همه موجودات عالم مشغول تسبیح خدا هستند
طبق بیان قرآن و جهان بینی الهی نه تنها انسان بلکه تمام حیوانات و کائنات و ذرات به نوعی دارای شعورند و به ستایش و تسبیح و سجود برای خدای متعال مشغولند. خداوند متعال در آیه 18 سوره حج می فرمایند: «أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ یَسْجُدُ لَهُ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ مَنْ فِی الْأَرْضِ وَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ وَ النُّجُومُ وَ الْجِبالُ وَ الشَّجَرُ وَ الدَّوَابُّ وَ کَثیرٌ مِنَ النَّاسِ؛ آیا ندیده ای که هر کس در آسمانها و هر کس که در زمین است و آفتاب و ماه و ستارگان و کوه ها و درختان و جنبندگان و بسیاری از مردم خدا را سجده می کنند؟»
همچنین در آیه 44 سوره إسرا آمده است: «تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَ الْأَرْضُ وَ مَن فِیهِنَّ وَ إِن مِّن شیَ ءٍ إِلَّا یُسَبِّحُ بحَِمْدِهِ وَ لَکِن لَّا تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ إِنَّهُ کاَنَ حَلِیمًا غَفُورًا؛ هفت آسمان و زمین و هر چه در آنهاست تسبیحش می کنند و هیچ موجودی نیست جز آنکه او را به پاکی می ستاید، ولی شما ذکر تسبیح شان را نمی فهمید. او بردبار و آمرزنده است.»
دلایل علمی تسبیح خداوند متعال توسط تمامی عالم هستی
با توجه به آیاتی که در بالا به آن ها اشاره شد فهمیده می شود که هر ذره‌ای در عالم هستی دارای ادراک و درک و فهم و شعور بوده و هوشمندانه و با زبان ویژه خود خدای متعال را تعظیم و تسبیح می‌کند و همچنین آن ها در ازای تک تک اتفاقاتی که در عالم اتفاق می‌افتد از خودشان واکنش نشان می‌دهند.
تحقیقات دانشمندان و پژوهشگران نیز ثابت کرده است که در میان موجودات عالم حتی گیاهان نیز دارای اعصاب بوده و حتی فریاد هم می کشند به نحوی که محققان لابراتوار علائم کشاورزی «مسکو»، فریاد و گریه های ریشه گیاهی را که در آب گرم قرار گرفته بود ضبط کرده اند.
آن ها دریافته اند که دلفین ها، جیرجیرک ها، پرندگان، زنبورها و حتی ویروس ها نیز صداهایی از خود صادر می کنند از این رو آن ها در تلاشند که راه جدیدی برای کشف زودهنگام بیماری ها با پیروی از صدای میکروب ها و ویروس ها در جسم بیابند.
موجودات چگونه خدا را تسبیح می گویند؟
به عقیده شیعیان یکی از شرایط انسان کامل، دانستن زبان همه موجودات است. این موضوع در روایات متعددی نیز مطرح شده است؛ و آنچه از این دست از روایات بر می آید این است که اگر انسان در مسیر صراط مستقیم حرکت کند و آلوده به دنیا نشود به حقایق عالم ماده پی می برد. لذا آنجاست که چشم و گوش انسان باز می شود و صدای موجودات را می شنود که می گویند:
ما سمیعیم و بصیریم و هُشیم
با شما نامحرمان ما خامُشیم
و به همین خاطر است که در آیات قرآنی انسان های گناهکار پست تر از حیوانات معرفی شده اند، آنگونه که در آیه 179 سوره اعراف می خوانیم: «وَلَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ کَثِیرًا مِّنَ الْجِنِّ وَالإِنسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لاَّ یَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْیُنٌ لاَّ یُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لاَّ یَسْمَعُونَ بِهَا أُوْلَـئِکَ کَالأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُوْلَـئِکَ هُمُ الْغَافِلُونَ؛ بی تردید گروه بسیاری از جن و انس را برای دوزخ آفریده ایم، آنها دل هایی دارند بی ادراک و چشمانی که با آن نمی بینند و گوش هایی که با آن نمی شنوند، آنان مانند چارپایانند حتی گمراه تر؛ آنان همان غافلانند.»
در کتاب «خرائج و جرائح» قطب راوندی روایتی طولانی از امام حسین علیه السلام در ارتباط با معنای صدای حیوانات آورده شده است. این روایت بیان می دارد که در سنین کودکی از امام حسین علیه السلام در ارتباط با آوای حیوانات و اینکه آن ها هنگامی که صدا می کنند چه می گویند سؤال شد و آن حضرت در جواب فرمودند:
– کرکس مى گوید: اى فرزند آدم! هر گونه که می خواهى زندگى کن، ولى بدان که عاقبت مرگ است.
– باز مى گوید: اى عالم به خفیّات و اى رفع کننده بلاها!
– طاووس مى گوید: خدایا! به خود ظلم کردم و به زینتم مغرور شدم، پس مرا ببخش.
