برای رسیدن به شرایط ایده آل ازدواج در جامعه اسلامی، لازم است که معیارها و ملاکهای ازدواج بزرگان دینی را شناخت و عمل خود را مطابق با آن الگوهای اسلامی نمود. ازدواج پیامبر اسلام با حضرت خدیجه (س) دارای پیام های زیادی است که برای جوانان امروزی، در صورت شناخت و عمل به آن، راهگشا خواهد بود، با توجه به ملاک هایی که این الگوها، متاسفانه جامعه فعلی ما روز به روز از آنها فاصله گرفته اند به همین خاطر نابسامانی های زیادی مثل تأخیر سن ازدواج ، اسراف، چشم و هم چشمی، ‌عدم توجه به معیارهای دینی و توجه به امور مادی، طلاق ها جرم و فحشا و… در جامعه رواج یافته است.
خصوصیات پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ :
جوانمرد مکّه دارای ویژگی های خاصّی بود که توجّه خدیجه را به خود جلب نمود، دارای تقوی، معنویت، پاکدامنی، عفت، امانت داری، حسن خلق، راستگویی و صداقت بود که باعث علاقمندی خدیجه شد. وجود این همه فضایل و مکارم اخلاقی و رفتاری در پیامبرـ صلّی الله علیه و آله ـ بود که ثروتمندترین زن قریش آمادگی خود را برای ازدواج با ایشان اعلام کرد.[1] علّت پیش قدم شدن حضرت خدیجه در ازدواج با پیامبر، وجود آن همه فضیلت اخلاقی، کرامت، شرافت، اصالت خانوادگی و…… در وجود مقدس پیامبر بود. وقتی خدیجه خواسته قلبی خود را با پیامبر در میان گذاشت، در ابتدا پیامبر به دلیل عدم هماهنگی از نظر اقتصادی با خدیجه، درخواست این بانوی قریش را نپذیرفت، امّا خدیجه اعلام کرد که حاضر است همه امکانات و اعتبارش را نیز در راه اهداف بلندشان قرار دهد ، اینگونه بود که این پیمان مقدّس بسته شد. پس اولین پیام این ازدواج این است کسانی که به خاطر ثروت و مال و منال دنیوی با فردی ازدواج می کنند، با معیارهای اسلامی فاصله دارند، دیگر اینکه لازم است در ازدواج ها هماهنگی از نظر اقتصادی رعایت شود، همچنانکه پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ به این مسئله توجه داشتند.
شناخت و آگاهی
پیامبر اسلام(ص) و خدیجه (س) با آگاهی و شناخت کامل از اخلاق، رفتار و خانواده همدیگر، ازدواج نمودند، آنان، رشد یافته، بزرگ منش ، خردمند، بصیر و مستقل در اندیشه و عمل بودندو با متانت، وقار و درایت تصمیم سنجیده ای گرفتند. چیزی که امروزه کمتر در ازدواج ها به آن توجه می شود، رشد جسمانی، عقلانی، عاطفی جوانان را در نظر نمی گیرندو بدون داشتن این معیار ها اقدام به تشکیل خانواده می کنند که آسیب های زیادی را متوجه زندگی مشترک می کند.
مشورت:
پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ در این باره با عموی خود، ابوطالب مشورت کردند و او را واسطه قرار دادند، خدیجه نیز با عموی خود ، ورقه بن نوفل، صحبت کردند آنان در مراسمی و با حضور بزرگان دو خانواده عقد ازدواج خود را برگزار کردند.
جوانان امروز تا چه اندازه در انتخاب و گزینش همسران، با والدین و افراد آگاه و دلسوز مشورت می کنند؟ از تجارب دیگران چه میزان بهره می برند؟ آیا با یک نگاه و علاقه سطحی و یا داشتن شناخت چند روزه، برای انتخاب کافی است،
تجملات و ریخت و پاش های افراطی:
یکی از بزرگترین موانع و مشکلات جوانان برای ازدواج ،‌تجملات و چشم و هم چشمی ها، توقعات و انتظارات بی حد و اندازه اطرافیان است، در حالیکه سادگی و بی آلایشی در ازدواج اسلامی توصیه شده است.
