یکی از اموری که در زندگی مشترک نقش حساسی دارد، «دوران نامزدی» است. اگر با این دوران، با ظرافت و ماهرانه برخورد شود، و به وظایف مخصوص آن عمل شود، می تواند در بالندگی و پرباری و استحکام دورانهای بعدی، تأثیر عمیقی داشته باشد.
سخن عامیانه ای بین مردم هست که می گوید: «یک روز دوران نامزدی، بهتر ازیک سال دوران بعد از عروسی است!» این سخن، هر چند مبالغه آمیز است، اما حقیقت مهمی را بیان می کند. واقعاً دوران نامزدی از جهت هایی مهمتر، شیرین تر، پربارتر، لذت بخش تر و سازنده تر از دوران پس از عروسی است؛ و می تواند در این دوران، شالوده و پایه های زندگی آینده را بنا نهاد. البته مدت نامزدی نباید از چند ماه تا یک سال بیشتر باشد دوران نامزدی با خواندن صیغه عقد بین پسر و دختر وجهه شرعی و قانونی پیدا می کند، و در جامعه ما هنجارهای دینی و فرهنگی حاکم بر محرم بودن آنها در این دوران تأکید دارد. برخی از علماء و روانشناسان وجود چنین دورانی را با توجه به خصوصیات و فواید زیاد آن از جمله، فراهم شدن فرصت بیشتر جهت ملاقات و دیدار با یکدیگر، داشتن آرامش روانی بیشتر در فرصتی که از مشروعیت برخوردار است، و قابل قبول بودن این نوع رابطه ها در بین خانواده ها، برای دست یافتن به شناخت روحیات و خصوصیات شخصیتی و ویژگیهای اخلاقی همسرلازم دانسته، آن را توصیه می کنند.
این سؤال کلیت و عمومیت ندارد. و در مواردی هم ملاحظه می شود که خود دختران نیز با داشتن دوره عقد و یا مدت دار بودن آن مخالفت می کنند، و معمولاً ‌دلایل مختلفی نیز اقامه می نمایند، که یکی از مهم ترین آن دلایل استناد کردن به زندگانی زوج هایی است که در دوران عقد با جدایی مواجه شده اند (که البته این تصمیم نامطلوبی است و نباید، وجود چند مورد عقد ناموفق را به تمامی این موارد تعمیم داد).[1] با توجه به سؤال جناب عالی، سعی می کنیم، پاره ای از دلایلی که، موجب می شود پسران از داشتن این دوران امتناع ورزند را به اجمال ذکر کنیم.

ضرورت های وجود دوره نامزدی
با توجه به شرائط و روحیات دختران، بسیاری از ضرورت های وجود دوران نامزدی، بیشتر قابل انطباق با آنها است تا پسران. برخی از آنها عبارتند از:
1. وابستگی دختران به خانواده هایشان:
دختری که چندین سال در یک خانواده زندگی کرده و با افراد خانواده به خصوص پدر و مادر انس شدیدی پیدا کرده است، جدایی از آنان برایش سخت است. و صلاح هم نیست که ناگهان او را از خانواده اش جدا کنند؛ زیرا از نظر عاطفی به او لطمه وارد می شود. بلکه لازم است برای این جدایی به تدریج در او آمادگی ایجاد شود.
2. آماده شدن برای مسئولیتها و مادر شدن:
دختری که تاکنون مسئولیت زندگی او به عهده پدر و مادر بوده است آمادگی آن را ندارد که یک مرتبه کل مسئولیت زندگی را به دوش گرفته و صاحب فرزند شود. بلکه فرصتی لازم دارد که خود را برای پذیرش بار مسئولیت زندگی مشترک آماده کند.
3. برقراری رابطه عاطفی همسر:
دختر و پسری که تا چندی قبل با هم بیگانه بوده اند برایشان سخت است که یک باره و بدون مقدمه در کنار هم قرار گیرند و با هم زندگی مستقل را شروع کنند؛ و لذا لازم است مدتی بگذرد تا با هم انس بگیرند و آماده زندگی با هم شوند.
4. آمادگی والدین دختر:
ممکن است برخی از والدین دختر هنوز آمادگی و امکانات لازم برای عروسی نداشته باشند؛ و نیاز به مدتی باشد، تا آنها جهیزیه تهیه کنند.[2] 5. عفت دختران و ترس از شب زفاف:
دختران معمولاً شرم و حیا دارند و عفتشان به آنها اجازه نمی دهد که به یک باره خود را در اختیار کسی که تا حال با او بیگانه بوده، بگذارد؛ بلکه مدتی لازم است تا به مرور خود را به شوهرش عرضه کند.
روحیه صریح پسران:
پسران معمولاً روحیه ای صریحتر دارند، و نسبت به همسر خود شرم و حیایی نداشته و می توانند بی پرده با او ارتباط برقرار کنند. اما دختران جنس لطیف و ظریفی دارند، بیشتر می خواهند، رابطه ای عاشقانه و احساسی داشته باشند. تا همبستری؛ و دوران نامزدی را بستری مناسب بدین منظور می دانند.
بعضی از پسران دوست دارند، زودتر کامجویی جنسی را تجربه کنند و غریزه جنسی خود را اشباع کنند؛ ولی در مقابل بعضی از دختران تا حدودی این غریزه خود را در دوران نامزدی ارضاء می کنند، و دوست دارند بیشتر تماس حسی و بدنی داشته باشند.

