چهل حدیث « خوب و بد را بشناسیم »

چهل حدیث « خوب و بد را بشناسیم »

قرآن کریم :

اِنْ اَحْسَنْتُمْ اَحْسَنْتُمْ لاَِنْفُسِکُمْ وَ اِنْ اَسَاْتُمْ فَلَها؛
[سوره اسراء ، آیه ۷] اگر خوبى کنید، به خودتان کرده اید و اگر بدى کنید باز هم به خود کرده اید.

۱پیامبر صلی الله علیه و آله : اَلْعِلْمُ رَأسُ الْخَیْرِ کُلِّهِ، وَ الْجَهْلُ رَأسُ الشَّرِّ کُلِّهِ ؛

دانایى سرآمد همه خوبى ها و نادانى سرآمد همه بدى هاست.
[بحارالأنوار، ج۷۷، ص ۱۷۵، ح ۹]

۲پیامبر صلی الله علیه و آله : تَـکَـلَّـفُوا فِعْلَ الْخَیْرِ وَ جاهِدوا نُفوسَکُمْ عَلَیْهِ، فَاِنَّ الشَّرَّ مَطْبوعٌ عَلَیْهِ الاِنْسانُ؛

در کار خیر، خود را به زحمت اندازید و در این راه با هوا و هوس خود مبارزه کنید، زیراطبیعت انسان به بدى تمایل دارد.
[تنبیه الخواطر، ج ۲، ص ۱۲۰]

۳پیامبر صلی الله علیه و آله : لا ضَرَرَ وَ لا اِضْرارَ فِى الاِْسْلامِ، فَالاِسْلامُ یَزیدُ الْمُسْلِمَ خَیْرا وَ لایَزیدُهُ شَرّا؛

در اسلام هیچ ضررى نیست و ضرر زدن به دیگران نیز ممنوع است، پس اسلام بهمسلمان خیر مى رساند و شر نمى رساند.
[الفقیه، ج ۴، ص ۳۳۴، ح ۵۷۱۸]

۴پیامبر صلی الله علیه و آله : صِفَهُ الْعاقِلِ اَنْ یَحْلُمَ عَمَّنْ جَهِلَ عَلَیْهِ وَ یَتَجاوَزَ عَمَّنْ ظَـلَـمَهُ وَ یَتواضَعَلِمَنْ هُوَ دونَهُ وَ یُسابِقَ مَنْ فَوقَهُ فى طَلَبِ البِرِّ وَ اِذا اَرادَ اَنْ یَتَـکَلَّمَ تَدَبَّرَ فَاِنْ کانَ خَیْراتَـکَلَّمَ فَغَنِمَ وَ اِنْ کانَ شرّا سَکَتَ فَسَلِمَ وَ اِذا عَرَضَتْ لَهُ فِتْنَهٌ اِستَعصَمَ بِاللّهِ وَ اَمْسَکَیَدَهُ وَ لِسانَهُ وَ اِذا رَاْى فَضیلَهً اِنتَهَزَ بِها لا یُفارِقُهُ الحَیاءُ وَ لا یَبْدو مِنْهُ الْحِرْصُ فَتِلْکَعَشْرُ خِصالٍ یُعْرَفُ بِهَا الْعاقِلُ؛

ویژگى عاقل این است که در برابر رفتار جاهلانه بردبارى کند، از کسى که به او ظلمکرده درگذرد، در برابر زیر دست خود متواضع باشد، با بالا دست خود در طلب نیکى رقابت کند، هرگاه بخواهد سخن بگوید بیندیشد، اگر خوب بود بگوید و سود برد و اگر بدبود سکوت کند و سالم ماند، هرگاه با فتنه اى روبه رو شود به خدا پناه برد، دست و زبانخود را نگاه دارد، هرگاه فضیلتى ببیند آن را غنیمت شمارد، شرم و حیا از او جدا نشود وحریص نباشد، اینها ده خصلت اند که عاقل با آنها شناخته مى شود.
[تحف العقول، ص ۲۸]

۵پیامبر صلی الله علیه و آله : اِذا بَلَغَ الرَّجُلُ اَرْبَعینَ سَنَهً وَ لَمْ یَغْلِبْ خَیْرُهُ شَرَّهُ قَبَّلَ الشَّیطانُ بَیْنَعَیْنَیْهِ وَ قالَ: هذا وَجْهٌ لا یُفْلِحُ؛

