیر فی علم التفسیر، بیروت، دارالفکر، اول، 1407ه‍ ق، ج7، ص242.
[4]. اسراء/1.
[5]. نجم/13ـ 18.
[6]. آل‌عمران/61.
[7]. صافات/14- 15.
[8]. آل‌عمران/49.
[9]. پیرامون خبرهای غیبی قرآن، ر، ک، سبحانی، جعفر، مفاهیم القرآن، قم، موسسه سیدالشهدا العلمیه، 1407 هـ ق، ج 3، ص 503 ـ 508.
[10]. روم/6-2.
[11]. مسد/5-1.
[12]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتاب الاسلامیه، ج25، ص228.
[13]. همان، ج23، ص67، ذیل آیه 45 سوره قمر.
[14]. به نقل از جعفر سبحانی، پیشین، ص 201.
[15]. طوسی، ابوجعفر محمد بن علی بن حمزه، الثاقب فی المناقب، بیروت، دارالزهرا، چاپ اول، 1411 هـ ق، ص 53 ـ 106.