آثار نپرداختن زکات

1. تلف شدن اموال
امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود:
«ما ضاع مال فی برّ و لا بحر الا بتضییع الزکاه»[1] هیچ مالی در خشکی یا دریا ضایع و تلف نمی شود، مگر به خاطر آن که زکات آن پرداخت نشده باشد.
آن حضرت در حدیث دیگری فرمودند:
«حصّنوا اموالکم بالزکوه و انا ضامن لکل ما یتوی فی برّ او بحر بعد اداء حق الله فیه من التلف»[2] اموال خود را از طریق پرداخت زکات بیمه کنید. اگر بعد از پرداختن زکات مالی تلف شد، من ضامن آن هستم.
از رسول گرامی اسلام نقل شده است که:
بندگان خدا هیچ شبی را به صبح نمی رسانند مگر اینکه دو فرشته فرود آمده و یکی می گوید: خدایا به انفاق کنندگان پاداش و بدل ده و دیگری می گوید: خدایا مال بخیلان را تلف کن. [3] گفت پیغمبر که دائم بهر پند دو فرشته خوش منادی می کنند.
کای خدایا منفقان را سیر دار هر دِرَمشان را عوض ده صد هزار
ای خدایا ممسکان را در جهان تو مده الا زیان اندر زیان[4]

2. اتلاف دو برابر
در روایات می خوانیم:
«من منع حقا لله عزّ و جلّ انفق فی باطل مثلیه»[5] کسی که حق خدا را نپردازد و در راه حق مال خود را صرف نکند، دو برابر آن مقدار را در راه باطل صرف خواهد کرد.

3. هزینه شدن اضطراری مال در راه اشرار
رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود:
«من منع ماله من الاخیار اختیارا صرّف الله ماله فی الاشرار اضطراراً»[6] کسی که مال خود را اختیاراً از مصرف در راه خوبان باز دارد، خداوند مال او رادر راه اشرار با اجبار صرف خواهد نمود.

4. هزینه شدن مال در راه گناه
امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود:
«و اعلم انّه من لم ینفق فی طاعه الله أبتلی بان ینفق فی معصیه الله و من لم یمش فی حاجه ولی الله ابتلی بان یمشی فی حاجه عدوالله»[7] آگاه باشید! کسی که مال خود را در راه اطاعت خداوند صرف نکند، به هزینه کردن آن در راه معصیت خداوند گرفتار می شود و هر کس در حل مشکلات ولیّ خدا گامی برندارد، خداوند او را به تلاش و حرکت در راه حلّ مشکلات دشمن خدا گرفتار می کند.

5. کمبود و قحطی
رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود:
«لاتزال امتی بخیر ما تحابوا و اقاموا الصلوه و اتوا الزکاه فاذا لم یفعلوا ذلک ابتلوا بالقحط و السنین»[8] امت من مادامی که یکدیگر را دوست بدارند و اهل نماز و زکات باشند در خیر و سعادت به سر می برند، ولی اگر این گونه نباشند، گرفتار قحطی می شوند.

6. محروم شدن از تولیت و تعمیر مراکز دینی
در سوره توبه می خوانیم که:
تعمیر و آباد کردن مساجد تنها سزاوار کسانی است که به خدا و روز قیامت ایمان آورده و نماز را به پا دارند و زکات مال خود بدهند و از غیر خدا نترسند آنها امیدوار باشند که از هدایت یافتگان راه خدا هستند.[9]

7. بی برکتی
رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود:
«اذا منعت الزکاه منعت الارض برکاتها»[10] هرگاه زکات پرداخت نشود، زمین برکات خود را از مردم باز می دارد.
ابر ناید از پی منع زکات وز زنا افتد وبا اندر جهات
و در حدیث دیگری می خوانیم:
اگر توانگران زکات مال خود را نپردازند، خداوند باران رحمت خود را از مردم باز می دارد.[11] در حدیث دیگری از امام باقر ـ علیه السلام ـ می خوانیم:
اگر زکات پرداخت نشود، برکت از کشاورزی و میوه ها و معادن برداشته می شود.[12]

8. گسترش فقر
«اذا منعت الزکاه ظهرت الحاجه»[13] هرگاه مردم زکات ندهند، نیاز مردم آشکار می گردد.
«اذا منعت الزکاه ساءت حال الفقیر و الغَنیّ»[14] هرگاه مردم زکات ندهند، حال فقرا و ثروتمندان بد می شود.

9. مرگ چهارپایان
امام رضا ـ علیه السلام ـ فرمود:
«اذا حبست الزکاه ماتت المواشی»[15] هر گاه زکات پرداخت نشود، چهارپایان می میرند.

