معیارها و صفات الگوی یک زن مسلمان چیست؟

همه ما انسانها برای آنکه بتوانیم در مسیری که خداوند متعال برای ما ترسیم کرده، حرکت کنیم نیاز است که به دنبال کسانی برویم که مسیر را شناخته و در آن گام برداشته‌اند، آنان جز معصومین علیهم السلام و اولیاء الهی نمی‌باشند. آنانند که اسوه و الگوی افراد بشر هستند.
در این بین اگر بخواهیم برای زنان مسلمان یک الگوی مناسب معرفی کنیم الگویی که در تمام زمینه‌ها سرآمده بوده و در قله‌های انسانیت و معرفت قرار داشته باشد، نمی‌توان کسی، جز حضرت فاطمه زهرا(س) را معرفی کرد. در ادامه به برخی از ویژگی‌های آن بزرگوار اشاره می‌کنیم باشد که الگویی برای تمام بشریت قرار گیرد.
1. تهجد و عبادت: در مورد عبادت حضرت همین بس که خداوند می فرماید: «ای ملائکه من به فاطمه بنگرید که چگونه در مقابل من ایستاده و از ترس من اعضای بدنش می لرزد و من قلبش را به عبادت خودم مشغول کرده ام، شاهد باشید که من دوستان و شیعیان او را از آتش جهنم ایمن کردم.»[1] 2. ترس از روز قیامت: حضرت زهرا به شدت از روز قیامت و سختی آن نگران بود و از پدر بزرگوارش درباره چگونگی زنده شدن و احوال روز قیامت سؤالات بسیاری می کرد، وقتی آیه 44 از سوره حجر بر پیامبر نازل شد، حضرت به شدت گریست و یارانش نیز بر اثر گریه آن حضرت گریستند و کسی هم علت گریه پیامبر را نمی دانست. و یاران چون می دانستند که پیامبر با دیدن فاطمه شاد می شود، به خانه فاطمه رفته و او را باخبر کردند، فاطمه با شنیدن این خبر برآشفت هنگامی که فاطمه بر پیامبر وارد شدند فرمودند: پدر جان چه چیزی شما رانگران کرده؟ پیامبر آنچه را که جبرئیل بر او نازل کرده بود بر او تلاوت کرد، فاطمه از شدت ترس و وحشت با صورت به زمین افتاد در حالی که می فرمود پس وای بر کسی که وارد دوزخ شود.
3. انس با قرآن: توجه ویژه حضرت زهرا ـ سلام‎الله علیها ـ به قرآن کریم در طول زندگی خود درس دیگری را به شیفتگان این کتاب آسمانی می دهد گاهی اوقات که امام علی ـ علیه‎ السلام ـ از مسجد به منزل می آمد ملاحظه می کرد همان آیاتی که لحظاتی قبل بر پیامبر نازل شده بر زبان فاطمه جاری است با کمال تعجب می پرسید این آیات از چه راهی به شما رسیده فاطمه می فرمودند فرزندت حسن ـ علیه‎ السلام ـ آنان را برایم تلاوت کرده در روایت آمده فاطمه ـ سلام‎الله علیها ـ فرمودند از دنیای شما سه چیز را دوست دارم. 1. تلاوت قرآن کریم. 2. نگاه به چهره پیامبر. 3. انفاق در راه خدا.[2] 4. دعا برای دیگران: چگونه سخن گفتن با خدا و چگونه دعا کردن را باید از فاطمه آموخت، او همیشه دعا می کرد و همه چیز را از خدا می خواست اما نه برای خود، فاطمه ـ سلام الله علیها ـ حتی در دعا کردن ایثار می کرد و همه را بر خود مقدم می کرد. امام حسن ـ علیه‎ السلام ـ فرمودند: مادرم در شب جمعه پیوسته در حال رکوع و سجود بود تا وقتی که صبح می شد، شنیدم مؤمنین و مؤمنات را نام می برد اما ندیدم حتی یکبار برای خودش دعا کند، از روی تعجب گفتم چرا برای خودت دعا نمی کنی در جواب فرمودند: فرزندم اول همسایه را باید درنظر گرفت.
