قبلا هر مشکلی داشتم با دعا و مناجات حل می شد اما اکنون نه. هر کاری می کنم قبل از شروع خراب می شود چه کنم؟
سرتاسر زندگی انسان پوشیده از تلخی و شیرینی و شکست و پیروزی می باشد. یک روز مطابق میل و خواسته انسان است و روز دیگر برخلاف آن و همه این ها از خصوصیات این عالم است. برای ما انسان ها هر امتحانی یا بر توان و ظرفیت مان می افزاید، یا رشد و ترقی ما را به همراه دارد. خداوند فرموده که دعا کنید، من اجابت می کنم و در جای دیگر هم دعوت به «سعی و تلاش» نموده است، اما آیا همه دعاهای ما در این دنیا مستجاب می شود؟ همه سعی و تلاش های ما نتیجه بخش خواهد بود؟ در این جا قصد داریم به این سوالات که در واقع پرسش و خواسته شما می باشد پاسخ دهیم.
دعا: در مورد این که یک روز دعای انسان مستجاب می شود و روز دیگر مستجاب نمی شود. با نظر دقیق تری به شرایط دعا کردن، این مورد بیشتر روشن خواهد شد.
– استجابت دعا، کسب و کار پاکیزه و حلال است.
– دوم، دعا کننده از نظر ایمان و اعتقاد صحیح و محکم باشد.[1] حتی اگر اعتقاد داشته باشد اما درباره اجابت دعایش از سوی خدا دچار تردید باشد و صرفا از روی امتحان به درگاهش دعا کند، دعایش مستجاب نمی گردد.[2]
– سوم ساعت و هنگامه دعاست یعنی وقت و موقعیت در استجابت دعا نقش بسیار مهمی دارد. حضرت فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ به خادمه خود ـ فضه ـ فرمودند: هر گاه آفتاب به وسط آسمان رسید مرا مطلع کن، چون آن هنگام، ساعتی است که دعا در آن به اجابت می رسد.[3]
و شرایط دیگری مثل این که دعایش را با خواست الهی معلق کند و بگویند: «ما شاء الله لا حول و لا قوه الا بالله» زیرا اجابت دعایش ممکن است مفسده و دردسری به همراه داشته باشد (مثلاً به خاطر نابجا بودن یا زشت بودن تقاضایش، گاهی خدا خواسته ما را اجابت نمی کند چون ممکن است مصلحت بهتری برایمان در نظر گرفته و ما چون علم نداریم اصرار می کنیم)[4] این ها و مسائل دیگری در مورد شرایط دعا و دعا کننده وجود دارد که شاید پرسش گر محترم از آنها اطلاع داشته باشد. در این جا به سه نکته دیگر اشاره می کنیم و سپس به بررسی مساله جنابعالی می پردازیم.
نکته اول: اگر دعایتان مستجاب شده مواظب سه حالت باشید:
1. دچار عجب نشو و به اجابت دعایت مغرور نشو. «عجب باعث فساد عمل و غلبه شیطان است.»
2. شکر و حمد خدا نمایی که تفضل کرده و دعای تو را اجابت نموده است، بلکه مستحب است دو رکعت نماز شکر به جا آوری.
3. همین که دعای تو مستجاب شد ترک دعا نکنی و باز در خانه خدا برو و او را از یاد نبر.
نکته دوم: اگر دعایتان مستجاب نشد مواظب سه حالت باشید.
1. از رحمت خدا مایوس نشوی. زیرا به اجابت نرسیدن دعا ممکن است به خاطر گناهانی باشد که مانع اجابت می باشد. پس در صدد رفع آنها به وسیله توبه باش.
2. ترک دعا نکن.
3. به تقدیر الهی راضی باش تا همان رضای تو باعث اجابت دعا شود.
نکته سوم: دعا کردن سه حالت دارد که به هر حالتی باشد برای انسان اجر معنوی دارد:
1. صلاح بنده در آن است، و به او می رسد اما مشروط به دعا نیست. در این صورت ثمره دعا، تقرب بنده به خداست.
2. صلاح بنده در آن است و رسیدن به آن مشروط به دعا کردن است. «ثمره دعا یکی رسیدن به مطلوب و دیگری تقرب به خدا است.»
3. صلاح بنده نبوده و به آن نمی رسد، چه دعا بکند و چه نکند. «ثمره دعا تقرب به خدا و عوض آن دعای ظاهراً مستجاب نشده، اجر و عطای اخروی است.[5] به طوری که انسان در قیامت آرزو می کند ای کاش در دنیا هیچ یک از دعاهایش مستجاب نمی شد و در عوض، در آخرت از آن ها بهره می برد. «این در وقتی است که بنده در قیامت بزرگی و عظمت پاداش هایی را می بیند که در مقابل دعا مستجاب نشده اش به او داده اند.»