هرگاه انسان چهل ساله شود و خوبیش بیشتر از بدیش نشود، شیطان بر پیشانى اوبوسه مى زند و مى گوید: این چهره اى است که روى رستگارى را نمى بیند.
[مشکاه الأنوار، ص ۲۹۵]

۶پیامبر صلی الله علیه و آله : اَلْخَیْرُ عادَهٌ وَ الشَّرُّ لَجاجَهٌ؛

خوبى عادت است و بدى لجاجت.
[سنن ابن ماجه، ج ۱، ص ۸۰ ، ح ۲۲۱]

۷پیامبر صلی الله علیه و آله : اَلا اِنَّ شَرَّ الشَّرِّ شِرارُ الْعُلَماءِ وَ اِنَّ خَیْرَ الخَیْرِ خیارُ الْعُلَماءِ؛

بدانید که بدترین بدها، علماى بدند و بهترین خوبان علماى خوبند.
[منیه المرید، ص ۱۳۷]

۸پیامبر صلی الله علیه و آله : اِنَّ اَحْسَنَ الْحَدیثِ کِتابُ اللّه ِ وَ خَیْرَ الْهُدى هُدى مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آلهوَ شَرَّ الاُْمورِمُحْدَثاتُها؛

بهترین سخن، کتاب خدا و بهترین روش، روش پیامبر صلی الله علیه و آله و بدترین اموربدعت هاست (پدیده هاى مخالف دین).
[بحارالأنوار، ج ۷۷، ص ۱۲۲، ح ۲۳]

۹پیامبر صلی الله علیه و آله : مَنْ قالَ: اِنّى خَیْرُ النّاسِ فَهُوَ مِنْ شَرِّ النّاسِ وَ مَنْ قالَ: اِنّى فِى الْجَنَّهِفَهُوَ فى النّارِ؛

هر کس بگوید: من از همه مردم بهترم، او بدترین مردم است و هر کس بگوید: منبهشتى هستم، او جهنمى است.
[النوادر للراوندى، ص ۱۰۷]

۱۰پیامبر صلی الله علیه و آله : اِذا ماتَ اَحَدُکُمْ فَقَدْ قامَتْ قیامَتُهُ، یَرى ما لَهُ مِنْ خَیْرٍ وَ شَرٍّ؛

هرگاه یکى از شما بمیرد، قیامتش برپا مى شود و خوبى ها و بدى هاى خود را مى بیند.
[کنزالعمّال، ح ۴۲۱۲۳]

۱۱پیامبر صلی الله علیه و آله : خَیْرُ القُلوبِ اَوعاها لِلخَیْرِ وَ شَرُّ القُلوبِ اَوعاها لِلشَّرِّ، فَاَعلَى القَلبِالَّذى یَعِى الخَیْرَ مَمْلُوٌّ مِنَ الْخَیْرِ اِن نَطَقَ نَطَقَ مَأجورا و اِنْ اَنْصَتَ اَنْصَتَ مَأجورا؛

بهترین قلب ها، قلبى است که ظرفیت بیشترى براى خوبى دارد و بدترین قلب ها،قلبى است که ظرفیت بیشترى براى بدى دارد، پس عالى ترین قلب، قلبى است کهخوبى را در خود دارد و لبریز از خوبى است. اگر سخن بگوید، سخنش در خور پاداشاست و اگر سکوت کند، سکوتش درخور پاداش است.
[جعفریات، ص ۱۶۸]

۱۲پیامبر صلی الله علیه و آله : خَیْرُ ما اُعْطىَ الرَّجُلُ الْمُؤْمِنُ خُلْقٌ حَسَنٌ وَ شَرُّ ما اُعْطِىَ الرَّجُلُ قَلْبُسوءٍ فى صورَهٍ حَسَنَهٍ؛

بهترین چیزى که به مؤمن داده شده خوش اخلاقى و بدترین چیزى که به انسانداده شده دلى بد در چهره اى زیباست.
[کنزالعمّال، ح ۵۱۷۰]