10. محروم شدن از رحمت
امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود:
کسی که حق خداوند را از مالش نپردازد، سزاوار است خداوند رحمت خود را از او دریغ کند.[16]

11. اخراج از مسجد
امام باقر ـ علیه السلام ـ فرمود:
روزی پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ وارد مسجد شدند و با جمله «قم یا فلان، قم یا فلان، قم یا فلان»، پنج نفر را از مسجد اخراج کردند و فرمودند:
شما که زکات نمی دهید از مسجد بیرون بروید.[17] آری، نمازگزار واقعی بخیل نیست: «إِذا مَسَّهُ الْخَیْرُ مَنُوعاً إِلاَّ الْمُصَلِّینَ»[18] «و چون مال و دولتی به او رو کند (بخل ورزد و) منع (احسان) نماید مگر نماز گزاران حقیقی.»

12. علامت نفاق
آیه 67 سوره توبه که سیمای منافقان را بیان می کند، می فرماید:
«الْمُنافِقُونَ وَ الْمُنافِقاتُ بَعْضُهُمْ مِنْ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمُنْکَرِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوفِ وَ یَقْبِضُونَ أَیْدِیَهُمْ نَسُوا اللَّهَ فَنَسِیَهُمْ»
آنان همدیگر را به منکر دعوت و از معروف بازداشته و دست خود را از کمک به دیگران باز می دارند و (این گونه) خدا را فراموش می کنند. خداوند نیز با آنان چون فراموش شدگان رفتار می کند.

13. قبول نشدن نماز و عبادات
در روایات می خوانیم:
«ایّها الناس ادّوا زکاه اموالکم فمن لا یزکّی لا صلوه له و من لا صلوه له لا دین له و من لا دین له لا حج و لا جهاد له»[19] قبولی تمام اعمال،‌وابسته به قبولی نماز است و قبولی نماز وابسته به پرداخت زکات.
امام رضا ـ علیه السلام ـ فرمود:
خداوند نماز و زکات را همتا و مقرون یکدیگر قرار داده و نماز بی زکات پذیرفته نیست.[20] حضرت موسی ـ علیه السلام ـ جوانی را دید که نماز با حالی می خواند، به خداوند گفت:
چه نماز زیبایی دارد! به او وحی شد که نماز او زیباست، ولی این جوان بخیل است و زکات نمی پردازد و تا زمانی که زکات ندهد، نمازش قبول نیست.[21] رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود:
نماز کسی که زکات نمی پردازد، هم چون لباس کهنه ای درهم پیچیده و به صورت او پرتاب می شود.[22]

14. همردیف رباخواران
حضرت علی ـ علیه السلام ـ فرمود:
«مانع الزکاه کآکل الربا»[23] کسی که زکات ندهد، همچون رباخوار است.
پرداخت نکردن زکات، نوعی سرقت است. در حدیث می خوانیم:
سه نوع سارق و دزد داریم: یکی از آنان کسی است که زکات نمی دهد.[24]

15. شرک، علت نپرداختن زکات
«ما خان الله احد شیئاً من زکاه ماله الا مشرک بالله»[25] نپرداختن زکات، خیانت و شرک به خداوند است.

پی‌نوشت‌ها:

[1] . کافی، ج 3، ص 505.
[2] . بحار، ج 93، ص 130.
[3] . صحیح بخاری، ج 1، ص 264، احادیث معنوی، ص 22. کافی، ج 4، ص 42 و وسائل الشیعه،‌ج 3، دفتر دوم، بیت 1-380، مستدرک وسایل، ج 15، ص 261.
[4] . مثنوی معنوی، دفتر دوم بیت 1-380.
[5] . کافی. ج 3، ص 506.
[6] . بحار، ج 96، ص 130.
[7] . وسائل، ج 6، ص 25.
[8] . جامع الاحادیث، ج 9، ص 48.
[9] . سوره توبه، آیه 18.
[10] . جامع الاحادیث، ج 9، ص 52.
[11] . جامع الاحادیث، ج 9، ص 52.
[12] . کافی، ج 2، ص 374.
[13] . جامع الاحادیث، ج 9، ص 58.
[14] . جامع الاحادیث، ج 9، ص 43.
[15] . وسایل الشیعه، ج 9، ص 31.
[16] . جامع الاحادیث، ج 9، ص 57.
[17] . جامع الاحادیث، ج 9، ص 31.
[18] . سوره معارج، آیه 22-21.
[19] . مستدرک، ج 1، ص 75.
[20] . جامع الاحادیث، ج 9، ص 30 و 33.
[21] . همان، ص 30 و 33.
[22] . همان، ص 33.
[23] . همان، ص 63.
[24] . تهذیب ج 10، ص 153؛ وسائل، ج 21، ص 268.
[25] . بحار، ج 96، ص 29؛ مستدرک، ج 7، ص 24.
منبع: ره توشه راهیان نور