ما معتقد به وجود «صراط» و «ميزان» در قيامت هستيم.
صراط همان پلي است كه بر روي جهنم كشيده شده و همگان بايد از روي آن عبور كنند،آري راه بهشت از روي جهنم ميگذرد!
«و ان منكم الا واردها كان علي ربك حتما مقضيا×ثم ننجي الذين اتقوا و نذر الظالمين فيها جثيا، همه شما (بدون استثنا) وارد جهنم ميشويد،اين امري استحتمي و قطعي بر پروردگارت،سپس آنها را كه تقوا پيشه كردهاند از آن رهايي ميبخشيم و ظالمان را،در حالي كه به زانو در آمدهاند در آن رها ميسازيم».[1]
عبور از اين گذرگاه صعب العبور خطرناك بستگي به چگونگي اعمال انسانها دارد چنان كه در حديث معروفي ميخوانيم: منهم من يمر مثل البرق،و منهم من يمر مثل عدو الفرس،و منهم من يمر حبوا،و منهم من يمر مشيا،و منهم من يمر متعلقا،قد تاخذ النار منه شيئا و تترك شيئا، بعضي مانند برق از آن ميگذرند و بعضي همچون اسب تيز رو،بعضي با دست و زانو، بعضي همچون پيادگان و بعضي به آن آويزان ميشوند (و ميگذرند!) گاه آتش دوزخ از آنها چيزي را ميگيرد و چيزي را رها ميكند!»[2]
اما«ميزان»چنانكه از نامش پيداست وسيلهاي استبراي سنجش اعمال انسانها،آري در آن روز همه اعمال ما را ميسنجند و ارزش و وزن هر يك را آشكار ميكنند:
«و نضع الموازين القسط ليوم القيامة فلا تظلم نفس شيئا و ان كان مثقال حبة من خردل اتينا بها و كفي بنا حاسبين،ما ترازوهاي عدل را در روز قيامتبر پا ميكنيم، و به هيچ كس كمترين ستمي نميشود، حتي اگر به مقدار سنگيني يك دانه خردل (كار نيك و بدي) داشته باشد ما آن را حاضر ميكنيم و (جزايش را به او ميدهيم) و كافي است كه حساب كننده باشيم!»[3]
«فاما من ثقلت موازينه فهو في عيشة راضية×و اما من خفت موازينه فامه هاوية، اما كسي كه در آن روز،ترازوهاي اعمالش سنگين است،در يك زندگي رضايتبخش خواهد بود،و كسي كه ترازوهايش سبك است جايگاهش دوزخ است!» [4]
آري عقيده ما اين است كه نجات و رستگاري در آن جهان بستگي به اعمال انسانها دارد،نه آرزوها و پندارها،هر كس در گرو اعمال خويش است و بدون پاكي و تقوا كسي راه به جايي نميبرد:«كل نفس بما كسبت رهينة، هر انساني در گرو اعمال خويش است».[5]
اين شرح كوتاهي بود از چگونگي«صراط»و«ميزان»هر چند جزئيات آن براي ما معلوم نيست و همان گونه كه قبلا نيز گفتهايم چون سراي آخرت عالمي است بسيار برتر از جهاني كه در آن زندگي ميكنيم، درك همه مفاهيم آن براي ما زندانيان دنياي مادي مشكل يا غير ممكن است.
[1] . سوره مريم، آيات 71 و 72.
[2] . اين حديثبا مختصر تفاوتي در منابع معروف شيعه و اهل سنت،مانند كنز العمال حديث 39036 و قرطبي،جلد 6، صفحه 4175 ذيل آيه 71 سوره مريم و صدوق در امالي خود آن را از امام صادق (ع) نقل كرده است.در صحيح بخاري نيز بابي ديده ميشود تحت عنوان«الصراط جسر جهنم» (صحيح بخاري،جلد 8،صفحه 146) .
[3] . سوره انبياء، آيه 47.
[4] . سوره قارعه، آيات 6 تا 9.
[5] . سوره مدثر، آيه 38.
آيت الله مكارم شيرازي – اعتقاد ما، ص 66
