1. هر گاه شخصی ثواب یک عمل خیر و یا یک صلوات را برای اموات هدیه کند، هر گونه نیت نماید خداوند سهم هر کدام از اموات را آنگونه که صاحب هدیه نیت کرده است می‌رساند. مثلاً اگر آن شخص نیت کرده باشد آن یک صلوات به طور مساوی ثوابش  به همه اموات مورد نظرش برسد، به همان صورت به آنها می‌رسد و اگر نیت کرده که به صورت متفاوت و به هر کدام مقداری خاص از ثواب آن صلوات برسد، همان‌گونه به آنها می‌رسد و هر کار بستگی به نیت هدیه کننده ثواب صلوات دارد، چون فرشتگان خدا مأمورند که پاداش و ثواب اعمال خیری را که به اموات هدیه می‌شود برسانند، بی‌تردید هر گونه هدیه شده است، فرشته‌ها آن امانت‌ها را به همان صورت به صاحبانش می‌رسانند. بر اساس روایات، وقتی کسی هدیه‌ای از قبیل ثواب صلوات و یا هر عمل خیر دیگر به اموات بفرستد فرشتگان خدا آن هدیه را در ظرفی از نور می‌گذارند و آن را نزد آن شخص که از دنیا رفته و یا آن افرادی که از دنیا رفته‌اند می‌برند و به آنها می‌گویند این هدیه‌ها را فلان کس برای شما فرستاده است.[1] 2. نکته دیگر آن است که هدیه‌های دنیایی از نظر حجم و عدد و مقدار هر اندازه باشند به همان اندازه به هدیه شونده‌ها خواهد رسید، امّا هدیه‌های معنوی از قبیل صلوات فرستادن، و ثواب آنها را هدیه کردن به اموات، گرچه ممکن است حسب ظاهر یک صلوات و یا یک عمل خیر باشد، امّا از آنجا که باطن هر کار خیر اساساً با عدد و مقدار محاسبه نمی‌شود و میزان خاصّی برای سنجش ارزش‌ها وجود دارد و به نحو خاصّی محاسبه می‌شود لذا تنها یک صلوات که با نیت پاک و خالص و با شرایط معنوی ویژه و با زبان پاک و از سوی فردی باتقوا و پاک، و خلاصه با شرایط معنوی کامل، برای اموات هدیه شود، و به نیت همه اموات مورد نظر یا همه اموات مؤمنان و شیعیان، هدیه گردد به تمام آنها می‌رسد و برای همه آنها کافی است، چون ظاهر آن؛ یک صلوات است امّا باطن و حقیقت آن ممکن است قابل شمارش با ارقام و اعداد ریاضی نباشد. چون باطن و ملکوت اعمال خیر این گونه خصوصیتی دارند که گاهی  چند صد برابر می شود و این زیادی ثواب از فضل پروردگار است. لذا قرآن کریم این مسئله را که عمل خیر گرچه به ظاهر یک عمل باشد امّا حقیقت و باطن آن غیر قابل مقایسه با ظاهرش است چنین تمثیل کرده و می‌گوید: «مَثَل کسانی که اموال خود را در راه خدا انفاق می‌کنند همانند دانه‌ای است که هفت خوشه برویاند که در هر خوشه‌ای صد دانه باشد، و خداوند برای هر کسی که بخواهد آن را چند برابر می‌کند و خداوند گشایشگر دانا است.»[2] و همچنین در روایات درباره اینکه عمل خیر مؤمنین از نظر حقیقت و باطن ممکن است، قابل شمارش نباشد نکته‌های فراوانی مطرح شده و تنها به این روایت که درباره نماز جماعت وارد است اکتفاء می‌شود در روایتی وارد شده که اگر یک نفر به امام جماعت اقتدا کند، هر رکعت از نماز او ثواب صد و پنجاه نماز را دارد و اگر دو نفر اقتداء کند، هر رکعت از نماز آنان ثواب ششصد نماز را دارد و هر چه بیشتر شوند ثواب نمازشان بیشتر می‌شود تا به ده نفر برسند و عدّه آنان که از ده گذشت اگر تمام آسمان‌ها کاغذ و دریاها مرکب و درخت‌ها قلم و جن و انس و ملائکه نویسنده شوند نمی‌توانند ثواب یک رکعت آن را بنویسند.[3] با توجه به آموزه‌های یاد شده به خوبی معلوم می‌شود که جای تردید نیست که اعمال خیر مؤمن باطن بسیار پربرکتی دارد و با عدد و ارقام قابل محاسبه نیست، در نتیجه اگر کسی ثواب صلوات را برای اموات هدیه کند ممکن است آن صلوات نیز از چنین برکتی برخوردار باشد.
درباره برکت صلوات و اینکه صلوات جزء اعمال بسیار پربرکت است روایات زیادی آمده، مثلاً روایت شده است در میزان اعمال روز قیامت هیچ عملی همانند صلوات بر محمّد و آل محمّد سنگین و وزین نیست، و در قیامت همه اعمال فرد مؤمن در میزان قرار داده می‌شود، اما دیده می‌شود سبک‌اند ولی وقتی صلوات‌های او را که بر محمّد و آل محمّد فرستاده بود می‌‌آورند و در میزان می‌گذارند، میزان عمل نیک آن شخص سنگین می‌شود و سبک بودن سایر اعمال او جبران می‌گردد.[4] پس اگر کسی صلوات و یا هر عمل خیری را به نیت همه اموات بفرستد و ثواب آن را به همه هدیه نماید برای همه کافی است و نیازی به آن نیست که برای هر کدام صلوات جداگانه بفرستد، گرچه (هر اندازه بیشتر بهتر) امّا باید توجه داشت که انسان نباید چنین گمان کند که چون یک صلوات از نظر عدد تنها یک صلوات است پس شاید برای همه اموات کافی نباشد و برای هر کدام باید صلوات جداگانه فرستاده شود، هرگز چنین نیست، چون صلوات گرچه حسب ظاهر، یک عدد باشد امّا اثر باطنی آن فراوان و بسیار است، لذا برای همه اموات همان یک صلوات کافی است و همه از آن بهره‌مند می‌شوند.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. سید محمّد حسینی تهرانی، معاد، انتشارات حکمت، بی‌تا.
2. جوادی آملی، یاد معاد، مرکز نشر فرهنگی رجاء تهران، 1375 ش.
3. فیض کاشانی، علم الیقین، ج2، نشر بیدار، قم، بی‌تا.
4. جوادی آملی، حیات حقیقی  انسان در قرآن، نشر مؤسسه اسراء قم، 1382 ش.
5. امام خمینی (ره) ، چهل حدیث، نشر مؤسسه آثار امام، چاپ 20، سال 1378 ش.

پی نوشت ها:
[1] . تهرانی، سید محمّد حسین، معاد شناسی، قم، نشر حکمت، بی‌تا، ج2، ص 120.
[2] . بقره/ 260.
[3]. رساله توضیح المسائل، مطابق با فتوای مراجع، قم، نشر الهادی، 1373 ش، ص 382.
[4]. کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، با ترجمه سید جواد مصطفوی، کتاب الدعا، باب الصلوه، علی محمّد و اهل بیته، قم، نشر بنیاد رسالت، ج4، ص 252، ح15.