مقدمه:
اعتماد به نفس کیمیایی است که ناتوان ترین انسان ها را توفیق های بزرگی می دهد و دشوارترین راه ها را هموار می کند. اعتماد به نفس چیزی جز ارزیابی مجموعه شکست ها و موفقیت های فرد و درس گرفتن از آنها نیست. اعتماد به نفس در هر فرد، تصویری است که او از خود دارد. اگر تصویر او مطابق با فرمایش آداب المتعلمین ص 16 «مَنْ جَدَّ وَجَدَ» «هر که تلاش کرد یافت» باشد اعتماد به نفس خواهد یافت.
هرگز اندیشه شکست را به ذهن خود راه ندهید. ذهن خود را با تفکر موفقیت عادت دهید، همیشه با خود بیاندیشید که در کاری که در پیش گرفته اید موفق خواهید شد. فکر این که با شکست مواجه می شود در شما اضطراب ایجاد کرده و به پیشرفت کار صدمه می زند و در بسیاری از موارد به شکست منتهی می گردد.
مثبت بیاندیشید: اندیشه روشن، توانایی می بخشد. افکار تیره و در هم باعث از کارافتادگی و ناتوانایی آدمی است. کسی که میل به انجام هیچ کاری را ندارد، مغزش تحت تاثیر افکار منفی، حس حقارت و تنفر قرار گرفته و باید با انگیزه ای مثبت شستشو داده شود.
درست قضاوت کنید: قضاوت درست یعنی داشتن تفکر منطقی، افکار متین و منظم که به تصمیم گیری صحیح منجر می شود. قضاوت درست فرد را برای تصمیم گیری صحیح یاری می کند و کسب موفقیت، بستگی تام به این نوع تصمیم گیری صحیح دارد، بنابراین باید هر عامل بازدارنده تصمیم گیری صحیح را از میان برداریم.
خود را بهتر بشناسید: شناسایی خود نقش مهمی در بالا بردن اعتماد به نفس در شما دارد. روحیات، ویژگی ها و توانمندی های خود را خوب بشناسید و با مدیریت خود وارد فعالیت مورد نظر شوید.
توانایی غلبه بر احساس: قضاوت درست و عاقلانه در گرو توانایی غلبه بر احساس است. افراد بسیاری را دیده ایم که در اثر تسلط بر اندیشه و رفتار خود به نتایج فوق العاده پرثمری رسیده اند و چه بسیار کسانی که عدم تسلط بر نفس، به شکست و ناکامی شان کشانده است. بسیاری از شکست ها و محرومیت ها حاصل افکار منفی و ناامید کننده است.
باور کنید خواستن توانستن است: بسیاری از مردان بزرگ، با تلاش و کوشش به جاهای بزرگ رسیده اند، این عبارات که من نمی توانم، کاری از دست من ساخته نیست، یا دیگری بهتر از من انجام می دهد، شاید نتوانم به آخر آن برسم و… همه از باورهای نادرست در حل مساله و مساله گشایی است. این افکار و باورهای غلط جلوی پیشرفت و فعالیت شما را خواهد گرفت. از این رو باید باور کنید که چون می خواهید پس می توانید آن را انجام دهید.
وقتتان را صرف کارهای بی فایده نکنید: شعار وقت از طلا باارزش تر است را همه حداقل برای یک بار شنیده ایم و باور داریم که وقت به سرعت از دست ما می رود و قابل بازگشت نیست. گذشته ها گذشت؛ فرصت را غنیمت بشمارید. در بسیاری از موارد ثانیه ها سرنوشت سازند. مثلاً در دوی 100 متر اگر یک دونده تنها چند صدم ثانیه زودتر از دیگران از خط پایان بگذرد میلیون ها دلار و قهرمانی به او خواهد رسید. اگر انسان بتواند به زمان مانند یک قهرمان دوی 100 متر نگاه کند در استفاده مفید از فرصت موفق تر خواهد بود. اضافه بر آن برای پرداختن به یک فعالیت باید روی خودِ کار هم ارزش گذاری کرد و بر اساس اولویت ها اقدام کرد.
از همه کوشش و قدرت تصور و خیالتان برای رسیدن به هدف استفاده کنید: برخی از محققان بر این عقیده هستند که تلاش فکری برای رسیدن به هدف عینی هم کاربرد چشم گیری داشته که تفاوت چندانی با تلاش جسمی ندارد. از این رو تصور پیروزی و پیشرفت در رسیدن به هدف نقش اساسی دارد.
همیشه به خود القا کنید که شکست را نمی خواهید: پذیرش شکست در ابتدا یا اثنای کار فعالیت را کند و راه رسیدن به هدف را دشوار می سازد. باید همیشه به خود القا کنید که شکست نخواهید خورد و تازه هر شکستی را با اعتماد به نفس و تلاش و پشتکار می توان جبران کرد. حضرت امیر ـ علیه السلام ـ می فرماید: «لا تیأسُ من الزمان اذا منع از زمانه هنگامی که از تو دریغ کند نا امید مشو[1].»

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. از حال بد به حال خوب، دیوید برنز، ترجمه مهدی قراچه داغی.
2. پل ژاگو، غلبه بر کمرویی، ترجمه حسین بنی احمد.
3. راه های افزایش اعتماد به نفس، سیندی پیچ، اندرو پیچ، ترجمه منصور حکیم جوادی.

پی نوشت:
[1] نهج البلاغه، صبحی الصالح، موسسه دارالهجره، چاپ اول، ص688، حکمت 386.