آیا بین موضوع شفاعت و آیات پایانی سوره زلزال تضاد وجود ندارد؟ آیا این اصلی وارداتی از مسیحیت است؟

آیا بین موضوع شفاعت و آیات پایانی سوره زلزال تضاد وجود ندارد؟ آیا این اصلی وارداتی از مسیحیت است؟

برای پاسخ ابتدا باید دید،آیات مورد نظر چه می گویند و اصل   شفاعت چیست تا معلوم شود تضاد هست یا نه؟
اماآیات: در  روز قیامت مردم از قبرها پراکنده بیرون می آیند تا  اعمال شان به آن ها نشان داده شود. پس هر کس به قدر ذره ای کار  نیک کرده باشد آن را خواهد دید و هر کس به اندازه ذره ای کار  زشت کرده باشد آن را خواهد دید.[1] این آیات می فهماند از کلیت  ارائه ی اعمال هیچ عملی نه خیر نه شر، نه کوچک نه بزرگ حی به  سنگینی ذره استثناء نمی شود، سپس انسان تمام اعمال خود را خواهد  دید چه خیر چه شر. [2] ازآن طرف، شفاعت آن است که «رحمت الهی و مغفرت او از طریق  اولیاء و بندگان برگزیده الهی به بندگانش برسد».[3] آیا بین اصل  شفاعت و آیات فوق تنافی و تضاد است؟ درظاهر بله، چون شفاعت سبب  می شود که گناهان شخص بخشیده شود یا به درجات او افزوده شود. و  این کار با وساطت اولیاء الهی انجام می شود نه عمل خود شخص اما   آیات می گوید انسان تمام کارهای خود را خواهد دید با این که  شفاعت سبب می شودانسان برخی کارهای مربوط به خود را نبیند یا  درجاتی ببیند که محصول عمل او نبوده است.
امااین تنافی ظاهری است و با وجوهی که ذکر می شود قابل رفع است:
1-شفاعت تحت شرایط خاص انجام می شود، یکی از شرایط اساسی آن  داشتن ایمان است. ایمان شرط لازم است نه شرط کافی، شرط دیگر آن این است که برخی از گناهان خاص را انجام نداده باشد،[4] مثل این که  نماز را سبک نشمارد یا غش و حیله نکند، و معنای این شرایط آن است که باید شخصی که مورد شفاعت قرار می گیرد قابلیت داشته باشد و این قابلیت نیز توسط او در دنیا به دست آمده است.
2-پس شفاعت ثمره کارهای خیری است، که دردنیا انجام داده است[5] پس  «هر کس به اندازه ذره ای کار خیر انجام دهد آن را خواهد دید»[6]  شامل حال او می شود، نه تنها شفاعت مخالف این آیه نیست بلکه  مطابق مفهوم آیه است. سپس این که انسان نتیجه برخی اعمال زشت  خود را نمی بیند و عذاب نمی شود یا بیش از اعمال خوب خود می بیند، به خاطر شفاعت است که آن شفاعت به خاطر اعمال خوب او در دنیا است. و او اینک ثمره اعمال خوب خود را – که شفاعت و ندیدن عذاب اعمال زشت خود باشد یا دیدن درجات بالاتر باشد- می بیند.
طبق بیان آیت الله مکارم شیرازی آیات فوق یک قاعده و قانون کلی  را بیان می کند،و هر قانون کلی استثناء می خورد و این قانون نیز به آیات عفو و توبه و به آیات شفاعت استثناء خورده است[7]. این  آیات می گوید انسان هر عمل نیک و بد خود را خواهد دید ا ما اصل شفاعت آن را استثناء می زند و می گوید: انسان هر عمل نیک و بد را خواهد دید مگر آن که شفاعت شامل حال او شود در این صورت  اعمال زشت خود را نخواهد دید یا درجاتی بیش از اعمال خوب خواهد  دید.
اما آیا این اصل وارداتی از مسیحیت است؟ اگر منظور این باشد  که در اسلام چنین اصلی نیست، و شفاعتی که مطرح است از دین مسیحیت  گرفته شده، و اسلام چنین چیزی را به رسمیت نمی شناسد، نه چنین نیست  بلکه در آیات قرآن شفاعت مطرح و تأیید شده است.
اگرمنظورازسوال این باشد که این اصل ولو در اسلام نیز آمده است  ولی اولین بار در مسیحیت مطرح شده است، این هم صحیح نیست، چون قبل از مسیحیت به گواهی آیات قرآن در عصر حضرت موسی ـ علیه السّلام ـ  نیز مطرح بوده است. «ای بنی اسرائیل نعمتی را که به شما داده ام یاد کنید و این که شما را بر عالمیان برتری داده ام [8] و بپرهیزید  از روزی که در آن کس به جای دیگری مجازات نمی بیند و هیچ شفاعتی  از  کسی پذیرفته نمی شود و عوض هم قبول نمی شود و کسی نیز یاری  نمی  شود، »[9] البته در این جا که می گوید از کسی هیچ شفاعتی پذیرفته نمی شود مراد شفاعت بدون اذن و اجازه الهی است.

معرفی منبع جهت مطالعه بیشتر:
ـ ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، چ 31، 1378، ص 220 تا 246.

پی نوشت ها:
[1] .  زلزال/ 6 ـ 8.
[2] . طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان،( ترجمه موسوی همدانی )، بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی، چاپ پنجم، ج 20، ص 790.
[3] . سبحانی، جعفر، محاظرات فی الالهیات، تلخیص علی ربانی، مؤسسه نشر اسلامی، ص 646، وطباطبائی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ج1، ص 227.
[4] . ر.ک: همان، ص 253.
[5] . ر.ک: همان، ص 258.
[6] . زلزال/ 7.
[7] . ر.ک: مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، ج 27، ص 230.
[8] بقره 40
[9] . بقره/ 48.

مطالب مشابه

دیدگاهتان را ثبت کنید