مهریه های سنگین:
حضرت خدیجه(س) مهریه ازدواجش را از مال خودش قرار داد و ضامن مهر خود شد.[2] عدّه ای به این امر اعتراض کردند، ‌ابوطالب ـ علیه السّلام ـ جواب داد: «اگر شوهران دیگر مانند فرزند برادر من باشند، زنان به گران ترین قیمت ها و بیشترین مهریه آنان را طلب خواهند کرد و اگر مانند شما باشند مهر گران از ایشان طلب خواهند نمود»[3] حال مقایسه کنید مهریه این ازدواج را با مهریه های سنگین و غیر معقول امروز که اغلب مردان توان پرداخت آن را ندارند و قرار دادن چنین مهریه هایی که خارج از توان اقتصادی مردان است عقد را دچار مشکل می کند.
زندگی بعد از ازدواج:
بعد از ازدواج نیز، زندگی مشترک پیامبر و خدیجه (س)، الگوی کاملی از زندگی زناشویی برای مردان و زنان مسلمان است، با یک زندگی درخشان و اخلاق و رفتار خیره کننده، همه را بهت زده کردند. خدیجه در برابر فرستاده خداوند همواره فروتن و خاضع بود خود را کنیز خدمتگزار و یا همراه و همدم پیامبر می دانست از هیچ کوششی در خدمت رسانی به رسول خدا دریغ نمی کرد. تمام اموال و دارایی خود را با افتخار ، در راه گسترش ندای توحید، در اختیار همسرش قرار داد، او به حق می دانست که خوب شوهر داری کردن، جهاد در راه خداوند است و سراسر زندگی مشترکش را اینگونه سپری کرد.
دختران و زنان و نیز مردان جامعه اسلامی باید در راه کسب نجابت ، پاکی و درایت ،‌شهامت و شجاعت و وقار و متانت، خردمندی و نو اندیشی، صداقت و راستگویی، سخاوت و کرامت، امانت داری و خدمتگذاری، زندگی این زوج نمونه تاریخ را الگوی عملی خود قرار دهند.[4] با توجه به این سخنان، می توان گفت: برای رسیدن به معیارهای صحیح ازدواج اسلامی باید جوانان در راه کسب تجربه و شناخت و آگاهی بیشتر ، با افراد آگاه مشورت کنند و کتب مفیدی که در این زمینه نوشته شده است را بخوانند، بین ملاک های واقعی و غیر واقعی تمایز قائل شوند و خود را اسیر معیارهای خیالی و خود ساخته و خرافی نکنند. تجملّات و توقعات بیش از اندازه را کنار بگذارند و واقعیات را آنگونه که هست بپذیرند. مهریه های سنگین را قبول نکنند. به اخلاق و رفتارهای مطلوب و ارزشی بهای بیشتری بدهند و زندگی مشترک خود را بر پایه های صداقت، صمیمیت ، احترام و محبت بنا گذاری کنند.[5] آری اغلب طلاق ها ، برخی از جرم ها و رواج فحشا، اسراف، تأخیر ازدواج ، نابسامانی روابط همسران همه و همه ناشی از فاصله گرفتن از الگوهای دینی است.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. جلوه هایی از فروغ آسمان حجاز، علی کرمی فریدونی، ناشر:دلیل ما، چاپ اول، 83.
2. جوانان و انتخاب همسر، علی اکبر مظاهری، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ سوم، 74.
3. مشاوره ازدواج و خانواده درمانی دکتر شکوه نوابی نژاد، نشر انجمن اولیاء و مربیان 1380 .

پی نوشت ها:
[1] . سبحانی، جعفر، فروغ ابدیت، دار التبلیغ اسلامی، ‌ص 163 .
[2] . قمی، عباس، منتهی الآمال، مطبوعاتی حسینی، ص 60.
[3] . همان، ص 61.
[4] . ر.ک: کرمی فریدونی، علی، جلوه هایی از فروغ آسمان حجاز، انتشارات دلیل ما، 1383، ص 49.
[5] . رک، انتخاب همسر، ابراهیم امینی، سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1369، ص 13ـ23ـ33.