مشاوره در خصوص برنامه اردوی تابستانی مساجد که بازدهی بهتری داشته باشد؟
توصیف و تبیین و به کارگیری نظریه دینی و اسلامی در رابطه با تربیت کودکان، نوجوانان و جوانان کاری بسیار دقیق و ظریف است و احتیاج به تحقیقات روانشناختی و تربیتی گسترده در این زمینه دارد که مسائل را کاربردی و قابل استفاده می‌کند. ولی هر فرد مسلمانی که با آموزه‌های دینی سرو کار داشته باشد می‌تواند پیام اصلی دستورات دین را دریافت کرده و به دیگران هم منتقل کند و لذا آن چه در این جا مطرح می‌شود کوششی است برای ارائه مجموعه‌ای از آیات و روایات روشن برای تربیت کودکان و نوجوانان که امیدواریم مورد بهره‌برداری صحیح قرار گیرد.
الف. توجه به هدف تربیت: مربی در قدم اول باید هدف و مقصود خود را از تربیت مشخص نماید و این که می‌خواهد این مجموعه را به معرفت و کمال برساند و هدفش این است که خداباوری و دینداری و اخلاق اسلامی را در آنان تقویت نماید و لذا اصول کار را بر این اساس تنظیم نماید.
ب. توجه به اصل کرامت انسانی: انسان موجودی با کرامت و ارزشمند است و در برخورد با او باید به این اصل توجه جدّی شود. پیامبر گرامی اسلام تربیت فرزندان را مستلزم احترام به شخصیت آنان و یاددادن و اصلاح آداب زندگی دانسته‌اند: «اکرموا اولادکم و احسنوا آدابهم».[1]
همچنین حضرت اهمیت محبت کردن و رفتار ملایم با کودکان را یادآوری کرده‌اند: «احبوا الصّیبان و ارحموهم»[2] و حتی حضرت سفارش فرموده‌اند که در تشویق کودکان به اصل عدالت توجه داشته باشید.
ج. توجه به تفاوتهای فردی در تربیت: خداوند متعال انسانها را متفاوت خلق کرده است و هر کدام خصوصیات خاصّ خود را دارند و درامر تربیت بر این مسئله باید توجه جدی شود.
د. ارائه الگو: بهترین عامل در تربیت اخلاقی و دینی کودکان ارائه الگوهای قابل فهم برای آنان است و این که از الگوهای مطلوب و جامع و دوست داشتنی استفاده شود.
هـ . هماهنگی گفتار و رفتار مربی: یک مربی باید بیشتر از طریق عملکرد صحیح در کودکان و نوجوانان اثر گذارد و نه با بیان اطلاعات زیاد و پرکردن آن در ذهن کودکان. و باید با عملکرد صحیح، آنان را الگو داد و جذب دینداری نمود؛ «کونوا دعاه الناس بغیر السنتکُم».
و. توجه به نیازهای دینی و اجتماعی و خانوادگی: مربی باید مطالب خود را با توجه به نیاز سنی کودک و نوجوان و با توجه به موقعیت فرهنگی و اجتماعی او بیان کند و لذا نمی‌توان الگوئی راکه عیناً در محیط دیگر پیاده شده در همان جا پیاده کرد.
ز. استفاده از برنامه‌های شاد و نشاط آور و پرهیز از برنامه‌های تکراری و ملال‌آور و پرهیز از افراط و تفریط. مثلاً یک مربی نباید تمام برنامه‌هایش قرآنی یا احکام یا تفسیر باشد بلکه متنوع و جذاب باشد.
ح. شرکت دادن مُتربیّان در اداره برنامه و نظرخواهی و مشورت از آنان و درگیر کردن آنان با مسائل اردو و تقسیم کارهای فرهنگی.
ط. توجه به اصل عدالت و صبر و اخلاق در تمام کارها و پرهیز از اهانت و عجله و بی‌حوصله‌گی.[3]
در این بخش به معرفی منابع کاربردی و مفید پرداخته می‌شود که امید است مفید واقع شود:
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. علی اکبر شعاری نژاد، روانشناسی رشد، نوجوانی و جوانی، انتشارات دانشگاه پیام نور، 1372.
2. دکتر وحید ذو الاکتاف، فراغت فرصتی برای بازآفرینی، انتشارات جهاد دانشگاهی اصفهان، 1380.
3. دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ره توشه راهیان نور، ویژه بوستان نماز (دانش آموزان ابتدایی)، سال 1380، سال 1378، 1381، 1374 و 1375.
4. دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ره توشه راهیان نور، ویژه مقطع راهنمائی، 1374.
5. دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ره توشه راهیان نور، ویژه مقطع دبیرستان، 1374.
6. دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ره توشه راهیان نور، ویژه مقطع دبیرستان، 1374.
7. دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ره توشه راهیان نور، ویژه بوستان ولایت (جوانان)، تابستان 1378.
پی نوشت ها:
[1] . حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج 15، ص 195.
[2] . فروع کافی، ج 6، ص 49.
[3] . لطف آبادی، حسین، روانشناسی رشد، نوجوان، جوانی، بزرگسالی، انتشارات سمت، 1381.
