رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: هر مسلمانى بر برادر مسلمانش سى حق دارد، که ذمه اش از این حقوق برى نمى شود، مگر به اداء آنها یا عفو صاحب حق.
آن حقوق عبارت اند از:
1. خطاها و لغزش هاى او را ببخشد.
2. در ناراحتی ها و گرفتاری ها به او مهربانى کند.
3. اسرار شخصى او را مخفى دارد.
4. عیوب و نقائص وى را جبران کند.
5. عذرش را بپذیرد.
6. بدى او را انکار کند و در برابر غیبت کنندگان، در مقام دفاع از وى برآید.
7. همواره او را نصیحت کند و خیر خواه او باشد.
8. دوستى او را حفظ کند.
9. پیمانش را نشکند و به عهد خویش وفا دار بماند.
10. در حال بیمارى به عیادت او برود.
11. در تشییع جنازۀ او حاضر شود.
12. دعوتش را بپذیرد.
13. هدیه اش را قبول کند.
14. عطاى او را جزا دهد.
15. در مقابل احسان از او سپاسگزارى کند.
16. براى او یار و مددکار خوبى باشد.
17. ناموس او را چون ناموس خود حفظ کند.
18. نیازمندی هاى او را بر طرف سازد.
19. براى حل مشکلات و انجام خواسته هایش، شفاعت و میانجی گرى کند.
20. عطسه اش را تحیت گوید و برایش سلامتى بخواهد.
21. گمشده اش را پیدا کند.
22. سلامش را جواب دهد.
23. سخنش را نیکو شمرد.
24. انعام و پاداش او را بخوبى بدهد.
25. سوگندهایش را تصدیق و تأیید کند.
26. او را دوست بدارد و با وى دشمنى نورزد.
27. او را چه ظالم باشد و چه مظلوم، یارى کند.
یارى ظالم آن است که او را از ظلمش باز دارد و یارى مظلوم آن است که او را بر گرفتن حقش مساعدت نماید.
28. او را در سختی ها و گرفتاری ها تنها نگذارد و او را خوار نکند.
29. از نیکی ها، آنچه براى خود دوست دارد، براى او هم دوست بدارد.
30. آنچه از بدی ها براى خود نمى خواهد، براى او هم نخواهد.
سپس فرمود: اگر مؤ من یکى از این حقوق را ادا نکند، در قیامت صاحب حق، حق خود را از او مطالبه خواهد کرد.

منبع

بحار الانوار، ج 74، ص 236؛ مکاسب محرمه، شیخ انصارى، ص 47.

تنظیم: منیره ملکوتی خواه