ایمان محور اصلی و مراتبی از تعالیم اسلام است. از این رو در قرآن کریم و سنّت، مطالب بسیاری در این زمینه وارد شده است و دانشمندان و متفکّران مسلمان درباره ی ایمان و مراتب آن تحقیقات بسیاری انجام داده‌اند. این مباحث به صورت مستقل یا در ضمن مباحث اسلامی تدوین شده است. در کلام مسیحی و فسلفه غرب نیز بحث‌های زیادی درباره ایمان صورت پذیرفته است.
در باب ایمان چندین محور اصلی وجود دارد:
1 . ماهیّت ایمان چیست؟ آیا بسیط است یا مرکّب و از چه مؤلفه‌هایی تشکیل شده است؟
2 .آیا علم و معرفت نقشی در ماهیّت ایمان دارد و جزئی از مؤلفه‌های آنست؟
3 . آیا عمل در ماهیّت ایمان جایگاهی دارد و آیا عمل لازمه ی ایمان است یا خیر؟
4 . آثار و فوائد ایمان چیست؟
اینک در دو بخش به جواب پرداخته می شود:
بخش اوّل: نمودار تحقیقی مباحث ایمان.
فصل اوّل: ایمان، در نگاه کتاب و سنّت
1 . معنای ایمان
2 . ایمان و تعقّل
3 . ایمان و عمل
4 . محل ایمان
5 . متعلّق ایمان
6 . اختیاری بودن ایمان
7 . تشکیکی بودن ایمان و درجات آن
8 . فواید ایمان
9 . علایم ایمان
10 . موانع ایمان
11 . اهمیّت ایمان
فصل دوّم: ایمان از دیدگاه متفکّران مسلمان
1 . خوارج
2 . مرجئه
3 . اشاعره
4 . معتزله
5 . شیعه
فصل سوّم: ایمان در فرهنگ مسیحی
مسأله ی اوّل: ماهیّت ایمان:
الف) نظریه ی گزاره‌ای ایمان
1 . توماس آکونیاس
2 . مارتین لوتر
3 . نظریه ی تنانت
ب) نظریه یگزاره‌ای اراده‌گرایانه ایمان
1 . دیدگاه پاسکال
2 . نظریه ویلیام جیمز
ج) نظریه‌های غیرگزاره‌ای ایمان
1 . دیدگاه پل تیلیخ
2 . دیدگاه جان هیک
مسأله ی دوّم: انواع ایمان
مسأله ی سوّم: ارتباط فهم و ایمان
مسأله چهارم: ایمان و تعقل (تحقیق‌پذیری ایمان)
1 . دیدگاه توماس آکویناس
2 . دیدگاه آنتونی فلو
3 . نظریه هر
4 . نظریه بازل میچل
5 . نظریه کرکگارد
بخش دوّم: منابع تحقیق برای ایمان
1 . قرآن کریم
2 . تفاسیر قرآن اعم از تفاسیر شیعی و غیر شیعی
3 . کتب روایی خصوصاً بحارالانوار مرحوم مجلسی و میزان‌الحکمه آقای محمدی ری‌شهری و اصول کافی
4 . حقائق الایمان، شهید ثانی
5 . انسان و ایمان، شهید مطهری
6 . ایمان و آزادی، محمّد مجتهد شبستری
7 . ایمان دینی در اسلام و مسیحیّت، محمّدتقی فعالی
8 . فلسفه و ایمان مسیحی، براوان کالین، ترجمه ی طاطه‌وس میکائلیان
9 . مفهوم ایمان در کلام اسلامی، توشی هیکو ایزوتسو، ترجمه زهرا پورسینا
10 . عقل و ایمان، الوین پلانتیجا، ترجمه ی بهناز صفری
11 . پویایی ایمان، پل تیلیخ، ترجمه ی حسین نوروزی
12 . نظریه ی ایمان در عرصه ی کلام و قرآن، محسن جوادی
13 . مدخل ایمان از دائره‌المعارف اسلام، دایره المعارف جهان اسلام و دایرهالمعارف بزرگ اسلامی
14 . مدخل ایمان از دانشنامه ی قرآن خرمشاهی
15 . کتب فرق و مذاهب برای استخراج دیدگاه شیعه، اشاعره، مرجئه، معتزله و خوارج
16 . مباحث ایمان از کتب کلامی شیعه، اشاعره، معتزله، مانند مقالات اسلامیین اشعری، المغنی قاضی عبدالجبار معتزلی، اصول خمسه قاضی عبدالجبار معتزلی، تمهید الاصول شیخ طوسی، تصحیح الاعتقاد و نیز اوائل المقالات شیخ مفید، شرح المواقف سید شریف جرجانی، و نیز شرح المقاصد تفتازانی، المحصل فخررازی، حق الیقین شبر، مرأه العقول مرحوم مجلسی در شرح اصول کافی، المنقذ من التقلید حمصّی رازی،الذخیره فی علم الکلام سید مرتضی، رسائل سید مرتضی و…