۱۳پیامبر صلی الله علیه و آله : اَلا اِنَّ خَیْرَ عِبادِ اللّه ِ التَّقىُّ النَّقىُّ الخَفىُّ وَ اِنَّ شَرَّ عِبادِ اللّه ِ المُشارُ اِلَیْهِبِالاَصابِـعِ؛

آگاه باشید، بدرستى که بهترین بندگان خدا کسى است که با تقوا، پاک و گمنام باشد وبدترین بندگان خدا کسى است که انگشت نما باشد.
[بحارالأنوار، ج ۷۰، ص ۱۱۱، ح ۱۲]

۱۴پیامبر صلی الله علیه و آله : ما اَسَرَّ عَبْدٌ سَریرَهً اِلاّ اَلْبَسَهُ اللّه ُ رِداءَها اِنْ خَیْرا فَخَیْرٌ وَ اِنْشَرّا فَشَرٌّ؛

هیچ کس نیتى را در دل پنهان نمى کند، مگر اینکه خداوند آن نیت را (در رفتار وکردار او) همانند لباس ظاهر مى کند، با نیت خوب ظاهر خوب و با نیت بد ظاهر بدخواهد داشت.
[کنزالعمّال، ح ۵۲۷۵]

۱۵پیامبر صلی الله علیه و آله : دَعْ ما یُریبُکَ اِلى ما لا یُریبُکَ، فَاِنَّ الخَیْرَ طُمَأْنینَهٌ وَ الشَّرَّ ریبَهٌ؛

آنچه تو را به شک و تردید مى اندازد رها کن و به سراغ آنچه تو را به شک و تردیدنمى اندازد برو؛ زیرا خوبى مایه آرامش و بدى مایه تشویش و دودلى است.
[کنزالعمّال، ح ۷۳۰۸]

۱۶پیامبر صلی الله علیه و آله : نیَّهُ الْمُؤمِنِ خَیْرٌ مِنْ عَمَلِهِ وَ نیَّهُ الْکافِرِ شَرُّ مِنْ عَمَلِهِ وَ کُلُّ عامِلٍ یَعْمَلُعَلى نیَّتِهِ؛

نیت مؤمن بهتر از عمل او، و نیت کافر بدتر از عمل اوست و هر کس مطابق نیت خودعمل مى کند.
[کافى، ج ۲، ص ۸۴ ، ح ۲]

۱۷پیامبر صلی الله علیه و آله : اِنَّ اَسْرَعَ الْخَیْرِ ثَوابا البِرُّ وَ اِنَّ اَسْرَعَ الشَّرِّ عِقابا البَغْىُ؛

پاداش نیکوکارى زودتر از هر کار خوب دیگرى مى رسد و کیفر ستم و تجاوز زودتر ازهر کار بد دیگرى گریبان مى گیرد.
[خصال، ص ۱۱۰، ح ۸۱]

۱۸امام على علیه السلام : جَلیسُ الْخَیْرِ نِعْمَهٌ، جَلیسُ الشَّرِّ نِقْمَهٌ؛

همنشین خوب نعمت و همنشین بد، بلا و مصیبت است.
[غررالحکم، ح۴۷۱۹ و ۴۷۲۰]

۱۹امام على علیه السلام : ما خَیْرٌ بِخَیْرٍ بَعْدَهُ النّارُ و ما شَرٌّ بِشَرٍّ بَعْدَهُ الجَنَّهُ وَ کُلُّ نَعیمٍ دونَالْجَنَّهِ فَهُوَ مَحْقورٌ وَ کُلُّ بَلا ءٍ دونَ النّارِ عافیَهٌ؛

خیرى که به دنبال آن آتش باشد، خیر نیست و شرى که به دنبال آن بهشت باشد،شر نیست. هر نعمتى جز بهشت ناچیز است و هر بلایى جز آتش، سلامتى.
[نهج البلاغه، حکمت ۳۸۷]

۲۰امام على علیه السلام : مَنْ لَبِسَ الْخَیْرَ تَعَرّى مِنَ الشَّرِّ؛

هر کس جامه «خوبى» به تن کند از «بدى» برهنه مى گردد.
[غررالحکم، ح ۸۰۸۵]