5. احترام به پدر: هنگامی که آیه (لا تَجْعَلُوا دُعاءَ الرَّسُولِ بَیْنَکُمْ کَدُعاءِ بَعْضِکُمْ بَعْضاً) بر پیامبر نازل شد، فاطمه ـ سلام‎الله علیها ـ پدر را با رسول الله خطاب می کرد. امام حسین ـ علیه‎ السلام ـ از مادرش نقل می کند که فرمود از آن روزی که این آیه نازل شد هیبت آن حضرت مانع شد که او را پدر خطاب کنم، چون پیامبر این برنامه را شنید فرمود دخترم این آیه درباره تو و اهل بیت تو نازل نگشته است زیرا تو از من هستی و من از تو می باشم، بلکه این آیه درباره اهل جفا و متکبران نازل گشته که احترام مرا نگه نمی دارند، دخترم تو مرا پدر خطاب کن، این برای آرامش قلب من بهتر است.[3] 6. پاسخ به پرسشهای مذهبی: حضرت فاطمه ـ به عنوان یک مبلغه دین از توان بالایی برخوردار بود، از نظر علم جز با امام معصوم هرگز قابل مقایسه نیست و از نظر اخلاق و برخورد باید وی را با پدرش مقایسه کرد، آن حضرت روش برخورد با مردم و به خصوص کسانی که در حوزه دین ابهاماتی داشتند را از پدرش یاد گرفته بود.[4] 7. التزام به تعهدهای اخلاقی: گویند وقتی که قرار شد پیامبر یک اسیر زن را به فاطمه هدیه کند تا در کارهای خانه او را کمک کند، رسول خدا یکی از اسرای ساحل بحر را به خانه دخترش فرستاد و سفارش فرمود تا با او مدارا شود. هنگامی که فاطمه این سفارش را از پدر شنید به پدر گفت ای دوست خدا کارها یک روز برای من و یک روز برای او و در مرحله عمل نیز چنین بود.[5] 8. خدمت بی منت به خانواده و همسر: خدمت بی منت در طول نه سال که فاطمه ـ سلام الله علیها ـ در خانه علی ـ علیه‎ السلام ـ بود با داشتن چهار فرزند جز در سالهایی که خادمه ای برای آن حضرت معین شد، تمام کارهای خانه را خودش انجام می داد. فاطمه ـ سلام الله علیها ـ علاوه بر بچه داری خود از چاه آب می کشید و جو آسیاب می کرد، اما اظهار خستگی نکرده و هرگز به خاطر چنین کارهایی بر شوهرش منت نگذاشت و از زیر بار مسئولیت شانه خالی نکرد.
9. فاطمه معدن حجب و حیاست: فاطمه نه فقط در مسائل دنیوی از حریم حیا پاسداری می کرد بلکه حتی پس از مرگ خود حاضر نبود بدن پیچیده به کفنش در مقابل دیدگان نامحرم قرار گیرد و یا در آخرت همانند دیگر انسانها با بدن برهنه وارد صحنه قیامت شود و تا این دو امر برایش تضمین نشد مرگ برایش گوارا نبود.
10. رفتار با همسر:
الف: تعاون بر تقوا
ب: درک وضعیت مالی همسر.
ج: دوری از شرمنده کردن همسر.
تعاون بر تقوا و نیکی یکی از ارکان زندگی مشترک علی ـ علیه‎ السلام ـ و فاطمه ـ سلام‎الله علیها ـ بود و شاید یکی از بهترین و شکوهمندترین نشانه های آن این است که زهرا ـ سلام‎الله علیها ـ در طول زندگی پرفراز و نشیب خود با علی ـ علیه‎ السلام ـ هیچ گاه از وی تقاضایی ننمود که اجابت آن برای علی ـ علیه‎ السلام ـ مشکل باشد لباس، زینت اثاث خانه، مسکن، و امثال آن خواسته هایی است که معمولاً هر زنی به خود اجازه می دهد که از همسر خویش درخواست نماید، اما زهرا ـ سلام‎الله علیها ـ هرگز همسرش را برای تهیه این نوع خواسته ها به زحمت نیانداخت.[6] د: محبت به همسر، رازداری، ادب و احترام زن به همسر خود اقتضا می کند که نه تنها از طرح و بزرگ جلوه دادن کمبودهای خانه خودداری کند بلکه در حد امکان کاستی ها را نادیده گرفته آنها را کوچک شمارد زیرا هنگامی که اظهار ناراحتی می کند نتیجه ای جز رنجش شوهر ندارد.
