اگر روزه دار بخواهد برای جلوگیری از بوی دهان در حال روزه، مسواک بزند، باید رطوبت مسواک در آب دهان به طورى از بین برود و یا کم باشد که رطوبت خارج از دهان به آن گفته نشود، اما اگر مسواک را از دهان بیرون آورد و دوباره به دهان ببرد و رطوبت آن را فرو برد، روزه او باطل مىشود. (توضیح المسائل (المحشی للامام الخمینی)، ج1، ص 892، م 1573)
در این مقاله احکام به دو سوال در مورد روزه و روزه داری پاسخ خواهیم گفت:
سوال: آیا روزه دار می تواند دهان خود را جهت جلوگیری از بوی دهان بشوید؟
1. اگر بخواهد برای جلوگیری از بوی دهان در حال روزه، مسواک بزند، باید رطوبت مسواک در آب دهان به طورى از بین برود و یا کم باشد که رطوبت خارج از دهان به آن گفته نشود، اما اگر مسواک را از دهان بیرون آورد و دوباره به دهان ببرد و رطوبت آن را فرو برد، روزه او باطل مىشود. (توضیح المسائل (المحشی للامام الخمینی)، ج1، ص 892، م 1573)
2. اما اگر براى خنک شدن، یا بىجهت مضمضه کند؛ (آب در دهان بگرداند) و بىاختیار فرو رود، قضای روزه بر او واجب است، ولى اگر فراموش کند که روزه است و آب را فرو دهد، یا براى وضو مضمضه کند و بىاختیار فرو رود، قضا بر او واجب نیست. (توضیح المسائل (المحشی للامام الخمینی)، ج1، ص 939،م 1688)
برخی از فقها می گویند: اگر آب شستشوی دهان بدون اراده به حلق برسد، اشکالى ندارد، ولى اگر از اوّل بداند بىاختیار به حلق مىرسد، روزهاش باطل است. (توضیح المسائل (المحشی للامام الخمینی)، ج1، ص 895، ذیل م 1582) و مضمضه زیاد براى روزه دار مکروه است و اگر بعد از مضمضه بخواهد آب دهان را فرو برد، بهتر است سه مرتبه آب دهان را بیرون بریزد. (توضیح المسائل (المحشی للامام الخمینی)، ج1، ص 942، م 1690)
(آیه الله مکارم شیرازی دام ظله: شستشوى دهان با آب یا داروها اگر چیزى از آن فرو نرود، روزه را باطل نمىکند و اگر بدون اراده به حلق برسد، اشکالى ندارد، ولى اگر از اوّل بداند بىاختیار به حلق مىرسد روزهاش باطل است و قضا و کفّاره دارد.)
بنابراین، با رعایت شرایط بالا، روزه دار می تواند دهان خود را جهت جلوگیری از بوی دهان بشوید؛ ولی بهتر است سه مرتبه آب دهان خود را بیرون بریزد.
سوال: اگر بعد از غسل متوجه شویم که روی یک انگشت لاک باقی مانده است روزه آن روز درست است؟
اکثر مراجع عظام تقلید می گویند: چنین شخصی غسلش باطل است[1] و اگر نماز واجب خوانده، باید قضا نماید، اما روزه‌ی او صحیح است.[2] با این حال بعضی از فقها، به علت حجم بسیار کم مانع[3] یا به این علت که این مانع در قسمت بلندی ناخن قرار داشته است،[4] غسل و روزه و نماز چنین شخصی را صحیح می دانند.
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سۆال، چنین است: [5] حضرت آیه الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):
در فرض سۆال روزه ها صحیح است ولی باید قضای نمازها را بجا آورید.
حضرت آیه الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
اگر بعد از غسل بفهمد مقداری از بدن را نشسته، چنانچه از طرف چپ باشد، شستن همان مقدار کافی است، و اگر از طرف راست باشد باید بعد از شستن آن مقدار، دوباره طرف چپ را بشوید، و اگر از سر و گردن باشد باید بعد از شستن آن مقدار، دوباره طرف راست و بعد طرف چپ را بشوید و نمازها و روزه ها باید قضا شوند.
حضرت آیه الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
اگر احتمال می دهید که این لاک بعد از غسل گذاشته شده غسل و اعمال صحیح است ولی اگر مطمئن بودید که قبل از غسل بوده و مانع از رسیدن آب به ناخن شده باید آن را پاک کنید و آن جا را به نیت تمام کردن غسل بشویید و نمازها را قضا کنید.
حضرت آیه الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
اگر مانع بسیار کوچک باشد وضو و غسل صحیح است.
حضرت آیه الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
روزه هایتان صحیح است ولی باید نمازها را قضا کنید.
حضرت آیه الله هادوی تهرانی (مد ظله العالی):
اگر در قسمت بالاتر از انگشت در ناخن مانعی از رسیدن آب، مانند لاک، باشد، مانع صحت غسل نیست؛ ولی اگر این مانع در قسمت پایین، یعنی روی ناخن در قسمت انگشت، باشد، مانع از صحت است و باید غسل اعاده شود.
پی نوشتها:
[1]. جهت انجام غسل مجدد، اگر مانع، در نیمه راست بدن بود، پس از بر طرف کردن آن، ابتدا همان قسمت را شسته سپس تمام نیمه چپ بدن را می شوید و اگر مانع در نیمه چپ بدن باشد، پس از بر طرف کردن آن، همینکه آن قسمت شسته شود کافیست. [2]. تبریزى، جواد، استفتاءات جدید ج1، ص 143، س 682؛ بهجت، محمد تقى ، استفتائات، ج1، ص 206، س 719 [3]. آیه الله مکارم شیرازی دام ظله [4]. آیه الله هادوی تهرانی دام ظله [5]. استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
