در قرآن کریم می خوانیم که «تنها خداست که حمل زنان حامله را می داند» در حالی که امروزه، علم می تواند نوع جنسیت حمل را تشخیص دهد، و انتخاب نوع جنس حمل نیز به صورت اختیاری است. این آگاهی بشر با علم خداوند چگونه قابل جمع است؟

در قرآن کریم می خوانیم که «تنها خداست که حمل زنان حامله را می داند» در حالی که امروزه، علم می تواند نوع جنسیت حمل را تشخیص دهد، و انتخاب نوع جنس حمل نیز به صورت اختیاری است. این آگاهی بشر با علم خداوند چگونه قابل جمع است؟

در پاسخ به چند نکته توجه فرمایید:
1. علم خداوند متعال به اموری مانند: آنچه در رحم ها هست و… با علم انسان به برخی امور، منافاتی ندارد؛ چون علم خداوند متعال ذاتی و استقلالی است و غیر او، یعنی انسان های دیگر، علمشان به امور به طور مستقل نیست و هرچه دارند از ناحیه خداوند متعال و با الطاف و عنایت او است، به تعبیری دیگر، علم دیگران در عرض علم خدا نیست، بلکه در طول او و به تعلیم او و به مقداری است که او مصلحت بداند، حالا چه تعلیم علوم از راه اسباب و وسایل طبیعی مثل هواشناسی، علم پزشکان به آن چه که در ارحام است و… و یا از طریق غیر اسباب طبیعی، مثل علم پیامبران و امامان ـ علیهم السلام ـ باشد، چون براساس روایت اسلامی، پیشوایان معصوم ـ علیهم السلام ـ  از برخی جزئیات فرزند داخل رحم و حتی از فرزندی که باید صدها سال بعد متولد شود و یا از زمان و مکان موت خود و دیگران خبر داده اند.[1] 2. منظور از آیه 34، سوره لقمان که خداوند متعال می فرماید: «إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَهِ وَ یُنَزِّلُ الْغَیْثَ وَ یَعْلَمُ ما فِی الْأَرْحامِ وَ ما تَدْرِی نَفْسٌ ما ذا تَکْسِبُ غَداً وَ ما تَدْرِی نَفْسٌ بِأَیِّ أَرْضٍ تَمُوتُ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ؛ آگاهی از زمان قیامت مخصوص خداست و اوست که باران را نازل می کند و آن چه را که در رحم ها (محل مادران) است می داند، و هیچ کس نمی داند فردا چه به دست می آید، و هیچ کس نمی داند در چه سرزمینی می میرد خداوند عالم و آگاه است.»
ممکن است مقصود از عدم آگاهی مردم از آن چه که در ارحام است، تمام خصوصیات به طور تفصیل باشد و در صورتی که خداوند نخواهد علم آن را به کسی عطا کند، کسی از آن خبر ندارد و اگر خداوند علم به ارحام را به کسی اعطا کند، به آن خبردار می شوند و برخی روایات اسلامی نیز دلالت می­کند که غیر خدا به آن چه در ارحام هست به طور تفصیل و به طور تحقیقی خبر ندارد. مثلاً از شقاوت یا سعادت و سرنوشت او سایر جزئیات خبر ندارند و اگر خداوند علم آن را به کسی مثل امامان معصوم ـ علیه السلام ـ  عطا کند خبردار می شوند و گرنه علم به ارحام به طور تفصیل مخصوص خداوند متعال است.[2] پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ می فرماید: «معنای آیه 34، لقمان این است که خداوند متعال به اول و آخر تمام اشیاء و هستی علم دارد و او می تواند براساس مصلحت، اجل ها را به تأخیر یا جلو بیندازد و او کسی که باب علم را برای دیگران می گشاید چون او عالم به غیب است و او به هر چیزی آگاه است.»[3] پس، در مرحله اول و در ابتدای امر، علم به ارحام را مخصوص خداوند متعال می داند. وقتی اراده و مشیت خداوند حکیم به کسی یا چیزی تعلق گرفت و از علم خود به او عطا کرد، او نیز می تواند به «ما فی الارحام» به نسبت لطف خداوند، علم پیدا کند.[4] که البته در این صورت نیز ممکن است علم به بسیاری از جزئیات برای غیر معصوم ـ علیهم السلام ـ  ممکن نباشد.[5] 3. روح آدمی توسط خداوند متعال ایجاد می شود، ازدواج و آمیزش، مقدمه ای برای ترکیب نطفه زن و مرد است، رحم زن مکانی است که خداوند برای پرورش جنین قرار داده است اگر با پیشرفت علم ژنتیک، بشر بتواند، مکانی مصنوعی همانند: رحم زن، بسازد که تمام ویژگی های رحم را داشته باشد و بتواند اسپرم مرد و اوول زن را در هم ترکیب نماید و نطفه مرد و زن را پرورش دهد، پس از پرورش جنین و تکامل جسمانی آن، خداوند روح را در آن جنین ایجاد می کند.[6] پس در این صورت نیز مانند جنین در رحم، روح جنین از سوی خداوند است و بشر هیچ گاه نمی تواند روح را بسازد، تنها کار بشر این است که زمینه را برای ترکیب اسپرم و اوول و رشد آن دو و آماده شدن جنین برای دریافت روح انسانی، فراهم کند.[7]

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. رشیدالدین میبدی، کشف الاسرار، تهران، امیرکبیر، چاپ چهارم، 1361 ش، ج 5، ص 178.
2. جارالله زمخشری، الکشاف، قم، نشر الحوزه، بی تا، ج 2، ص 515.
3. ناصر مکارم شیرازی و دیگران، نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1367 هـ ش، ج 2، ص 316؛ ج 25، ص 320 و 339.

پی نوشت ها:
[1] . ر.ک: طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان فی تفسیر القرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم، 1397 هـ ق، ج 16، ص 251-253.
[2] . ر.ک: جمعه العروسی الحویزی، نورالثقلین، قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ چهارم، 1412 هـ ق، ج 4، ص 220.
[3] . ر.ک: ابی جعفر محمد بن الحسن الطوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ اول، 1409، ج 4، ص 155.
[4] . ر.ک: طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان فی تفسیر القرآن، همان.
[5] . ر.ک: بانو امین اصفهانی، مخزن العرفان، تهران، نشر نهضت زنان مسلمان، 1361 ش، ج 8، ص 153- 158؛ مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1367 ش، ج 17، ص 97-100؛ ج 25، ص 142-153.
[6] . مؤمنون/ 15.
[7] . ر.ک: محمد الطاهر ابن عاشور، التحریر، بیروت، مطبعه عیسی البابی الحلبی، الطبعه الاولی، 1384 هـ ق، ج 27، ص 145؛ فخرالدین رازی، التفسیر الکبیر، مصر، المطبعه البهیه، بی تا، ج 28، ص 15.

مطالب مشابه

دیدگاهتان را ثبت کنید