نویسنده: دکتر لیلا خواصی

هر انسانی از همان بدو تولد، غرایز و نیازهایی دارد که رفع و ارضای آن ها سبب ایجاد یک احساس خوشایند در فرد می شود که به آن نوازش می گویند. نوازش در سه سطح « محرک»، « درک شدن»، و « ساخت» اتفاق می افتد.
سطح اول، فقط به عنوان یک محرک عمل، و ما را به سوی خود جلب می کند. لبخند زدن، بیان الفاظ و عبارات خوشایند، خوردن یک غذای خوشمزه یا پوشیدن لباس مورد علاقه و… همگی نوازش در سطح اول هستند، البته فقط به عنوان یک محرک.
هم چنین اگر نوازش در حد یک تأیید کلامی یا ارضای غرایز باشد، نوازش در سطح اول است و محرک به شمار می آید. مثلاً هنگامی که لباس زیبایی می پوشیم و به این وسیله توجه دیگران را به خود جلب می کنیم و از آن ها بازخورد مثبت می گیریم، نوازش محرک را تجربه کرده ایم. غذا خوردن در یک رستوران نیز می تواند به عنوان یک محرک ما را نوازش کند.
در سطح دوم، ‌نوازش به معنای درک شدن است؛ درک شدن یعنی معنا یافتن در ذهن خود یا دیگران. در حقیقت چه ما از سوی دیگران و چه به وسیله ی خودمان درک شویم، خود را نوازش کرده ایم. مثلاً وقتی با یک دوست، پدر و مادر، همسر یا هر یک از اطرافیان مان وارد گفت و گو می شویم و ارتباط موفقی را شکل می دهیم، چون در ذهن طرف مقابل معنا پیدا کرده ایم، نوازش می شویم. یا هنگامی که هدیه یا شاخه گلی را از سوی فردی دریافت می کنیم که به او علاقه مندیم، چون در ذهن طرف مقابل معنا پیدا کرده ایم و درک شده ایم، نوازش می شویم.
در مراتب بالاتر که فرد از نظر ذهنی و روانی رشد بیش تری کرده، قادر است به وسیله ی خودش درک و نوازش شود. در این حالت فرد که قادر به نوازش خود است احساس رضایت بیش تری از خود و زندگی اش دارد و از نقاط قوت و ضعف خود آگاه تر از افرادی است که به چنین رشد ذهنی و روانی ای نرسیده اند.
این سطح از نوازش ( درک شدن) چون بیش تر از یک محرک عمل می کند، تأثیرات مثبت آن نیز بر ما عمیق تر است. دلیل این امر می تواند معنای مثبتی مثل برانگیختنِ همراهی و هم دلی دیگران لاشد که در عملکرد خودمان یا دیگران نهفته است و به راحتی به ذهن القا می شود.
در سطح سوم، بر عمق نوازش افزوده می شود و ما نه تنها می توانیم محرکی را دریافت کنیم یا درک شویم، بلکه می توانیم فرایند و فعالیت مشخصی را هم برای خودمان بسازیم، به همین دلیل این سطح از نوازش، « ساخت» نامیده می شود. مثلاً اگر شغلی را به دست آوریم یا فعالیتی داشته باشیم که متعاقب آن موفق به کسب نتایج مثبت شویم، ساختی صورت گرفته که ما را نوازش می کند. حتی آماده کردن غذا و مصرف دست پخت خودمان نوازش از سطح سوم است، یعنی نوازش ساخت.
منبع مقاله :
خواصی، لیلا؛ (1389)، معنای حریم همسران در ازدواج های موفق، تهران، نشر قطره، چاپ اول