نویسنده:آیت الله مجتبى تهرانى

غیبت بر چند قسم است:
1. گفتارى
غیبت گفتارى مشهورترین نوع غیبت است، یعنى انسان، نقص برادر مؤمنش را به دیگران بگوید.
2. نوشتارى
شخص، عیبى را که مى‏خواهد بگوید، بنویسد؛ در این صورت به جاى شنونده، خواننده وجود دارد.
3. کردارى
فرد عیب دیگرى را با نمایش به دیگران بفهماند.
4. کنایى
کسى با استفاده از جمله‏هایى کنایى، عیوب دیگرى را در غیاب او به دیگران بفهماند؛ جمله‏هایى مثل «خدا را شکر که به ما ریاست نداد» یا «از بى‏حیایى به خدا پناه مى‏برم» که کنایه از بى‏لیاقتى و بى‏حیایى شخص غایب هستند.
5. اشاره‏اى
یعنى با اشاره‏اى دست و سایر اعضا، عیب دیگرى را بازگوید که اشاره مى‏تواند لفظى یا عملى باشد.
روایت شده که زنى وارد خانه پیامبر (ص) شد و میهمان عایشه بود. وقتى برخاست و رفت، عایشه با دستش اشاره کرد و با این اشاره مى‏خواست بگوید که او کوتاه قد بود. حضرت فرمود:
قد اغتبتها.
تو از آن زن غیبت کردی. [1]

انواع عیب و نقص
در مباحث پیشین آورده شد: غیبت آن است که انسان پشت سر برادر یا خواهر مؤمنش عیب یا نقصى را که نزد مردم معروف نبوده یا شنونده نمى‏داند، باز گوید.
حال باید به بحث از انواع و چگونگى این عیب و نقص پرداخته شود.
عیب ونقص اقسامى دارد که عبارتند از:
1. نقص روانى و نفسانى: مانند آن که شخص به رذیله‏اى مانند حسد یا تکبر مبتلا باشد و پشت سر او یه این رذایل اشاره شود.
2. نقص بدنى: مانند آن که شخص بیمارى یا نقص عضوى دارد که کسى از آن آگاه نیست.
3. نقص دینى: مثل آن که شخص در نماز سستى کند و در جایى که او حضور ندارد، این عیب را مطرح کنند.
4. نقص مالى: مانند آن که پشت سر مؤمن آبرومندى که توانایى مالى ندارد، سخنانى دال بر فقر و ناتوانى مالى او به زبان آورده شود یا به طریقى دیگر فهمانده شود. این عمل اگر از روى دلسوزى هم باشد، غیبت به شمار مى‏آید.
5. نقص نسبى: مانند آن که بگوید پدر یا اجداد فلان شخص، خسیس یا فاسق یا… بوده‏اند.
برخى بزرگان، بیان نقص‏هاى موجود در لباس، خانه و سایر متعلقات شخص را نیز غیبت به شمار آورده‏اند. [2]

پی نوشت ها: