پدیدآورنده : جواد محدثی
منبع: حکمت های عسکری

امام حسن عسکری علیه السلام فرمود:

بِئْسَ العَبدُ عَبدٌ یَکونُ ذا وَجْهَینِ و ذا لِسانَینِ، یُطْری اَخاهُ شاهِداً و یأکُلُهُ غائِباً، إن اُعطِیَ حَسَدَهُ و اِن ابْتُلِیَ خانَهُ؛

بنده ی بدی است آن که دو رو و دو زبان باشد. در مقابل، از برادرش تعریف کند و پشت سر، او را بخورد. اگر برادرش بهره مند باشد به او حسد ورزد و اگر گرفتار شود، به او خیانت کند.

تحف العقول، ص ۴۸۸
شرح حدیث

صداقت و راستی، مهمترین آموزه ی دین است. پیشوایان ما، پیروان را به راستگویی، امانتداری، دوری از تزویر و خیرخواهی نسبت به برادران دینی فراخوانده اند. در این حدیث شریف هم امام عسکری علیه السلام از دورویی و نفاق در برخورد با دیگران نکوهش می کند و آن را صفت ناپسندی می شمرد. آن که برخورد رویارو و پشت سرش متفاوت است، منافق است.

آن که در برابر، زبانی چرب و نرم و همراه با تعریف و ستایش دارد، اما پشت سر، غیبت و بدگویی و توهین و نیش زدن کار اوست، نمی تواند دوست مناسبی باشد.

به هر حال، فرومایگانی که نه چشم دیدن نعمت تو را دارند، نه رفتارشان با تو صادقانه است، نه در گرفتاریها یار و غمخوار تواند، نه ظاهر و باطنشان با تو یکی است، برای معاشرت مناسب نیستند.

ابر اگر آب زندگی باردهرگز از شاخ بید، برنخوریبا فرومایه روزگار مبرکز نِیِ بوریا شکر نخوری (سعدی)

و چه اندکند دوستان صادق و یکرنگ. و چه قیمتی اند، آنان که دل و زبانشان یکی است!