کشش ها، تمایلات و غرایزی که در درون انسان به ودیعه گذاشته شده است، همچون لبه تیز چاقو دارای وظایف دو بعدی هستند، که هم می توانند وسیله ارتقاء و تعالی انسان باشند و هم وسیله تنزّل و فرومایگی او باشند. انسان اگر سوار بر مرکب اندیشه و اعتدال باشد، و در مجرای فطرت که شاخص اصلی و پایه تعالیم الهی است، سیر کند، به سعادت، کامیابی، آرامش و لذت واقعی دست خواهد یافت. والاّ اگر دنبال کامجوی ها و لذت های زودگذر باشد، در باتلاقی فرو می رود، که نجات یافتنش مشکل است.
از اینرو دین مقدس اسلام دستور به کنترل و تعدیل امیال غریزی را داده است؛ و امروزه دانشمندان و روانشناسان آن را اساس کار خود قرار داده و می گویند: مراتب شدت و ضعف این امیال غریزی، منجر به اختلال در اعمال حیاتی و مانع سلامتی جسمی و روانی می شود. معمولاً افراد معنی اعتدال و میانه روی در رفتارهایی مانند گرسنگی را متوجه هستند؛ چرا که مستقمیاً پیامدهای پرخوری و زیاده روی را در چاقی می بینند اما زمانی که نوبت به غریزه جنسی می شود کمتر به پیامدهای لاابالی گری در آن توجه دارند! در حالی که پیامدهای عدم کنترل غریزه جنسی بسی خطرناک تر است. بنابراین
غریزه جنسی و ازدواج
غریزه جنسی یک خواسته طبیعی و فطری انسان است، که از صاحب خود تمنّای ارضاء و اشباع را دارد. امّا از هر راهی نمی شود؛ و بهترین و تنها ترین راه ارضاء آن ازدواج و تشکیل خانواده است.
اساس برنامه حیات اسلامی آن است که ازدواج به صورت دائم صورت بپزیرد. و این چنین نهادی است که موجب آرامش و آسایش و تعادل واقعی روحی می شود. « … وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها …»[1]؛ «از آیات و نشانه های حکیمانه خداوند این است که برای شما از جنس خودتان همسرانی قرار داد، تا در کنار آنان آرامش یابید.» و آنهایی که پدر و مادر شدن را تجربه کرده اند، می دانند که چقدر فرزند داشتن لذت بخش است.
از نظر روانشناسی، یکی از علّت های عمده و اصلی پریشانی و عقده های روانی و اخلاقی و ضعف های عصبی، «بی همسری» و «فشارهای جنسی» و «انحرافات جنسی» می باشد، و ارزش و فلسفه  ازدواج علاوه بر ارضاء غریزه، تعّهد، تکامل، رشد، شخصیت، آرامش، عفاف و پاکدامنی و فواید ارزنده دیگر است.[2] بهترین وقت ازدواج
شاید در این اندیشه باشید که ازدواج شما را محدود می کند؛ قید و بندهای زناشویی آزادی و آسایش شما را می گیرد، و می خواهید در زندگی بیشتر لذت ببرید و کامجویی کنید؛ امّا افرادی که در سنین بزرگسالی ازدواج می کنند، خود را از بسیاری از نعمت ها و عنایت ها محروم می دارند، و حتی غرامت این تأخیر را به از دست دادن سلامت جسم و روان خود باید بپردازند. ازدواج در سنین قدرت و جوانی در قدرتمندی نسل اثر می گذارد. و هر چه سن مادر هنگام ایجاد نسل بالاتر باشد ابتلای نسل به ضعف و ناتوانی ها بیشتر است که یکی از آنها امکان معلول شدنش می باشد.[3] عشق زنده و جوان و با نشاط است که به زندگی شور و صفا می بخشد؛ و اگر این شور و نشاط از دست برود، دیگر انسان نمی تواند از زندگی زناشویی لذّت و استفاده کامل ببرد.[4] با زود ازدواج کردن، علاوه بر اینکه عفیف و پاکدامن می مانید، به لذت و آرامش واقعی که حتما دنبال آن هستید، دست پیدا می کنید.
