اسلام همانگونه که به اصل ازدواج و ازدواج زودتر توصیه و سفارش نموده است، برای انجام آن نیز راهکارهای عملی ارایه کرده است. به طور کل ازدواج از نظر اسلام با هیچ یک از آنچه که به عنوان مشکل و مانع برشمردهاید، تنافی و تعارض ندارد. اسلام برای ازدواج فقط بلوغ و رشد عقلی را لازم میداند[1]، وقتی این دو شرط فراهم بود و انسان نیاز به ازدواج را در خویش احساس نمود، میتواند متناسب با وضعیت اقتصادی، شغلی و… خویش برای ازدواج اقدام کند. توصیه جدّی اسلام آن است که مراسم ازدواج باید هر چه سادهتر برگزار شود. بسیاری از مشکلاتی که جوانان در زمینه ازدواج خود احساس میکنند و با آن روبرو هستند، ساخته و پرداخته خود ما و انتظارات غلط و نادرست اطرافیان ماست.[2] اساس اشکال از این جا پیدا شده که ازدواج را به صورت یک امر فوق العاده مینگریم و به عادات و رسومی مقیّد شدهایم که رعایت آنها اصلاً ضرورتی ندارد. ریشه اکثر موانع، همین قید و بندهای غیرضروری است که تا پاره نشوند مشکلات و موانع ازدواج برطرف نخواهد شد. اگر میبینیم جوانان برخلاف میل باطنی خود، از ازدواج به موقع خودداری میکنند و عذر می آورند که مخارج عقد و عروسی را نداریم و نمیتوانیم مخارج آینده زندگی را تأمین نموده و آبرومند زندگی کنیم، یا ازدواج را با درس خواندن و ادامه تحصیل ناسازگار میدانند و با این بهانهها یا توهمها بهترین اوقات جوانی را در حال تجرد به سر میبرند، در حقیقت از مسیر سهل و بیآلایشی که اسلام برای ازدواج معرفی نموده خارج شده و و خود را به یکسری اصول و ضوابط، آداب و رسوم و تجمّلات و توقعات غیر ضروری، مبتلا میکنند که اصلاً ضرورتی ندارد.
شما اگر میخواهید به موقع ازدواج کنید و به توصیه و دستورات اسلام عمل نمایید، باید آداب و رسوم دست و پاگیری را که در اسلام جایگاهی ندارد کنار گذاشته و ازدواج سادهای را برگزار نمایید.[3]
با توجه به آنچه بیان گردید و نیز توجه به روایات و سیرهمعصومین ـ علیهم السّلام ـ نکات زیر بدست میآید:
1. بسیاری از مشکلات و موانع ساخته و پرداخته خود ما و انتظارات نادرست اطرافیان ما است، اگر این رسومات را کنار گذاشته و طبق دستورات اسلام عمل کنیم، هیچ گاه مسایلی چون ادامه تحصیل، سربازی و… نمیتواند مانع ازدواج گردد.
2. اگر خانواده شما موافقت کنند و در این باره کمک نمایند یا لااقل از توقعات خود دست بردارند، شما میتوانید به موقع و متناسب با همین وضعیتی که دارید ازدواج نمایید. بنابراین باید با پدر و مادر و دیگر اعضای خانواده صحبت کنید و ذهنیت آنها را در مورد ازدواج اصلاح نمایید.
3. اگر فکر میکنید که این آمادگی برای شما یا خانوادهتان وجود ندارد، شما میتوانید مقدمات ازدواج را فراهم سازید و اصل مراسم عقد و ازدواج را تا چند ماه یا یکسال تأخیر اندازید.
