برای سه چیز بعد از سلام نماز، انسان باید دو سجده سهو بجا آورد:
اول: آن که در بین نماز، سهوا حرف بزند.
دوم: آن که یک سجده را فراموش کند.
سوم: آن که در نماز چهار رکعتی بعد از سجده دوم شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت.
و در دو مورد هم احتیاط واجب آن است که سجده سهو بنماید:
اول: در جایی که نباید نماز را سلام دهد، مثلا در رکعت اول سهوا سلام بدهد.
دوم: آن که تشهد را فراموش کند.
اگر انسان اشتباها یا به خیال این که نمازش تمام شده حرف بزند باید دو سجده سهو بجا آورد.
برای حرفی که از آه کشیدن و سرفه پیدا می شود، سجده سهو واجب نیست، ولی اگر مثلا سهوا آخ یا آه بگوید، باید سجده سهو نماید.
اگر چیزی را که غلط خوانده دوباره صحیح بخواند برای دوباره خواندن آن سجده سهو واجب نیست .
اگر در نماز سهوا مدتی حرف بزند و تمام آنها یک مرتبه حساب شود، دو سجده سهو بعد از سلام نماز کافی است .
اگر سهوا تسبیحات اربعه را نگوید یا بیشتر یا کمتر از سه مرتبه بگوید احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز دو سجده
سهو بجا آورد.
اگر در جایی که نباید سلام نماز را بگوید سهوا بگوید: “السلام علینا و علی عباد الله الصالحین ” یا بگوید: “السلام علیکم و رحمه الله و برکاته “باید دو سجده سهو بنماید، ولی اگر اشتباها مقداری از این دو سلام را بگوید، یا بگوید: “السلام علیک ایها النبی و رحمه الله و برکاته ” احتیاط مستحب آن است که دو سجده سهو بجا آورد.
اگر در جایی که نباید سلام دهد اشتباها هر سه سلام را بگوید دو سجده سهو کافی است .
اگر یک سجده یا تشهد را فراموش کند و پیش از رکوع رکعت بعد یادش بیاید باید برگردد و بجا آورد.
اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید که یک سجده یا تشهد را از رکعت پیش فراموش کرده باید بعد از سلام نماز سجده یا
تشهد را قضا نماید و بعد از آن دو سجده سهو بجا آورد.
اگر سجده سهو را بعد از سلام نماز عمدا بجا نیاورد معصیت کرده و واجب است هر چه زودتر آن را انجام دهد و چنانچه سهوا بجا نیاورد هر وقت یادش آمد باید فورا انجام دهد و لازم نیست نماز را دوباره بخواند.
اگر شک دارد که سجده سهو بر او واجب شده یا نه لازم نیست بجا آورد.
کسی که شک دارد مثلا دو سجده سهو بر او واجب شده یا چهار تا، اگر دو سجده بنماید کافی است .
اگر بداند یکی از دو سجده سهو را بجا نیاورده باید دو سجده سهو بجا آورد و اگر بداند سهوا سه سجده کرده، باید دوباره دو سجده سهو بنماید.
نحوه انجام سجده سهو
دستور سجده سهو این است که بعد از سلام نماز فورا نیت سجده سهو کند و پیشانی را به چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد و بگوید: ” بسم الله و بالله و صلی الله علی محمد و آله ” یا “بسم الله و بالله اللهم صلی علی محمد و آل محمد ”
ولی بهتر است بگوید “بسم الله و بالله السلام علیک ایها النبی و رحمه الله و برکاته ” بعد باید بنشیند و دوباره به سجده رود و یکی از ذکرهایی را که گفته شد بگوید و بنشیند و بعد از خواندن تشهد سلام دهد.
