نویسنده: محمدمهدی حاجی پروانه

خاصیت خرما چیست که پای ثابت سفره های رمضان شده است؟
سفره های افطار را که نگاه کنی، چه ساده، مختصر و معمولی باشند و چه مجلل، همیشه یک پای ثابت دارند. «خرما» یکی از میوه های محبوب پیامبر (ص) بود و امروز در خانه همه پیدا می شود؛ پای ثابت سفره های افطار و سحر ماه رمضان البته میوه مخصوص مجالس ختم و یادبود، اما چرا این میوه اینقدر برایمان عزیز و مقدس است؟ این بار و در روزهایی که خرما را بیشتر از هر میوه دیگری می شود در خانه ها پیدا کرد، دنبال پاسخ این پرسش رفته ایم.

1- جالب است بدانید
خرما جزو قدیمی ترین میوه هاست و در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد می کند. عده ای اولین محل رویش آن را هندوستان می دانند. جالب این که باستان شناسان معتقدند کاشت این درخت به 5 هزار سال پیش بازمی گردد. گفته می شود که نخل خرما را از ایران به چین بردند و در کشورهای اروپایی مانند اسپانیا کاشتند.
* درخت خرما یا نخل از گیاهان بسیار قدیمی و مقدس است که در قرآن مجید 42 بار از آن نام برده شده و مسلمانان آن را از میوه های بهشتی می دانند.
*برگ درخت خرما در آیین مسیحیت سمبل و نشانه شهادت و روح شهدایی است که در راه حضرت عیسی (ع) جان باخته اند.
* در حال حاضر در 38 کشور جهان خرما تولید می شود.
* ایران با سهمی حدود 21 درصد از بازار جهانی، بعد از مصر دومین تولیدکننده بزرگ خرما در جهان است.
* مصرف خرما در کشورهای خاورمیانه با کشورهای غربی متفاوت است. خرما در کشورهای غربی به صورت میوه و به شکلی که ما آن را مصرف می کنیم، استفاده نمی شود. در این کشورها معمولاً فقط از شیره خرما در تهیه شیرینی ها و کیک ها استفاده می شود.
* خرمای خشک احتیاجی به نگهداری در یخچال ندارد.
* بعضی از انواع خرما و رطب در هوای خنک و با رطوبت بالا شکرک می زنند. مصرف خرمای شکرک زده هیچ ضرری ندارد اما گر دوست ندارید خرمایتان شکرک بزند، آن را در زمستان در داخل یخچال قرار ندهید.

2- هر خرمایی رطب نیست
برخلاف باور عامه مردم که خرما را مساوی با رطب می دانند، استفاده از این دو واژه ماجرای متفاوتی دارد. رشد و بارآوری نخل در چند مرحله انجام می شود. ابتدا با شکوفه های نخل ماده تبدیل به میوه ای سبز و سفت و هسته دار می شوند که به آن «چاقالی» می گویند. در مرحله بعد چاقالی ها ممکن است زرد یا قرمز شوند که به آنها «خارک» می گویند. آفتاب داغ مناطق گرمسیری پس از مدتی خارک را تیره رنگ و آبدار می کند که به آن رطب می گویند. بعضی از انواع نخل ها وقتی میوه هایشان در مرحله رطب است چیده و استفاده می شوند و بعضی دیگر باید بعد از مرحله رطب 20 روز در گرمای خرماپزان مناطق گرمسیری بر سر نخل بمانند تا نیمه خشک شوند که به آن خرما می گویند. البته بعضی از انواع خرماهای نیمه خشک را کاملاً خشک کرده و به بازار می فرستند. بنابراین رطب تنها مرحله ای از مراحل رشد میوه خرماست.

3- خرما بهترین خوراک
یک ضرب المثل عربی می گوید: خواص درخت خرما به اندازه روزهای سال است. خرما سرشار از انواع ویتامین ها و مواد معدنی مانند کلسیم، منیزیم و آهن و … است. در واقع فواید خرما آن قدر زیاد است که قدیمی ها می گویند اگر هر روز یک خرما بخورید و یکی از خواص آن را بشمارید، در پایان سال باز هم روزها کم می آیند و خواص خرما به پایان نمی رسد. خرما قند کاهش یافته در دوران روزه داری را جبران می کند. و به علت دارابودن فیبر و خواص ملین بودن آن، سیستم گوارشی را که به دلیل روزه داری بی تحرک شده به تحرک وامی دارد. خرما به علت داشتن منیزیم، انرژی عضلاتی بدن را تقویت می کند و نیروی عمومی بدن را افزایش می دهد و به علت داشتن فسفر و منیزیم موجب تقویت حافظه می شود علاوه براین، پژوهشگران می گویند خوردن خرما به تنهایی یا همراه با لبنیات از جمله شیر برای کوفتگی و خستگی مفرط ناشی از روزه گرفتن یا فعالیت های سنگین بسیار مفید است.

4- فواید خرما
خرما موادی دارد که باعث انبساط رحم می شود و زایمان را آسان تر می کند. جالب اینکه خداوند در سوره مبارکه مریم اشاره کوچکی به این ویژگی خرما دارد؛ آن جا که حضرت مریم (س) از درد زایمان به خود می پیچید و از جانب خداوند فرمان می رسد که: «وَ هُزِّی اِلَیکَ بِجِذغ النَّخلَهِ تُساقِط علیکِ رُطَباً جَنیّاً/تنه خرما را بجنبان و بتکان تا خرمای نورس دست چینی بر تو فروبارد». (مریم، 25)
فسفری که در ترکیبات غذایی خرما وجود دارد، باعث فعال شدن سلول های عصبی می شود و آهن آن به گلبول های قرمز خون نیرو می دهد و مانع ایجاد کم خونی در افراد می شود و حتی کم خونی افراد را هم درمان می کند.
ویتامین های خرما باعث افزایش قدرت بینایی می شود، از خشکی پوست، ناخن و موها جلوگیری کرده و هوش را تقویت می کند.
خرما الیافی دارد که در کاهش چربی و تامین پروتئین بسیار موثر است.
همچنین به علت دارابودن موسیلاژ و مواد پکتیک در رفع ناراحتی های سینه موثر است. برای این کار از جوشانده 50 گرم خرما در نیم لیتر آب نوعی شیرینی تهیه می کند که برای سینه درد مفید است.
خرما می تواند در بهبود فلج اعضا، کمر درد و ناراحتی های مفاصل مؤثر باشد.
می گویند جوشانده خرما در شیر، گلو را نرم، نارسایی کلیه را درمان و از التهاب و امراض عفونی و ریزش مو جلوگیری می کند.
مخلوط خرما با شیر تازه در بالا بردن و تقویت نیروی جنسی بسیار موثر است. خرما اسید اضافی معده را خنثی می کند و برای سالمندان و کودکان بسیار سودمند است.
اثر معجزه آسای هسته خرما، از بین بردن تورم پلک های چشم است. بدین منظور پمادی از هسته ی خرما درست کرده و آن را روی چشم می گذارند. این پماد برای رشد مژه های چشم نیز بهترین داروست.
منبع:همشهری آیه شماره 4/مرداد 91