نویسنده: پریسا اصولی

مادر‌بزرگ دیگر مثل سال‌های پیش سرحال و قبراق نیست. او همیشه کنج خانه‌اش می‌نشیند و چشم به راه فرزندان می‌شود تا مگر کسی بیاید و او را از تنهایی در بیاورد.
البته نمی‌توان این موضوع را نادیده گرفت که سالمندی با داشتن وقت‌های آزاد فراوان همراه است و اغلب پدربزرگ‌ها یا مادربزرگ‌ها از بیکاری حوصله‌شان سر می‌رود و کلافه می‌شوند زیرا بیشتر آنها اهمیت گذران اوقات فراغت را نادیده می‌گیرند در حالی که با اندکی تغییر می‌توانند از دوران سالمندی خود لذت ببرند و تا پایان عمر شاداب زندگی کنند.
به عقیده بسیاری از کارشناسان، در دوران سالمندی ارتباط سالمندان با اجتماع کمرنگ می‌شود و همین موضوع باعث مشکلات عاطفی فراوان و حتی دامن زدن به اختلافات خانوادگی خواهد شد. با وجود چنین مسایلی، بسیاری بر این عقیده‌اند که اگر سالمندان برای گذران ساعت و روزهای زندگی‌شان برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشند، اولین گام برای مبارزه با گوشه‌گیری و افسردگی را محکم برداشته‌اند. اما اوقات فراغت سالمندان ما در خوشبینانه‌ترین حالت چگونه سپری می‌شود؟ دیدن پیرمردها و پیرزن‌ها با بالا آمدن خورشید ارتباط مستقیم دارد و لباس‌های ورزشی و کتانی‌های رنگ به رنگ مدام در پارک جابه‌جا می‌شوند و نتیجه‌اش بهبود وضعیت جسمانی سالمندانی است که از سکوت مرگبار خانه و سر و صدای دیوانه‌کننده خیابان‌ها به پارک پناه آورده‌اند.
از طرفی اگر ورزش صبحگاهی را از بهانه‌های پارک رفتن سالمندان کم کنیم نتیجه چیزی نیست جز تجمع پیرمردها و پیرزن‌ها در پارک برای صحبت کردن و تنها نماندن و به همین دلیل است که خاطرات ریز و درشت زندگی و چگونگی گذران آن نقل تمام محافل این چنینی می‌شود و حتی سرما و گرما هم نمی‌تواند مانع بیرون آمدن آنها از چهار دیواری تنهایی‌شان شود.

دوره‌های دوستانه

بسیاری از سالمندان به دلایل گوناگون مانند ابتلا به انواع بیماری‌ها، عدم توانایی در راه رفتن، کهولت سن، برف و باران و ترس از لیزخوردن و . . . قادر نیستند از خانه بیرون بروند و در پارک‌ها پیاده‌روی کنند و با همسن و سالانشان وقت بگذرانند. اما این موضوع به این معنی نیست که باید در کنج خانه‌های‌شان بنشینند و حوصله‌شان سر برود و افسوس گذشته را بخورند. بسیاری از گردهمایی‌ها و دور هم جمع‌شدن‌ها می‌تواند در محیط خانه باشد. بنابراین اگر جزو سالمندانی هستید که نمی‌توانید وقت خود را در پارک‌ها با دوستانتان بگذرانید، می‌توانید از آنها بخواهید تا به خانه شما بیایند و از بودن در کنار هم و مصاحبت با یکدیگر لذت ببرید. با هم چای بنوشید، از خاطرات گذشته بگویید و سرگرم شوید. پس اگر توان بیرون رفتن، ورزش، سونا و پیاده‌روی را ندارید، خانه نشینی دسته‌جمعی حکم لنگه کفشی در بیابان تنهایی را دارد.

گلکاری کنید

لابد شنیده‌اید که گل و گیاه شادی‌آفرین هستند و بودن در کنار گیاهان و رسیدگی به آنها، مانع از افسردگی در دوران سالمندی می‌شود. از طرفی رسیدگی به گل و گیاه حوصله وقت کافی می‌خواهد و دوران بازنشستگی و سالمندی بهترین فرصت است. بنابراین اگر حیاط دارید برای خود در باغچه انواع گل و نهال و حتی سبزی‌ بکارید. اگر هم محل زندگیتان کوچک است و آپارتمان نشین هستید، چند گلدان کوچک بخرید و در طول روز به آنها رسیدگی‌کنید.
از کتاب و فیلم تا جدول و تلفن
همیشه چیزهای خوبی برای سرگرم شدن در خانه وجود دارد. مطالعه یک کتاب خوب، دیدن فیلم و دنبال کردن سریال‌های تلویزیونی، بافتن یک شال‌گردن ساده، پختن غذاهای جدید و سالم، حل جدول و درست کردن پازل‌های خانواده و تلفنی صحبت کردن با خانواده، دوستان و اقوام، از جمله راهکارهایی است که باعث می‌شود در خانه سرگرم شوید و حوصله‌تان سر نرود.

