قرآن کریم آفرینش انسان را از خاک و آفرینش جن را از آتش و قبل از انسان می‏داند(1) در برخی آیات قرآن، جن و انس به طور مشترک، مورد خطاب قرار گرفته‏اند و هدف از آفرینش آن‌ها پرستش خدا معرفی شده است(2).
بر خلاف آنچه مشهور در میان مردم است که آن‌ها را “از ما بهتران” می‏دانند، انسان از آن‌ها برتر است به دلیل اینکه تمام پیامبران الهی از انسان‌ها برگزیده شده‏اند و گروهی از آن‌ها به پیامبر اسلام، که از نوع بشر است، ایمان آوردند و از او تبعیت کردند و واجب شدن سجده در برابر آدم بر شیطان، که بنا بر تصریح قرآن از طایفه جن بود(3) دلیل بر فضیلت نوع انسان بر جن می‏باشد(4).
و اما اینکه ملاک برتری انسان چیست؟ آنچه از قرآن فهمیده می‏شود، چند امر است:
1- علم انسان به اسماء و حقایق جهان هستی و استعداد شگرف او در علم و عمل و قرب الهی.
قرآن می‏فرماید: وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ کُلَّهَا، تمامی اسماء را به آدم آموخت(5). تعلیم در این مورد جنبه تکوینی داشته است؛ یعنی خداوند این آگاهی را در نهاد و سرشت آدم قرار داد، و به این واسطه فضیلت نوع انسان بر دیگر موجودات اثبات شد. تعلیم این حقایق، به انسان و استعداد او در فراگیری آن‌ها، مخصوص حضرت آدم علی نبینا و آله و علیه السلام نیست، بلکه علم و دانش در نوع انسان، به ودیعه گذارده شده و همواره به تدریج، آثارش در نسل او ظاهر می‏شود و چنانچه فرزندان آدم در راه هدایت گام بردارند، می‏توانند آن علم را از مرتبه قوه به فعلیّت، برسانند(6).
2- دمیده شدن روح الهی در انسان؛ قرآن به صراحت می‏فرماید: خداوند از روح خود در کالبد آدم و فرزندان او دمیده است(7) این روح الهی با استعداد فوق‌العاده‌ای که در آن نهفته است، می‏تواند تجلیگاه انوار الهی و عظمت بخش انسان باشد.
آیه 7 – 8 سوره سجده این بعد معنوی را در همه فرزندان آدم موجود می‏داند.
3- خلیفهاللَّه بودن نوع انسان. منظور نمایندگی خدا در زمین است، زیرا سؤالی که بعد از این فرشتگان می‏کنند و می‏گویند: نسل آدم ممکن است فساد و خونریزی نمایند و نمایندگی خدا در زمین با این کارها نمی‏سازد، متناسب با همین معنا است(8).
امام صادق (ع) می‏فرمایند: فرشتگان بعد از آگاهی از مقام آدم، دانستند که او و فرزندانش سزاوارترند که خلفای الهی در زمین و حجت‏های او بر خلق باشند(9).
مرحوم علامه طباطبائی می‏فرمایند: خلافت انسان در زمین منحصر به حضرت آدم (ع) نیست، فرزندان او هم در این امر شریکند(10).
این امتیازات درباره انسان و مخصوص اوست و نشان می‏دهد که مقام انسان والاتر از مقام جن است. تحقیقاً این برتری موجب پیشرفت او از نظر معلومات و مفاهیم ذهنی و معنوی و نیز از نظر پیشرفت و ترقی اجتماعی و صنعتی شده است. در حالی که ملائکه و جن همان‌طور که آفریده شده‏اند و در محدوده اختیاری که دارند، زندگی می‏کنند.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. تفسیر نمونه ج25، تفسیر سروه جن مراجعه بفرمایید.
2. ترجمه المیزان، ج1، ص417.

پی‌نوشت‌ها
1. الرحمن/14-15، حجر/27.
2. الذارایت/56، الرحمن/33.
3. کهف/50.
4. آیهاللَّه مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج24، ص155.
5.  بقره/31.
6. ترجمه تفسیر المیزان، ج1، ص147، مرکز فرهنگی رجاء.
7. حجر/29 و الم سجده/7-8.
8.  مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج1، ص172.
9.  همان، ص173 نقل روایت از معانی الاخبار.
10. المیزان، ج1، ص116، چاپ مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.