محل احرام حج، شهر مکه است، ولی احرام عمرهی تمتع، باید در میقات انجام شود. حال در صورتی که شخص برای احرام بستن در میقات با مانعی روبرو شود، نظر فقها مختلف است،
1. برخی از مراجع احرام از ادنی الحل (نزدیکترین محل به منطقهی حرم) را جایز دانستهاند. (آیه الله مکارم شیرازی دام ظله)
2. برخی، انجام آن را از نزدیکترین مکان به میقات واجب میدانند. (آیه الله خامنهای دام ظله)
3. برخی میگویند، باید از هر جا که مانع بر طرف شد، احرام انجام شود. (آیه الله صافی گلپایگانی دام ظله)
4. بعضی نیز در هر حال احرام از میقات را واجب دانسته و میگویند اگر مُحرم مجبور شد که لباس دوخته بپوشد، بنا بر احتیاط واجب، برای هر نوع از آن لباسهایی که پوشیده است یک کفاره گوسفند باید بدهد. (آیه الله سیستانی دام ظله)
در این مقاله به دو سوال احکام در باب حج پاسخ خواهیم گفت:
سوال: حجه الاسلام چیست و اصولاً طی چه شرایطی حج بر انسان واجب میگردد؟
حج زیارت کردن خانهی خدا و انجام اعمالی است که در آنجا به جا آورده می شود و در تمام عمر بر کسی که این شرط را دارا باشد، یک مرتبه واجب میشود و آن شرایط عبارتنداز:
1ـ بالغ باشد.
2ـ عاقل و آزاد باشد.
3ـ بواسطهی رفتن به حج مجبور نشود که کار حرامی را که اهمیتش در شرع از حج بیشتر است، انجام دهد، یا عمل واجبی را که از حج مهم تر است ترک نماید.
4ـ مستطیع باشد، بنابراین مستطیع بودن به چند چیز است:
1) توشهی راه و چیزهایی را که بر حسب حالش در سفر به آن محتاج است که در جای خود مفصل گفته شده، و نیز مرکب سواری یا مالی که بتواند آنها را تهیه کند، داشته باشد.
2) سلامت مزاج و توانایی بر رفتن به مکه و حج.
3) در راه مانعی از رفتن نباشد و اگر راه بسته باشد، یا انسان بترسد که در راه جان یا عرض او از بین برود. یا مال او را ببرند، حج بر او واجب نیست، ولی اگر از راه دیگری بتواند برود، اگر چه دورتر باشد در صورتی که مشقت زیاد نداشته باشد و خیلی غیر متعارف نباشد، باید از آن راه برود.
4) بقدر بجا آوردن اعمال حج وقت داشته باشد.
5) مخارج کسانی را که خرجی آنان بر او واجب است، مثل زن و بچه و مخارج کسانی را که مردم خرجی دادن به آنها را لازم میشمارند، داشته باشد.
6) بعد از برگشتن، کسب، یا زراعت، یا عایدی، ملک، یا راه دیگری برای معاش خود داشته باشد تا مجبور نشود به زحمت زندگی کند.
(توضیح المسائل دوازده مرجع، ج2، م2036)
سوال: اگر کسی نتواند برای حج تمتع از میقات احرام ببند و فقط توانایی احرام از ادنی الحل را داشته باشد، حکمش چیست؟
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سۆال، چنین است:
حضرت آیه الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی):
محل احرام حج، شهر مکه است و اگر براى احرام عمره تمتع با مانعى روبرو شد و نتوانست در میقات محرم شود باید در نزدیکترین محل به میقات و قبل از ورود به منطقه حرم محرم شود و اگر داخل منطقه حرم شده و نمىتواند به خارج حرم برگردد در همان جا محرم شود.
حضرت آیه الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
در فرض سۆال، احرامش صحیح است.
حضرت آیه الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
باید از میقات محرم شود و چنانچه مجبور شده است که لباس دوخته بپوشد، بنا بر احتیاط واجب برای هر نوع از آن لباسهایی که پوشیده است یک کفاره گوسفند لازم می شود و در این مسأله میتوانید به اعلم بعدی رجوع کنید.
حضرت آیه الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
مجرد سخت گیری مجوز عبور بدون احرام از میقات نیست ولی اگر به اندازهای بود که موجب ضرر به نفس باشد از هر مکانی که این ضرر برطرف شود باید محرم شود.
(توجه: استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنهای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئیست انجام گرفته است)