۲۱امام على علیه السلام : اَلْخَیْرُ اَسْهَلُ مِنْ فِعْلِ الشَّرِّ؛

کار خوب آسان تر از کار بد است.
[غررالحکم، ح ۱۱۹۹]

۲۲پیامبر صلی الله علیه و آله : خَیْرُ بَیْتٍ فِى الْمُسلِمینَ بَیْتٌ فیهِ یَتیمٌ یُحْسَنُ اِلَیْهِ وَ شَرُّ بَیْتٍ فِى الْمُسْلِمینَ بَیْتٌ فیهِ یَتیمٌ یُساءُ إلَیْهِ اَنَا وَ کافِلُ الْیَتیمِ فِى الْجَنَّهِ هکَذا؛

بهترین خانه هاى مسلمانان، خانه اى است که در آن یتیمى باشد که به او نیکىمى شود و بدترین خانه هاى مسلمانان خانه اى است که در آن یتیمى باشد که با او بدىمى شود، من و سرپرست یتیم در بهشت مانند دو انگشت همراهیم.
[نهج الفصاحه، ص ۱۵۱۰]

۲۳امام على علیه السلام : اِنَّ الْخَیْرَ وَ الشَّرَّ لا یُعْرَفانِ اِلاّ بِالنّاسِ، فَاِذا اَرَدْتَ اَنْ تَعْرِفَ الْخَیْرَفَاعْمَلِ الْخَیْرَ تَعْرِفْ اَهْلَهُ وَ اِذا اَرَدْتَ اَنْ تَعْرِفَ الشَّرَّ فَاعْمَلِ الشَّرَّ تَعْرِفْ اَهْلَهُ؛

خوبى و بدى جز با مردم شناخته نمى شوند. پس اگر مى خواهى خوبى را بشناسى، خوبىکن تا اهل آن را بشناسى و اگر مى خواهى بدى را بشناسى، بدى کن، تا اهلش را بشناسى.
[بحارالأنوار، ج ۷۸، ص ۴۱، ح ۲۶]

۲۴امام على علیه السلام : فاعِلُ الْخَیْرِ خَیْرٌ مِنْهُ وَ فاعِلُ الشَّرِّ شَرٌّ مِنْهُ؛

خوبى کننده بهتر از خودِ خوبى و بدى کننده بدتر از خودِ بدى است.
[نهج البلاغه، حکمت ۳۲]

۲۵امام على علیه السلام : اِنَّ اللّه َ تعالى اَنْزَلَ کِتابا هادیا بَـیَّـنَ فیهِ الْخَیْرَ وَ الشَّرَّ، فَخُذوا نَهْجَالْخَیْرِ تَهْتَدوا وَ اَصْدِفوا عَنْ سَمْتِ الشَّرِّ تَقْصِدوا؛

خداى تعالى کتابى راهنما فرستاد و در آن خوب و بد را روشن ساخت. پس راه خوبىرا پیش گیرید تا هدایت شوید و از راه بدى دورى جویید تا به مقصد برسید.
[نهج البلاغه، خطبه ۱۶۷]

۲۶امام على علیه السلام : قارِنْ اَهْلَ الْخَیْرِ تَـکُنْ مِنْهُمْ وَ بایِنْ اَهْلَ الشَّرِّ تَبِنْ عَنْهُمْ؛

با خوبان معاشرت کن تا از آنان باشى و از بدان دورى کن تا از آنان نباشى.
[نهج البلاغه، نامه ۳۱]

۲۷پیامبر صلی الله علیه و آله : خَیْرُ شَبابِکُم مَنْ تَشَبَّهَ بِکُهولِکُمْ وَ شَرُّ کُهولِکُمْ مَنْ تَشَبَّهَ بِشَبابِکُمْ؛

بهترین جوانان شما، جوانى است که خود را شبیه میانسالان کند و بدترینمیانسالان شما، کسى است که خود را شبیه جوانان کند.
[مشکاه الأنوار، ص ۲۹۷]

۲۸امام على علیه السلام : اَلْعَجْزُ مَعَ لُزومِ الْخَیْرِ خَیْرٌ مِنَ القُدْرَهِ مَعَ رُکوبِ الشَّرِّ؛