همزبان داشته باشید

یکی از روش‌های درمانی که سال‌هاست در کشورهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد و هر روز بر کاربرد و بار علمی آن افزوده می‌شود، درمان به وسیله حیوانات و در شکل جزیی‎تر آن درمان به‌وسیله حیوانات خانگی یا همدم انسان است. متاسفانه در کشور ما این شاخه از علم روان‌شناسی به هیچ‌وجه مورد توجه قرار نگرفته و برخی با این روش از درمان کاملا غریبه هستند و حتی این روش درمانی را مورد تمسخر قرار می‌دهند.
تحقیقات گسترده محققان در نقاط مختلف جهان نشان می‌دهد که می‎توان پاره‎ای از مشکلات عاطفی و اختلالات روحی افراد را به وسیله حیوانات خانگی درمان کرد و موجب سرگرم شدن سالمندان در محیط خانه و جلوگیری از بروز افسردگی در آنها شد. براساس تحقیقات اخیر روان‌شناسان استرالیایی، برقراری پیوند عاطفی میان حیوانات خانگی و سالمندان آنها را از حالت سکون خارج و قسمتی از نیازهای روحی وی را برآورده می‎کند. از طرفی یکی از معضلات زندگی صنعتی و شهرنشینی، کاهش رفت و آمدها و تنهایی ناگزیر پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هاست و این احساس تنهایی در دراز مدت آثار مخربی بر روح و روان آنها می‎گذارد. از طرفی بررسی‌ها نشان می‎دهد که نقش التیام‏‎بخش حیوانات اهلی در روحیه سالمندان و سرگرم شدن‌شان بسیار پررنگ است.
بنابراین نگهداری از طوطی، قناری، فنچ، کاسکو، مرغ عشق، سگ‌های آپارتمانی، گربه و همستر یا داشتن یک آکواریوم خانگی شما را سرگرم می‏کند و داشتن یک همدم دوست‌داشتنی را تجربه خواهید کرد. البته باید در مورد بهداشت حیوانات بسیار حساس عمل کرد و قبل از خرید از سالم‌بودن حیوان مطمئن شد. محل نگهداری حیوانات خانگی و فراهم آوردن شرایط خوب و بهداشتی برای آنها نیز یک مساله بسیار مهم است.

اگر تنهایید، ازدواج کنید

بررسی‌‌ها نشان می‌‌دهد، زندگی کردن در کنار همسر برای سلامت سالمندان بسیار مفید است و آن دسته از مردان و زنانی که در سنین سالمندی همسر دارند و در کنار او زندگی می‌‌کنند، از نظر وضع سلامت در شرایط بهتری قرار دارند و بیشتر از سالمندان مجرد تحت مراقبت‌‌های بهداشتی پزشکی قرار می‌‌گیرند. حتی این سالمندان در مقایسه با سالمندان مجرد احساس شادی بیشتری دارند و کمتر احساس کسالت و بی‌حوصلگی می‌کنند.

هوای سالمندان را داشته باشید

دکتر مهشید فروغان/فوق‌تخصص روان‌پزشکی سالمندان
در تحقیقات، مطالعات و گفت‌وگو‌هایی که با سالمندان انجام داده‌‌ایم، این موضوع ثابت شده که مشکلات عمده آنها تنهایی و احساس تنها بودن است.
واقعیت این است که جامعه ما به سمتی می‌‌رود که فرزندان فرصت کمی برای والدین خود دارند و نمی‌توانند برای سالمندان وقت کافی بگذارند. با این حال اگر این سالمندان همدم و هم صحبتی داشته‌باشند زندگی را بهتر می‌‌گذرانند و دیگر کمبود محبت و بی‌‌جواب ماندن نیازهای عاطفی را تجربه نمی‌‌کنند. از طرفی مشاهده شده افراد تا زمانی ‌که دوران پیری را در کنار همسر و همدم خود سپری می‌‌کنند مقاومت بیشتری در برابر مشکلات جسمی و روحی از خود نشان می‌‌دهند و سرگرم می‌شوند و نیاز به بیرون رفتن در آنها کاهش می‌یابد اما با از دست‌دادن همراه خود وارد مسیری می‌‌شوند که در آن روزبه‌روز قدرت سازگاری و مقاومت‌شان کمتر می‌‌شود.
اگر جامعه ما به سمت تشویق ازدواج سالمندان پیش برود، مشکلات بسیاری از جامعه سالمندی کشور حل خواهد شد و در صورتی‌ که همان نگاه‌‌های خشک و غیرمنطقی به بحث ازدواج سالمندی وجود داشته باشد، این امر در آینده بروز بحران سالمندی را در جامعه رقم خواهد زد. واقعیت این است که سالمندان هم حق زندگی دارند و ازدواج در دوره سالمندی بهانه‌‌ای است برای پایان‌دادن به این نگرش غلط که سالمندی یعنی دست روی دست گذاشتن به انتظار مرگ نشستن، سالمندی به معنای محکوم‌شدن به سال‌‌ها زندگی در تنهایی نیست.
منبع:www.salamat.com