دلایل دیگر:
وجود برخی از آفت های این دوران، یکی دیگر از مهم ترین دلایلی است، که موجب می شود تا پسران از دوران نامزدی و یا مدت دار بودن آن سرباز می زنند، که برخی از آنها عبارتند از:
1. وسوسه های شیطان و بهانه های دل:
یکی از خصوصیات انسان، بلندپروازی «نیروی خیال» اوست، که اگر کنترل و تعدیل نشود به هیچ حدی اکتفا نمی کند و از طرف دیگر، «حالت مقایسه» نیز در انسان ، قوی است و آنچه دیگران دارند و یا با آنچه در دنیای خیال به آن رسیده است، مقایسه می کند. مقایسه کردن همسر خود با دیگران یکی از عوامل مهم دلسردی و پشیمانی و ناامیدی در روابط همسران است؛ چرا که معمولاً به این نتیجه غلط می رسند که دیگران از همسرشان بهترند. برخی از ترس غلبه این وسوسه ها نمی خواهند مدت نامزدی طولانی باشد.
2. چشم و همچشمی ها و توقعات بی جا:
گاهی مشاهده می شود که دختر و پسر یا خانواده هایشان از هم توقعات بیجا دارند و بارهای سنگینی را بر هم تحمیل می کنند و دوران شیرین را تلخ می نمایند. این توقعات معمولاً مادی و برخاسته از چشم و همچشمی ها و رسومات غلط است.
3. دخالت و وسوسه جاهلان و مغرضان:
چه بسا دیده شده که دوران شیرین نامزدی به خاطر دخالتهای بی جا و فضولیهای دیگران دچار تلخی و سردی شده است … و بهترین اسلحه در مقابل این دشمنان سعادت، همدلی، صمیمیت و هوشیاری دختر و پسر است.
4. محدودیت ارتباطات و غیرت بی جای خانواده دختر:
برخی از خانواده ها با توجه به رسومات جاهلانه و غیرت و تعصب بی جا و غلط مانع از روابط عاطفی و دوستانه دخترانشان با نامزد شرعی اش می شوند، و نمی گذارند تا نامزد دخترشان بیشتر به ملاقاتش برود. و لذا پسر درمانده، چاره ای جز عروسی و کوتاه کردن مدت نامزدی ندارد.[3]

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. ازدواج مکتب انسان سازی، ج 1، دکتر سیّد رضا پاک نژاد، مؤسسه علمی و دینی مهدیه، یزد.
2. نامزدی، لایوش زیلاهی، ترجمه عبدالله توکل، تهران، فکر روز، 1373.

پی نوشت ها:
[1] . ایمانی، محسن، بررسی ابعاد تربیتی و روان شناختی دوران عقد، تهران، انجمن اولیاء و مربیان، چاپ اول، 1381، ص 14.
[2] . مظاهری، علی اکبر، جوانان و انتخاب همسر، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ سوم، 1374، ص 230.
[3] . جوانان و انتخاب همسر، همان، صص 259 ـ 244.