پیامبر اکر ـ‌ صلّی الله علیه و آله ـ می فرماید: «دوشیزگان» همانند میوه های درختان می باشند؛ هنگامی که رسیدند. اگر چیده نشوند، تابش آفتاب آنها را فاسد می کند و بادهای خزان پراکنده شان می نماید! … و اگر ازدواج نکنند، اطمینانی نیست که به فساد و تباهی کشیده نشوند.»[5] درباره ازدواج موقت
ازدواج موقت از نظر شرع و قانون جایز است، هر چند به قصد تلذّد و بازی باشد و دخولی صورت نگیرد. امّا واجب است که با اجازه و صلاح دید پدر یا جد پدری دوشیزه باکره باشد؛ و تمام شرایط عقد موقت اجراء شود.[6] اما به هیچ وجه توصیه نمی شود.
تذکر: رابطه جنسی طبیعی بین زن و شوهر از عوامل مهم استحکام و دوام زندگی زناشویی و مایه ایجاد روابط احساسی و عاطفی بین زن و شوهر است. و اگر شما به نوعی غریزه جنسی خود را ارضاء و اشباع کنید، علاوه بر اینکه پاکی روحی و معنوی خود را از دست می دهید. امکان دارد بعدها که ازدواج کردید، دچار اختلال روانی – جنسی بشوید و نتوانید به خوبی خود و همسرتان را ارضاء کنید.[7] در صورت نبود شرایط ازدواج، تنها راه ازدواج موقت نیست
اگر چه در ازدواج غریزه جنسی در چارچوب ازدواج به صورت صحیح ارضاء می شود اما اهداف مهتر دیگر در زندگی یک دختر خانم وجود دارد که در سایه یک ازدواج موفق محقق می شوند. بنابراین عاقلانه نیست که این اهداف مهم نادیده گرفته شوند و فقط به علت توجه به لذات زودگذر، لذات پایدار از دست بروند. از این رو می توان با تنظیم رفتار و کنترل مناسب غرایز برای رسیدن به لذات پایدار در ازدواجی موفق آماده شوید. اگر زمینه برای ازدواج شما فراهم نیست می توانید با راهکارهایی که در زیر می آید به کنترل غرایز و تنظیم رفتارهایتان بپردازید تا شرایط برای ازدواجی موفق برایتان فراهم گردد:
1. عوامل اعتقادی
الف) تقویت ایمان: یکی از بزرگترین نتایج ایمان واقعی به خداوند مهار کردن غرایز سرکش و تسلط بر هوی و تمایلات غیر مشروع است. «بوسوئه» روحانی عالی مقام فرانسوی می گوید: «علم ما را تنها بر طبیعت مسلط و پیروز می گرداند و فقط ایمان است که آدمیان را بر خویشتن تسلط می بخشد؛ این خلاء ایمان است که آدمیان را این چنین بی بند و بار کرده است.»[8] ب) پرورش معنویت و تقوی: تقوی داشتن قدرت و نیروی درونی است که انسان را در هر شرایطی از ارتکاب به گناه حفظ می کند. نماز نه فقط بهترین و نزدیکترین راه ارتباطی خداست؛ بلکه همچون سد پولادینی در برابر امواج گناه عمل می کند؛ «إِنَّ الصَّلاهَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ».[9] «اصولاً تمامی عبادات از قبیل: نماز و روزه و … همگی در یک جهت واحد شریکند، و آن تحقق معنای عبودیت برای خدا و توجه به سوی او و رهایی از چنگال غرایز و لذائذ حیوانی بشریت می باشد.»[10] ج) شناخت و آگاهی: انسان اگر به تمام ابعاد فعلی که می خواهد انجام دهد، آگاهی داشته باشد؛ و بداند کاری که انجام می دهد چه عواقب و عوارضی دارد، هرگز آن را انجام نمی دهد.
2. عوامل روحی و روانی
الف) حفظ و تقویت کرامت و عزّت نفس: انسان اگر به گوهر پاک روح و نفس خود توجه کند، هیچ گاه دنبال گناه و شهوت نمی رود، تا آنکه آن را آلوده و سیاه گرداند. امام علی ـ علیه السّلام ـ می فرماید: «من کرمت علیه نفسه، هانت علیه شهواته» «آن کس که واجد بزرگواری و کرامت نفس باشد، تمایلات شهوانیش در نظر او خوار می نماید.»[11] گاندی می گوید: «تمدن غربی اگر غربیان را مبتلا به خوردن مشروب و توجه به مسایل جنسی نموده است، به خاطر این است که غربی به جای «خویشتن جویی» در پی نسیان و هدر ساختن خویشتن است.»[12] ب) تقویت اراده: برخی از اموری که در تقویت اراده مؤثر است، عبارتند از:
1. تمرکز بخشیدن به فعالیت های گوناگون و پراکنده زندگی و به پایان رساندن کارهای نیمه تمام.
