به ستوه آمدن آفت است و آدم‌هایى که از مشکلات به ستوه مى‌‌آیند به نوعى آفت‌زده هستند که اگر درمان نشوند آنان را زمین‌گیر مى‌کند.
از ویژگى‌هاى انسان مداراکننده این است که به جاى عذرتراشى و دلیل‌تراشى براى شکست‌هاى خود، از آنها درس مى‌گیرد. حضرت امیر علیه‌السلام مىفرمایند: شخصى که براى رفع مشکل خود اقدام مى‌کند و نمى‌ترسد، باید دو ویژگى شجاعت و صبورى را داشته باشد، چون اگر شخص مدارا کننده شجاع بود، در مواجهه با مشکلات وازدگى پیدا نمى‌کند. بعد مىفرمایند: به ستوه آمدن آفت است و آدم‌هایى که از مشکلات به ستوه مى‌‌آیند به نوعى آفت‌زده هستند که اگر درمان نشوند آنان را زمین‌گیر مى‌کند.
نکته دیگر اینکه شجاع‌تر از خردمند وجود ندارد. آدم‌هایى که عقل ندارند شجاع نیستند و آدم‌هایى که شجاع نیستند عقل ندارند. نباید با مشکلات دست و پنجه نرم کرد بلکه باید مبارزه کرد. حضرت در ادامه مىفرمایند: اگر مى‌خواهى شجاع باشى، صبور باش و اگر مى‌خواهى عاقل باشى، صبور باش.
امام جعفر صادق علیه‌السلام مىفرمایند: کسى که صابر نیست، کامل شمرده نشود، چون نه عقل دارد و نه شجاع است؛ و نه در مقابل مشکلات مى‌تواند مقاومت کند.
صابر کسى است که مشکل را مى‌بیند و یک قدم برمى‌دارد، خستگى‌ناپذیر و نستوه است و حضرت على علیه‌السلام مىفرمایند: هر کس بر مرکب صبر نشیند، به خط پایان مى‌رسد و هم‌چنین پیامبر اکرم صلى‌اللّه‌علیه‌وآله مىفرمایند: صبر بهترین مرکب است. بنابراین صبر به معناى ایستایى نیست، بلکه به معناى مقاومت و نستوهى است.
امام محمد باقر علیه‌السلام مىفرمایند: اگر در میان خانواده‌ها جدل وجود دارد حتماً یکى از آنها صبور نیست و صد البته عاقل نیست، چون اگر یکى از آنان صبور و عاقل باشد، همدیگر را عزیز مى‌شمارند.
آیه‌اللّه‌العظمى بروجردى قدس‌سره مى‌گفتند: در طول تاریخ هیچ عالم بزرگى را نمى‌بینید که به اسلام خدمت کرده باشد ولى صبوریت را تجربه نکرده باشد. شهید مطهرى نیز مى‌گفت: حتى افرادى که در بعد مادى به مراحل بلندى رسیده‌اند، آدم‌هاى صبورى هستند، یعنى در شاخه مادى صبور بودند.
هرجا آرامش نیست آنجا دستورات الهى نیست، حضرت امیر علیه‌السلام در توضیح این کلام پیامبر اکرم صلى‌اللّه‌علیه‌وآله که دین اسلام، دین آسان است، مىفرمایند: دین اسلام دین آسان است آن‌گونه که هر زن و مردى مى‌تواند آن‌را یاد گرفته و عمل کند و این دین براى زندگى با آرامش و امید است. در مورد اینکه مدارا کردن شخص شجاع و صبور است به چه معناست، مى‌گویند: «رعایت کردن موقعیت و وضعیت موجود است به‌طورى که با صبر و حوصله بتوان وضع موجود را به نفع خود تغییر داد» و منظور از نفع در اینجا، نفع الهى است نه نفسانى.
راه‌هاى رسیدن به مدارا
1ـ خواندن روایاتى که ما را نسبت به وظایف‌مان در راستاى شناخت و عمل به واجباتى که جزو مبانى زندگى هستند، آشنا مى‌کند؛ مثل تکریم والدین که جزو واجبات است و اگر ما بتوانیم این مسئله را در جامعه جا بیندازیم، خیلى از مسایل حل مى‌شود.
2ـ نخوابیدن بین‌الطلوعین و به کار یا تلاوت قرآن پرداختن، به دلیل اینکه خواب آن موقع مجموعه فعالیت‌هاى جسمانى انسان را به هم مى‌ریزد و موجب مى‌شود در مقابل محیط و مشکلات ناتوان باشد؛
3ـ عدم استفاده از آنچه که نسبت به آن حساس هستیم. اولا نباید جلوى حساسیت را به زور گرفت چون واکنش‌هاى جسمى هستند، مثلا بعضى‌ها زبانشان آب مى‌زند که اینها در واقع سربازهاى جسم هستند، چون میکروبى در حال وارد شدن به جسم است و بدن با این ترشح واکنش نشان مى‌دهد…
برگرفته از سخنرانی حجه الاسلام دکتر کرمی
تنظیم:مجید نقدی