– خارپشت مى گوید: خداوند بر عرش خود قرار گرفته است.
– خروس مى گوید: هر کس خدا را شناخت او را فراموش نمی کند.
– مرغ مى گوید: اى خدایى که بر حقى ، تو بر حقى و سخن تو حق است. یا اللَّه! یا حق!
– قرقى مى گوید: به خدا و روز قیامت ، ایمان دارم.
– لاشخور مى گوید: به خدا توکل کن که او روزى می دهد.
– عقاب مى گوید: هر کس از خدا اطاعت کند ، سختى نمی بیند.
– شاهین مى گوید: خداوند ، پاک ، منزه و حقّ است چه حقّى!
– جغد مى گوید : انس در دورى نمودن از مردم است.
– کلاغ مى گوید: اى روزى دهنده! روزى حلال برسان.
– دُرنا مى گوید: خدایا! مرا از شرّ دشمنانم حفظ کن.
– لک لک مى گوید: هر کس از مردم فاصله بگیرد، راحت تر است.
– اردک مى گوید: آمرزش تو را خواهانم اى خدا!
– هدهد مى گوید: چقدر شقى و بدبخت است کسى که گناه می کند.
– قمرى مى گوید: اى داناى به اسرار و پنهانها، اى خدا! «یا واحد یا احد یا فرد یا صمد».
– کبوتر مى گوید: تویى خدا و غیر از تو خدایى نیست.
– زاغ مى گوید: منزّه است کسى که بر او چیزى مخفى نیست.
– طوطى مى گوید: یاد خدا باعث مغفرت گناهان است.
– گنجشک مى گوید: طلب آمرزش می کنم از گناهانى که خدا را به خشم آورد.
– بلبل مى گوید: «لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ حقّا حقّا».
– کبک مى گوید: قیامت نزدیک است.
– بلدرچین مى گوید: اى فرزند آدم! چه چیز تو را از مرگ غافل کرده است.
– مرغ شکارى مى گوید: «لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ و آله خیره اللَّه».
– دارکوب مى گوید: خداى من! مرا از آتش نجات بده.
– چکاوک مى گوید: خدایا! گناهان مؤمنین را ببخش.
– کبوتر صحرایى مى گوید: خدایا! اگر مرا نبخشى، بدبخت می شوم.
– مرغ عشق مى گوید: «لا قُوَّهَ إِلَّا بِاللَّهِ [العلىّ] العظیم».
– شتر مرغ مى گوید: معبودى به غیر از خدا نیست.
– پرستو هنگام صدا کردن، سوره حمد را می خواند و می گوید: اى قبول کننده توبه کنندگان! اى خدا! حمد و ثنا براى توست.
– زرّافه مى گوید: «لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ وحده».
– میش مى گوید: مرگ بهترین پند دهنده است.
– بزغاله مى گوید: (خدایا!) مرگم را برسان تا گناهانم کم باشد. وقتى که شیر غرش می کند؛ یعنى امر خداوند مهم است مهم.
– گاو نر مى گوید: اى فرزند آدم! صبر کن. تو در مقابل کسى هستى که تو را می بیند و دیده نمی شود و آن خداست.
– فیل مى گوید: از مرگ، گریزى نیست.
– یوز پلنگ مى گوید: «یا عزیز یا جبّار یا متکبّر یا اللَّه!».
– شتر مى گوید: منزّه است خدایى که خوارکننده ستمکاران است.
– اسب مى گوید: سبحان ربّنا سبحانه!
– گرگ مى گوید: کسى را که خدا حفظ کند، هرگز ضایع نمی گردد.
– شغال مى گوید: واى! واى! واى! بر گناهکارى که در گناه کردن، اصرار می نماید.
– سگ مى گوید: گناهان، باعث خوارى است.
– خرگوش مى گوید: خدایا! مرا هلاک نکن و حمد و ستایش براى توست.
– روباه مى گوید: دنیا خانه غرور است.
– غزال مى گوید: خدایا! مرا از آزار و اذیت نجات بده.
– کرکدن مى گوید: (خدایا) به فریادم برس و الّا هلاک می گردم.
– گوزن مى گوید: خداوند مرا کفایت می کند و بهترین وکیل است.
– پلنگ می گوید: پاک و منزه است خدایى که با قدرت، عزیز شده است.
– مار مى گوید: اى خدا! چقدر شقى و بدبخت است کسى که تو را معصیت می کند.
– عقرب مى گوید: بدى، چیز وحشتناکى است.
سپس امام علیه السّلام فرمود: تمام مخلوقات خداوند او را تسبیح می کنند. بعد امام این آیه را تلاوت فرمود:
«وَ إِنْ مِنْ شَیْ‌ءٍ إِلَّا یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لکِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ».
«همه مخلوقات، خدا را تسبیح می کنند ولى شما تسبیح آنان را درک نمی کنید». { سوره اسرا آیه 44 }
منبع: بحارالانوار 64/27 حدیث 8