با توجه به مطالب مذکور هر کسی با توجه به ویژگی ها و اعمال و افکار و اقوال خود باید جستجو کند که چرا دعایم مستجاب شد یا نشد و همان طور که قبلا ذکر شد استجابت یا عدم آن برای امتحان است «که خود اشاره کرده اید» و یا برای توضیح در جد و رشد و ترقی است. چرا که شاید اگر در ابتدای برقراری ارتباط با خدا، خداوند دعای شخص را زود مستجاب می کند تا ظرفیت معنوی اش بیشتر شود، ولی همین طور که ظرفیت وی بیشتر می شود عرصه بر او تنگتر می شود که این نیز برای امتحان و ترفیع درجه می باشد.
تلاش و نتیجه بخش بودن آن:
و اما درباره اینکه گفته اید به هر کاری دست می زنید خراب می شود: باید یادآور شوم که:
همان طور که در مطلب قبلی بیان شد، دعا باید با سعی و تلاش همراه باشد و توجه داشته باشیم، که دستیابی به هدف تنها یک راه ندارد، بلکه می توان از راه های گوناگونی به آن رسید. زمانی می خواهیم کاری را شروع کنیم باید در مورد هدف و نتیجه آن و نیز راه های دستیابی به آن هم خوب فکر کنیم و هم با اهل نظر «صاحب نظران» مشورت کنیم و راهی را انتخاب کنیم که بهتر و نزدیکتر باشد. این که شما تاکنون چندین پیشنهاد کار داشته اید ولی قبل از شروع همه چیز خراب شده است باید ریشه یابی کنید تا بفهمید علت خراب شدن آن چیست؟ پس از کشف علت به دنبال راه حل آن باشید. اگر علت آن مربوط به صلاح و مصلحت شما می باشد و برگشت آن به دعا و ارتباط با خداست، در مساله قبل توضیح داده شد که یا اصلاً به صلاح کار شما نیست که انجام بگیرد یا صلاح هست ولی از راه صحیح باید وارد شوید. باید دانست که دعا کردن وظیفه انسان است ولی نباید عجله کرد که زود به مقصد و مقصودش برسد. باید صبر و حوصله‌کافی داشته باشیم.
اغلب افرادی که به مراحل عالی و موفقیت رسیده اند در زندگی خود با مشکلات فراوانی مواجه شده اند و مشکل به تلاش آنها افزود هر چند تلخ بود. ولی با تلاش بیشتر خود به شیرینی پیروزی رسیده اند. زندگی ائمه ـ علیهم السلام ـ را بررسی کنید که پر از بلا و سختی و آزمایش بوده آنها لحظه ای مایوس نشدند و برعکس بر تلاش و توکل خود افزودند از سویی دیگر در زندگی هر کسی با توجه به ظرفیت و توانایی هایش در معرض امتحان و آزمایش قرار می گیرد و باید در این راه هرگز یاس به خود راه ندهد. زیرا یاس از خداوند گناه بزرگی است و بزرگترین مانع در راه موفقیت و رسیدن به هدف است. و این نقطه قوت شماست که همچنان با امید به آینده روشن در مقابل مشکلات و مصایب «مثل مصیبت فقدان پدر» مقاومت و ایستادگی می کنید. ارتباط خود را با خدا هر روز قوی تر از قبل نمایید. و مطمئن باشید همراه با هر سختی آسانی است. روزی انسان سنگ صبور و مشکل گشای دیگران می شود و روزی دیگر در معرض امتحان قرار می گیرد تا خودش را ارزیابی کند تا بداند کجاست و چه می کند و چقدر تاب و توان مقاومت دارد.
معرفی منبع جهت مطالعه بیشتر[6]:
راز سختی ها و بلاها در زندگی، احمد لقمانی، انتشارات عطر سعادت.
پی نوشت ها:
[1] . نصر اللهی بروجردی، محمد ابراهیم، هزار و یک ختم، قم، چاپ، اول، 1383، صص 8 ـ 12.
[2] . همان، صص 8 ـ 12.
[3] . همان.
[4] . عرب نوکدی، رحمت الله، کلید سعادت، قم، عصر رسانه، اول، 1382، صص 4 ـ 93.
[5] . جاهد، رضا، داروخانه معنوی، مشهد، هاتف، چ هفتم، 1378، صص 22 ـ 24.
[6] هم چنین می توانید به کتب زیر علاوه بر منابع مذکور مراجعه نمائید، قرآن صاعد، علی برازش، تهران، امیر کبیر، دوم، 74، مقدمهء کلیات مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، مرتضی احمدیان، قم، نشر مصطفی، چهارم، 1380.