2. تلقین به نفس: هر لحظه به خود بگویید که من می توانم این عادت زشت را کنار بگذارم، چون اراده دارم؛ و برای من شکست معنایی ندارد.
3. مثبت گرایی: همیشه به رشد و پیشرفت نظر داشته باشید، و هیچ وقت به شکست و ناامیدی فکر نکنید.[13] 4. آنچه به شما کمک می کند عبارتند از: جدّیت عمل – لیاقت – راهنمایی. و آنچه مانع شماست عبارتند از: رخوت – نگرانی- نداهای گذشته – عادات زشت و ناخواسته.
ج)‌ اعتماد به نفس داشته باشید. انتظار نداشته باشید که شک شبه عادت خود را تغییر دهید؛ بلکه به پیشرفت تدریجی و یک نواخت برنامه ریزی کنید. برای کسب اعتماد به نفس،
1. صبور و بردبار باشید؛ 2. استقامت داشته باشید؛ 3. خود را با دیگران مقایسه نکنید؛ 4. شاد باشید و هیچ وقت نترسید؛ 5. امیدوار باشید.[14] د) هیچ وقت بیکار نباشید؛ چون که ریشه کلیه مفاسد فکری و اخلاقی بیکاری است. اوقات فراغت خود را به تفریحات سالم و ورزش کردن بپردازید.
ح) سبک زندگی خود را تغییر دهید و فکر و خیال و محرک های ناهنجار شهوانی محیط اطراف خود را کنترل کنید.
به عنوان مثال اگر در پارتی ها شرکت می کنید و یا با دوستان ناباب رفت و آمد می کنید، آن را ترک کنید و جایگزین مناسبی برایش انتخاب کنید، مثلا برای تخلیه روانی و ارضای نیاز های هیجانی و عاطفی خود، به مجالس معنوی و مذهبی، تناتر و سینما (با برنامه های سازنده و مفید)، سفره های سیاحتی و زیارتی بروید؛ با دوستان سالم و تاثیر گذار مثبت (که همسال و همجنس شما هستند) یا یک استاد یا مشاور دلسوز، معنوی، عاقل و عفیف رفت آمد کنید.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. روانشناسی ازدواج در اسلام، مجید رشید پور، تهران، انجمن اولیاء‌و مربیان، 1365.
2. اخلاق جنسی در اسلام و جهان غرب، شهید مطهری، تهران، صدرا، 1368.
3. اعتماد به نفس در 10 روز، مجتبی حورایی، تهران، دکلمه گران، 1381.

پی نوشت ها:
[1] . روم/21.
[2] . مظاهری، علی اکبر، جوانان و انتخاب همسر، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ سوم، 1374، ص 47.
[3] . قائمی، علی، تشکیل خانواده در اسلام، تهران، امیری، 1372، ص 24؛ و پاک نژاد، سید رضا، ازدواج مکتب انسان سازی، یزد، مؤسسه علمی و دینی مهدیه، چاپ چهارم، ج1، ص87.
[4] . جوانان و انتخاب همسر، همان، ص 42.
[5] . وسائل الشیعه، ج 14، ص 36.
[6] . بنی هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، مسأله 2376، دفتر انتشارات اسلامی، 1378، ص 387.
[7] . عسگری فر، حسین، نقش بهداشت روان در ازدواج، تهران، گفتگو، 1380، ص 161.
[8] . قاسمی، حمید محمد، اخلاق جنسی در دیدگاه اسلام، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1373، ج اول، ص 191؛ به نقل از عبدالمجید رشیدپور، پرورش های اخلاقی، ص 101.
[9] . عنکبوت/45.
[10] . اخلاقی جنسی، همان، ص 45.
[11] . فیض الاسلام، نهج البلاغه، ص1283.
[12] . مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، تهران، صدرا، چاپ هشتم، 1357، ص 143.
[13] . گیل لیندن فیلد، اعتماد به نفس برتر، ترجمه حمید و نگار اصغری پور، تهران، جوانه رشد، 1382، ج اول، ص 102.
[14] . همان، ص 163.