ناتوانىِ همراه با خیر بهتر از توانمندىِ در خدمت شر است.
[غررالحکم، ح۱۹۷۳]

۲۹امام على علیه السلام : اَلْعِلْمُ اَصْلُ کُلِّ خَیْرٍ، اَلْجَهْلُ اَصْلُ کُلِّ شَرٍّ؛

دانایى، ریشه همه خوبى ها و نادانى ریشه همه بدى هاست.
[غررالحکم، ح ۸۱۸ و ۸۱۹]

۳۰امام على علیه السلام : اَللَّئیمُ لا یُرْجى خَیْرُهُ وَ لا یُسْلَمُ مِنْ شَرِّهِ وَ لا یُؤْمَنُ مِنْ غَوائِلِهِ؛

افراد پَست به خیرشان امید و از شرشان امان و از به هلاکت انداختنشانایمنى نیست.
[غررالحکم، ح ۱۹۳۰]

۳۱امام على علیه السلام : اِنَّ لِسانَ الْمُؤمِنِ مِنْ وَراءِ قَلْبِهِ وَ اِنَّ قَلْبَ الْمُنافِقِ مِنْ وَراءِ لِسانِهِ، لاَِنَّالْمُؤمِنَ اِذا اَرادَ اَنْ یَتَـکَلَّمَ بِکَلامٍ تَدَبَّرَهُ فى نَفْسِهِ، فَاِنْ کانَ خَیْرا اَبداهُ وَ اِنْ کانَ شَرّاواراهُ وَ اِنَّ الْمُنافِقَ یَتَـکَلَّمُ بِما اَتى عَلى لِسانِهِ لا یَدرى ماذا لَهُ وَ ماذا عَلَیْهِ؛

زبان مؤمن، در پشت دل اوست و دل منافق، در پشت زبان او، زیرا مؤمن هرگاهبخواهد سخنى بگوید، ابتدا درباره آن مى اندیشد، اگر خوب بود اظهارش مى کند و اگر بد بود آن را پنهان مى دارد. اما منافق هر چه به زبانش آید مى گوید، بى آن که بداند چهسخنى به سود او و چه سخنى به زیان اوست.
[نهج البلاغه، خطبه ۱۷۶]

۳۲امام باقر علیه السلام : اَلْخَیْرُ وَ الشَّرُّ یُضاعَفُ یَوْمَ الْجُمُعَهِ؛

خوبى و بدى در روز جمعه چند برابر (حساب) مى شود.
[ثواب الاعمال، ص ۱۴۳]

۳۳امام باقر علیه السلام : اِنَّ هذَا اللِّسانَ مِفْتاحُ کُلِّ خَیْرٍ وَ شَرٍّ، فَیَنْبَغى لِلْمُؤمِنِ اَنْ یَخْتِمَ عَلىلِسانِهِ کَما یَخْتِمُ عَلى ذَهَبِهِ وَ فِضَّتِهِ؛

به راستى که این زبان کلید همه خوبى ها و بدى هاست پس شایسته است که مؤمنزبان خود را مُهر و موم کند، همان گونه که (صندوق) طلا و نقره خود را مُهر و موممى کند.
[تحف العقول، ص ۲۹۸]

۳۴امام باقر علیه السلام : اِنَّ الْخَیْرَ ثَقُلَ عَلى اَهْلِ الدُّنْیا عَلى قَدْرِ ثِقْلِهِ فى مَوازینِهِم یَوْمَ القیامَهِوَ اِنَّ الشَّرَّ خَفَّ عَلى اَهْلِ الدُّنْیا عَلى قَدْرِ خِفَّتِهِ فى مَوازینِهِم؛

کار خوب بر مردم دنیا سنگین است، به اندازه سنگینى آن در ترازوهاى ایشان درروز قیامت و کار بد بر مردم دنیا سبک است، به اندازه سبکى آن در ترازوهایشاندر قیامت.
[بحارالأنوار، ج ۷۱، ص ۲۱۵، ح ۱۳]

۳۵امام صادق علیه السلام : اَلْخَیْرُ کُلُّهُ اَمامَکَ وَ اِنَّ الشَّرَّ کُلَّهُ اَمامَکَ وَ لَنْ تَرى الخَیْرَ وَ الشَّرَّ اِلاّبَعْدَ الاْخِرَهِ لاَِنَّ اللّه َ عَزَّوَجَلَّ جَعَلَ الْخَیْرَ کُلَّهُ فِى الْجَنَّهِ وَ الشَّرَّ کُلَّهُ فِى النّارِ؛