هـ : ایثار: ایثار و محبّت حکم می کند که زن خود به ترتیبی که می داند آن کمبودها را جبران کرده و زحمت مضاعف را بر همسر خود تحمیل نکند.
ی: فداکاری: در زندگی خانوادگی زهرا ـ سلام الله علیها ـ شاهد نمونه های برجسته ای از فداکاری او هستیم. صبح یک روز علی ـ علیه‎ السلام ـ از همسرش طلب غذا کرد، زهرا ـ سلام‎الله علیها ـ فرمود خود دو روز است که چیزی نخورده ام و هرچه در خانه بود برای شما و فرزندان آوردم، علی ـ علیه‎ السلام ـ فرمود چرا مرا از این امر آگاه نساختی تا برای تهیه غذا اندیشه ای کنم. زهرا ـ سلام‎الله علیها ـ پاسخ داد از خدای خود شرم کردم که چیزی از تو بخواهم که انجام آن برایت دشوار باشد.[7] ن: درک مشکلات بیرونی همسر.
ک: تبدیل محیط خانه به فضائی آرام بخش.
هر مردی برای حل مشکلات گوناگون خارج از منزل به یک روحیه قوی و زنده نیازمند است او سعی می کند که از همه لحظاتی که در بستر آرام بخش خانه اش هست برای تقلیل کاستیها و زدودن نگرانیها استفاده کند. مردی که از نعمت چنین خانه و خانواده ای برخوردار است در مسیر زندگی و انجام وظایف سیاسی اجتماعی خود فردی پیروز و موفق خواهد بود.
ل. پشتوانه ای قوی برای همسر: فاطمه ـ سلام‎الله علیها ـ در تمام مبارزات همسرش اعم از مبارزات سیاسی و جنگهای نظامی مایه امید و دلگرمی او بود. در غیاب شوهر، خانه و فرزندان او را به خوبی اداره می کرد با اشتیاق به بازگشت شوهر از جنگ می نشست و تمام سعی و کوشش خود را در راه آسایش او به کار می برد به طوری که وقتی علی ـ علیه‎ السلام ـ بر می گشت و ساعاتی را در میان خانواده می گذراند تمام خستگیها از تن او می رفت.[8] 11. رفتار مناسب با فرزندان:
الف) الگوی پرورش.
ب) محبت به فرزندان و نقش آن در تربیت فرزند.
ج) توجه به نیازهای کودک.
د) همبازی شدن با فرزندان
و) تشویق فرزندان به عبادت.
هـ) رعایت عدالت درباره کودکان.
ی) ارج نهادن به شخصیت فرزندان.
ن) اهمیت دادن به نیازهای طبیعی آنان.
12. حاضر شدن در اجتماع و دفاع از دین
13. حمایت از ولایت
در پایان لازم است، متذکر این مطلب شویم که برای رسید به قله باید قدم به قدم در کوه‌پایه‌ها مسیر را پیمود. الگوها نیز قله‌هایی هستند که مسیر را به ما نشان می‌دهند تا ما راه را گم نکنیم. هر کس با توجه به توان و وسع خود در این مسیر حرکت می‌کند، برخی سریع‌تر و برخی آهسته‌تر، مهم آن است که مسیر را گم نکرده و متوقف نشویم هر چند به قله نرسیم.
برای کسب اطلاعات بیشتر مطالعه کتابهای زیر را به شما توصیه می کنیم:
1. زندگینامه حضرت زهرا ـ سلام‎الله علیها ـ ، رسولی محلاتی، چاپ اول.
2. فاطمه الگوی زن مسلمان، احمد صادق اردستانی، ناشر امام عصر(عج) چاپ اول 82.
3. نقش اسوه ها در تبلیغ و تربیت،‌ مصطفی عباسی مقدم، انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 71.

پی نوشت ها:
[1] . مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج 43، ص 172.
[2] . مروجی، محمدجواد، فاطمه الگوی حیات زیبا، انتشارات دفتر تبلیغات، ص 63 و 64 و 65 و 67 و 69.
[3] . همان.
[4] . همان.
[5] . همان.
[6] . انصاری، عذرا، جلوه های رفتاری زهرا(س) ناشر دفتر تبلیغات اسلامی.
[7] . انصاری، عذرا، جلوه های رفتاری زهرا(س)، ناشر دفتر تبلیغات اسلامی، ص 21.
[8] . همان، ص 26.