4. از فقر و مشکلات مالی و نداشتن شغل نیز نگران نباشید. شما میتوانید برای کار و شغل آیندهتان تصمیم بگیرید. داشتن شغل در واقع لازمه زندگی است نه فقط لازمه ازدواج. اگر شما با توکل به خدا در این راه گام بردارید و درحدّ توان خود نیز در جهت رفع مشکلات اقتصادی خود و خانواده تلاش نمایید، قطعاً خداوند شما را یاری میکند. خداوند در قرآن پس از آنکه به ازدواج توصیه و سفارش میکند، میفرماید: «إِنْ یَکُونُوا فُقَراءَ یُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ»[4] خداوند با فضل و رحمت خویش آنان (افرادی را که ازدواج میکنند) را بینیاز میسازد. در روایات نیز آمده است که اساساً ازدواج باعث افزایش رزق و روزی و بهبودی زندگی میشود. پیامبر گرامی اسلام میفرماید: «اِتّخِذوا الاهلَ فاِنَّهُ ارزقَ لکم»[5] همسر بگیرید که به یقین رزق شما را زیاد میکند.
جوانی که به شدّت فقیر بود، حضور پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ آمد و از مشکلات زندگی و فقر خویش شکایت کرد و از آن حضرت راهنمایی خواست، حضرت فرمودند: «تَزَوَّج» یعنی ازدواج کن. جوان تعجب کرد و با خود گفت من که مخارج خودم را نمیتوانم تأمین کنم و کسب و کاری هم ندارم، چگونه ازدواج کنم و مخارج همسر و زندگی را به دوش بگیرم؟! امّا چون به درستی فرموده پیامبر، ایمان داشت، اقدام به ازدواج کرد و کم کم در زندگیاش گشایش ایجاد شد و مشکلات اقتصادیاش حل گردید.
به هر حال نیاز به ازدواج هم یکی از نیازهای روحی و جسمانی انسان است ولی اگر شرایط مهیا نبود باید آن را به تأخیر انداخت تا زمینه فراهم گردد و با راهکارهایی که برای جلوگیری از تحریک شهوت وجود دارد شهوت جنسی را کنترل نمود. ما دراینجا راههای چندی را برای جلوگیری از تحریک شهوت جنسی بیان میکنیم.
1. پرهیز ازچشم چرانی و دوری از نگاه به نامحرم.
2. اجتناب از تماشای فیلمهای تحریک کننده.
3. پرهیز از شوخیهای جنسی و محرّک.
4. تقید به عبادات و واجبات مخصوصاً نماز و دعا.
5. بیشتر روزه گرفتن و پرهیز از غذاهای پرکالری و تند.
6. اجتناب از خلوت با زنان نامحرم.
7. توسل و انجام مستحبات.
8. تفکر نکردن درباره مسائل جنسی و منحرف کردن فکر از آنها.
9. ورزش و تلاش جسمانی.
10. مطالعه و کارهای فکری.
توجه داشته باشید پرکردن ساعات روز از برنامه ها علمی، فرهنگی، شغلی و … در راستای کنترل شهوت می تواند مؤثر باشد بنابراین برنامه ریزی در بکارگیری راهکارهای فوق الذکر اهمیت دارد.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. احمد لقمانی، همسران، زندگی؛ الگوی بالندگی، انتشارات تربیت، چاپ ششم، 1380.
2. علی اکبر مظاهری، جوانان و انتخاب همسر، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ سوم، 1374.
3. سوسن سیف، تئوری رشد خانواده، دانشگاه الزهرا، 1368.
پی نوشت ها:
[1] . غفوری، علی، با دستورات اسلام آشنا شویم، انتشارات فجر، چاپ سوم، 1396 هـ.
[2] . مظاهری، علی اکبر، جوانان و انتخاب همسر، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ سوم، 1374، فصل چهارم.
[3] . برای مطاله بیشتر ر.ک: قائمی، علی، خانواده و نقش بنیادین آن، سازمان ملی جوانان، 1380، ص 194 ـ 167.
[4] . نور/32.
[5] . حر عاملی، محمد بن حسن، وسایل الشیعه، چاپ بیروت، ج 3، ص 7.