من یک نوجوانم یکی از دوستان همکاسی‌ام فرد خوبی است؛ اما کمی تند میشود روش برخورد با او باید چگونه باشد؟
نوجوانی یکی از بحرانیترین دورههای زندگی است[1]، در این دوره تحولات و تغییرات عمیقی در افکار و عقاید، باورها و احساسات و ویژگیهای افراد به وجود میآید. شناخت این ویژگیها هم برای خود فرد مفید و راهگشا است و هم برای دیگران که با نوجوان در ارتبا طند.
دوره نوجوانی
شما نیز در همین دوره حساس و بحرانی زندگی خود قرار دارید. باید ویژگیهای دوره نوجوانی را بشناسید؛ زیرا شناخت و آشنایی با این ویژگیها هم برای خود شما بسیار مفید و ارزشمند است و هم در این که چگونه با دوست نوجوانتان برخورد و رابطه داشته باشید، مفید است. اینکه دوست شما تند میشود و در روابط و برخوردهای اجتماعی خود، حساسیت و عصبانیت از خود نشان میدهد مربوط به ویژگی دوره سنّی وی میباشد؛ زیرا عصبانیت و پرخاشگری یکی از ویژگیهای دوره سنّی نوجوانان است؛ بنابراین اگر به اندازه افراطی و بیش از حدّ نباشد، کاملاً یک پدیده طبیعی است.[2]
روش برخورد
اینکه نحوه برخورد شما باید با ایشان چگونه باشد، لازم است به این اصل اساسی و مهم توجه داشته باشید که شما و همچنین دیگر دوستان و اطرافیان وی باید به گونهای با ایشان برخورد کنند که وی این مرحله را به خوبی پشت سر بگذارد و در روابط اجتماعی خود مهارتهای لازم را کسب کند؛[3] بنابراین در روش برخورد خود با ایشان باید به این نکات توجه داشته باشید.
چند نکته برای تقویت رابطه
1. اگاهی بخشی
به دوست خود باید بفهمانید که در زندگی رقابتها، تبعیضها، شکستها و محرومیتها نیز وجود دارد و باید این آمادگی را پیدا کند تا از این عوامل هراسی نداشته باشد.
2. پرهیز از موضوعات بحث برانگیز
سعی کنید در برخوردها و روابط خود با ایشان از طرح مسائل و موضوعاتی که باعث ناراحتی و عصبانیت وی میشود، جدّاً پرهیز کنید.
3. احترام
بطور صریح و در مقابل وی موضع گیری نکنید. وقتی درباره موضوعی صحبت میکند یا نظر میدهد، به عقاید و افکار وی احترام بگذارید. بسیاری از مواقع عصبانیت و پرخاشگری افراد برای آن است که احساس میکنند به شخصیت آنها توهین شده است؛ بنابراین حفظ و رعایت احترام وی یکی از عوامل مؤثر در کاهش رفتارهای نابهنجار و ایجاد روابط سالم با ایشان است.
4. صمیمیت صادقانه
روابط دوستانه و صمیمی با ایشان داشته باشید؛ در برخی از مواقع عصبانیت و پرخاشگری نوجوانان به سبب عدم دریافت حمایت و محبت از سوی والدین است. روابط ناسالم در خانواده باعث میشود که نوجوانان در جامعه و با دوستان و همکلاسیهای خود نیز روابط ناسالم برقرار نموده و بااندک مسئله ای ناراحت شوند.
5. انتقاد عالمانه
هیچ گاه به وی انتقاد نکنید. تقریباً همیشه انتقاد کردن باعث رفتارهای چون پرخاشگری و عصبانیت در نوجوانان میشود، از این رو سعی کنید از برخورد منفی و انتقاد جدّاً پرهیز نمایید.[4]
6. تحسین
تواناییها و جنبههای مثبت ایشان را مورد تحسین قرار دهید. یکی از روشهای برقراری روابط صمیمانه و جلوگیری رفتارهای پرخاشگری و عصبانیت افراد، برجسته سازی و تحسین تواناییهای مثبت آنها است. تحسین تواناییهای دوستتان احساس خوبی در وی ایجاد میکند تا در روابط خود با شما تُندی نکند.
7. توجه به منافع طرف مقابل
وقتی با ایشان صحبت میکنید، منافع ایشان را در نظر بگیرید، یکی از عوامل عمده ناراحتی و عصبانیت ایشان احتمالاً این است که منافع خود را در خطر میبیند. اگر این گونه فکر میکند، بعد از این سعی کنید منافع ایشان را نیز در نظر داشته باشید.
8. صبر و متانت
اگر او اخلاقی تند دارد ما که با او در ارتباطیم باید به همان میزان متانت و صبر و حوصله داشته باشیم و از کوره در نرویم. به طور معمول رفتار متانت انگیز در مقابل پرخاشگری دیگران موجب پشیمانی و شرمندگی طرف مقابل می شود؛ هر چند که به روی نیاورد.
9. توجه ظرفیت های خانوادگی؛ فرهنگی تربیتی فرد مقابل
ما در زندگی با افراد مختلفی روبرو می شویم و با بعضی هم دوست شده و رابطه صمیمی تری بر قرار می کنیم؛ اما نباید این نکته را فراموش کرد که آنها از خانواده های مختلف با تربیت های مختلف اند و ما نباید توقع یکسانی از همه آدم ها داشته باشیم. درست است که کار بد برای همه بد و کار خوب برای همه خوب است؛ ولی توقع برای خوب بودن افراد باید طبق توجه به ظرفیت های آنان صورت بپذیرد.
شاید کسی که الآن ما عصبانیت او را می بینیم تاکنون سعی کرده خیلی از عیوب خود را بر طرف کند و هنوز نتوانسته به این عیبش رسیدگی کند. به هر روی بهتر است که ما گنجایش طرف مقابل را در نظر بگیریم و به او در بهتر شدنش کمک کنیم.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. محمد خدا یاری فرد، مسائل نوجوانان و جوانان، انجمن اولیا و مربیان،چاپ هفتم، 1379.
2. حورایی، صمیمیت، تأثیرگذاری و نفوذ، دکلمه گران، چاپ شانزدهم، 1381.
3. رفتار با نوجوان، زهرا معتمدی، تهران، لک لک، 1376.
پی نوشت ها:
[1] . برای مطالعه بیشتر ر.ک: شرفی، محمدرضا، دنیای نوجوان، انتشارات تربیت، چاپ چهارم، 1376، فصل 2.
[2] . احمدی، سید احمد، روان شناسی نوجوانان و جوانان، انتشارات رودکی، چاپ اول، 1369.
[3] . برای مطالعه بیشتر ر.ک: شرفی، محمد رضا، جوان و نیروی چهارم زندگی، انتشارات سروش، چاپ دوم، 1380، ص 25ـ21.
[4] . برای مطالعه بیشتر ر.ک: الوود چپمن، نگرش مثبت، ترجمه فهیمه نظری، نشر ایز ایران، چاپ اول، 1380.
