اهمیت آشنایی با مهارتهای اجتماعی
همه ما بخش عمده زندگی خود را در ارتباط با دیگران سپری میکنیم، و یا در فکر آن به سر میبریم. تحقیقات نشان داده است که 75 درصد اوقات روزانه ما صرف ارتباط با دیگران میشود و شاید بتوان گفتکه 75 درصد موفقیتهای ما به روابطمان وابسته است.
اگر ما بتوانیم هر چه بیشتر ارتباط مؤثری و موفقتری داشته باشیم، موفقیت چشمگیرتری به دست میآوریم، در غیر این صورت شکست خواهیم خورد. امّا علیرغم این که ارتباط با دیگران تا این حد حیاتی و مهم است، ناتوانی عمده ما نیز، همین جاست.
در این دنیای پیچیده روابط، آنچه بیش از هر چیز مورد نیاز است، آشنایی با اصول و مهارتهای اجتماعی و روشهای تأثیرگذاری و نفوذ در دیگران است.
داشتن روابط اجتماعی و آشنایی با اصول و مهارتهای ارتباطی برای همه مفید و حیاتی است. امّا برای روحانی که رسالت تبلیغ دین و هدایت و رهبری جامعه را بر عهده دارد و مردم دین و مذهب را در گفتار و رفتار او جستجو میکنند، از اهمیت بیشتری برخوردار است.
مطمئنا بارها شاهد بودهاید که اشخاصی در کمترین زمان، چنان در دیگران تأثیر مثبت و خوبی گذاشتهاند که به راحتی توانستهاند توجه مردم را به خود جلب کنند و از طریق ارتباط سالم و سازنده احکام و معارف الهی را تبیین نمایند، حال آن که افراد دیگری، علیرغم ارتباط طولانی و سالها تبلیغ، چنین موفقیتی نداشتهاند.
اگر می خواهیم در زندگی خود موفق باشیم، و معلم، استاد، سخنران و به طور کلی یک فرد روحانی تأثیرگذار و پرنفوذ باید با اصول و مبانی روان شناسی اجتماعی آشنا بوده و بداند که چگونه با دیگران ارتباط سالم و سازنده برقرار نماید.
مطالعه کتابهای زیر میتواند برای بسیار مفید و راه گشا باشد:
1.مهارت گفتگو (فرهنگ روابط اجتماعی در آموزه های اسلامی) نوشته جواد ایروانی، ویراستاران: محمدسعید رضوانی، هادی بزدی ثانی، عبدالله غلامی، انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی .
2. روابط اجتماعی در اسلام به ضمیمه چند رساله دیگر سیدمحمد طباطبائی، ترجمه محمدجواد حجتی کرمانی، به اهتمام سیدهادی خسروشاهی، انتشارات بوستان کتاب قم.
3. شیوه های برقراری ارتباط (روابط اجتماعی از دیدگاه روانشناسی اجتماعی)، مایکل آرگایل، ترجمه: عادل ابراهیمی و مرضیه محقق، ناشر لویه.
4. پایههای روابط اجتماعی از دیدگاه اسلام، محمدتقی ناطقی، انتشارات نسیم انتظار.
5.آداب معاشرت برای همه، شهین دخت بهزادی، انتشارات هیرمند.
6. مهارتهای ارتباطی، کریس کول، ترجمه محمدرضا آل یاسین، انتشارات هامون.
7.روشهای جذب و متقاعد کردن دیگران، دیوید لیبرمن، ترجمه امیرحسین مکی، انتشارات نسلنواندیش.
8. 21 قانون شکست ناپذیر مذاکره، برایان تریسی، ترجمه افشین ابراهیمی، انتشارات نسل نواندیش.
9. آیین روابط مؤثر، آنتونی الساندرا، ترجمه محمدرضا آل یاسین، انتشارات هامون.
10. آموزش گفتار، پل ژاگو، ترجمه نیلوفر خوانساری، انتشارات ققنوس.
11. چگونه دیگران را شیفته خود کنیم. نیکولاس بوتمن، ترجمه هایده غلامی، انتشارات طلایه.
12. پایههای روابط اجتماعی، محمدرضا صادق، انتشارات اشاره.
13. روان شناسی اجتماعی کاربردی، استوارت ازکمپ، ترجمه فرهاد ماهر، انتشارات آستان قدس رضوی، چ دوم، 1370.
14. انسانهای مؤثر، استفن کاوی، ترجمه: مهدی قراچهداغی، نشر پیکان، چ اول، 1377.
15. تکنیکهای ارتباط با فرد و خانواده، دکتر مصطفی اقلیما، انتشارات سازمان بهزیستی، چ دوم، 1379.
16. ارتباطات میان فردی، جولیاتی وود، ترجمه مهرداد فیروز بخت، انتشارات مهتاب، چ اول، 1379.
17. روان شناسی اجتماعی، لوک برار و همکاران، ترجمه: حمزه گیتی، نشر ساوالان، چاپ اول، 1380.
18. روان شناسی اجتماعی، (روابط میان گروهی، انحراف اجتماعی، شخصیت و رفتار اجتماعی) والتر جی، استفان و همکاران، ترجمه: احمد رضوانی، انتشارات آستان قدس رضویی، چ اول، 1380.
19. روان شناسی اجتماعی، نظریهها، مفاهیم و کاربردها، یوسف کریمی، نشر ارسباران، چ چهارم، 1377.
20. روانشناسی اجتماعی با نگرش به منابع اسلامی، جمعی از مولفان، انتشارات سمت و پژوهشکده حوزه و دانشگاه، اول 1382.
مطالعه کتابهای یاد شده میتواند بسیار مفید باشد. البته هیچ گاه اتنظار نداشته باشید که همه اصول و روشهای روابط اجتماعی را در یک کتاب به صورت سازمان یافته و خلاصه بیابید. باید چندین کتاب را مطالعه نمایید تا به مبانی نظریه روانشناسی اجتماعی آشنا شوید و در ضمن نکات کاربردی هر دیدگاه را یادداشت نمایید.
توجه به نکات زیر ضروری است:
1. برخی مطالب کتابهای یاد شده به دلیل این که ترجمه هستند، ممکن است با برخی اصول و معیارهای جامعه ما سازگاری نداشته باشد؛ لذا سعی شود از میان روشهای متعدد، روشهایی را که در جامعه ما قابل اجرا باشد، انتخاب گردد.
2. صرف آشنایی؛ اصول روان شناسی اجتماعی کافی نیست و نمیتواند فردی موفق و با نفوذ بسازد، بلکه علاوه بر آن باید همیشه اصول مورد نظر را تجربه و تمرین کرد. بدون تمرین و تجربه عملی نمی توان در روابط اجتماعی موفق بود.
3. نکته دیگر که در این خصوص باید توجه داشت این است که در هنگام تمرین مهارتهای اجتماعی و شیوه ارتباط با دیگران باید دقت نمود تا رفتار ظاهری و تصنّعی جلوه نکند.
4. توجه به ویژگیهای سنّی، جغرافیایی، جنسیتی و زبانی مخاطبان از دیگر عوامل موفقیت در روابط اجتماعی است.