همه خوبى ها و بدى ها در مقابل توست و هرگز خوبى و بدى واقعى را جز درآخرت نمى بینى، زیرا خداوند همه خوبى ها را در بهشت و همه بدى ها را در جهنم قرارداده است.
[تحف العقول، ص ۳۰۶]

۳۶امام صادق علیه السلام : ما مِنْ عَبْدٍ اَسَرَّ خَیْرا فَذَهَبَتِ الاَیّامُ اَبَدا حَتّى یُظْهِرَ اللّه ُ لَهُ خَیْرا وَما مِنْ عَبْدٍ یُسِرُّ شَرّا فَذَهَبَتِ الاَیّامُ حَتّى یُظْهِرَ اللّه ُ لَهُ شَرّا؛

هر بنده اى که خیرى را پنهان کند، با گذشت زمان خداوند خیرى را از اوآشکار مى سازد و هر بنده اى شرى را پنهان کند، با گذشت زمان خداوند شرى را از اوآشکار مى گرداند.
[بحارالأنوار، ج ۷۲، ص ۲۸۲، ح ۴]

۳۷امام صادق علیه السلام : اِعْلَمى اَنَّ الشّابَّ الحَسَنَ الخُلقِ مِفْتاحٌ لِلْخَیْرِ مِغْلاقٌ لِلشَّرِّ وَ اَنَّالشّابَّ الشَّحیحَ الْخُلقِ مِغْلاقٌ لِلْخَیْرِ مِفتاحٌ لِلشَّرِّ؛

آگاه باش که جوان خوش اخلاق، کلید خیر و قفل شر است و جوان بداخلاق قفل خیرو کلید شر است.
[امالى طوسى، ص ۳۰۲، ح ۵۹۸]

۳۸امام کاظم علیه السلام : لَیْسَ مِنّا مَنْ لَمْ یُحاسِبْ نَفْسَهُ فى کُلِّ یَوْمٍ فَاِنْ عَمِلَ خَیْرا اسْتَزادَ اللّه َمِنْهُ وَ حَمِدَ اللّه َ عَلَیْهِ وَ اِنْ عَمِلَ شَیْئا شَرّا اسْتَغْفَرَ اللّه َ وَ تابَ اِلَیْهِ؛

از ما نیست کسى که هر روز اعمال خود را محاسبه نکند تا اگر نیکى کرده از خدابخواهد بیشتر نیکى کند و خدا را بر آن سپاس گوید و اگر بدى کرده از خدا آمرزشبخواهد و توبه نماید.
[الاختصاص، ص ۲۶]

۳۹امام رضا علیه السلام : اَحْسِنِ الظَّنَّ بِاللّه ِ فَاِنَّ اللّه َ عَزَّوَجَلَّ یَقولُ: اَنا عِنْدَ ظَنِّ عَبدىَ الْمُؤمِنِبى، اِنْ خَیْرا فَخَیْرا وَ اِنْ شَرّا فَشَرّا؛

به خداوند خوش گمان باش، زیرا خداى عزوجل مى فرماید: من نزد گمان بنده مؤمنخویش هستم، اگر به من خوش گمان باشد، به خوبى با او رفتار مى کنم و اگر به منبدگمان باشد، به بدى با او رفتار مى کنم.
[کافى، ج ۲، ص ۷۲، ح ۳]

۴۰امام صادق علیه السلام : مَنْ یَزْرَعْ خَیْرا یَحْصِدْ غِبْطَهً وَ مَنْ یَزْرَعْ شَرّا یَحْصِدْ نَدامَهً وَ لِکُلِّزارِعٍ ما زَرَعَ؛

هر کس خوبى بکارد، خشنودى درو مى کند و هر کس بدى بکارد، پشیمانى درومى کند، هر کس هر چه بکارد، همان را برداشت مى کند.
[کافى، ج ۲، ص ۴۵۸، ح ۱۹]

مطالب مشابه

دیدگاهتان را ثبت کنید