پدرم حدود یک سال است مرحوم شده، از زمانی که پدرم فوت شده کمی افسردگی پیدا کرده‌ام، و دوست دارم همیشه تنها باشم و با خودم خلوت کنم و فکر کنم، لطفاً برای من راه حلی پیدا کنید.

ضمن تشکر و سپاس از شما، امیدواریم که بتوانیم با ارایه راهکارهای مفید و کاربردی، نشاط و شادابی را برای شما به ارمغان آوریم. افسردگی یک حالت احساسی است که همه افراد در لحظاتی از زندگی خود به آن دچار می‌شوند. یکی از موارد بروز افسردگی آن است که فرد عزیزی را از دست دهد، در این وضعیت ممکن است فرد خواب و اشتهای خود را از دست داده و احساس ناراحتی کند. این وضعیت در روزهای اوّل کاملاً یک پدیده طبیعی است، هر کسی که عاطفه و احساس دارد با از دست دادن پدر خود ناراحت و غمگین می‌شود.[1] ولی اگر این حالت ادامه پیدا کند به گونه‌ای که حتی بعد از یکسال باز هم بی‌خوابی و بی‌اشتهایی در فرد وجود داشته و علاقمند باشد که همیشه تنها باشد و با خود خلوت کند، در این صورت افسردگی غیرطبیعی است و می‌تواند مشکل آفرین باشد.[2] به اعتقاد روان شناسان یکی از عوامل اصلی افسردگی افکار نادرست و منفی است. افرادی که نمی‌توانند پدیده‌ها و رویدادهای طبیعی زندگی خود را درست تفسیرو تحلیل کنند به افسردگی مبتلا خواهند شد.
در مورد شما نیز مطلب کاملاً صادق است. یعنی افسردگی شما ناشی از این است که برای شما بسیار سخت است که مرگ پدرتان را که یک پدیده طبیعی است و برای همگان اتفاق می‌افتد، بپذیرید و تحمل کنید. بنابراین آنچه برای شما مهم است این است که تفکر و نگرش خود را درباره مرگ و فلسفه آن اصلاح کنید.
برای پی بردن به فلسفه مرگ و در نتیجه جهت آنکه بتوانید از مشکل افسردگی رهایی پیدا کنید، لازم است به نکات زیر توجه داشته باشید:
1. مرگ پدیده همگانی است، همه افراد روزی می‌میرند. خداوند در این باره می‌فرماید: کل نفسٍ ذائقه الموت.[3] 2. با مرگ انسان نابود نمی‌شود، بلکه انسان حیات جاودانه دارد. پس یقین داشته باشید که روح پدر شما هنوز زنده است.
3. هر فردی پدرش را دوست دارد و می‌خواهد که پدرش از وی راضی باشد. ناراحتی شما نیز به خاطر پدرتان حتماً از این جهت است که پدرتان را دوست دارید و تحمل فقدان او برای‌تان سخت است. آیا تا حال فکر کرده‌ای که پدر شما از چه رفتاری بیشتر راضی است؟ آیا با ناراحتی کردن و غصه خوردن شما می‌توانید رضایت روح پدر مرحوم‌تان را بدست آورید؟ به نظر من شما اگر پدرتان را دوست دارید و رضایت ایشان برای شما مهم است، باید به جای غصه خوردن و ناراحتی کردن، در حق ایشان دعا کنید و برای شادی روح ایشان قرآن بخوانید. ذکر و صلوات و قرآن خواندن علاوه بر آن که موجب شادی روح پدر مرحوم‌تان می‌شود، باعث آرامش روانی در خود شما نیز می‌گردد.
4. سعی کنید، با وضعیت موجود زندگی خود کنار بیایید.
زندگی سکه دو رو است،‌ یک طرف آن شادی و نشاط است و طرف دیگر آن غم و اندوه و اضطراب. افرادی که اعتماد به نفس قوی دارند همیشه سعی می‌کنند از زندگی‌شان لذت ببرند و حتی سخت‌ترین بحران‌های زندگی را با موفقیت پشت سر بگذارند. این شما هستید که یکی از دو طرف این سکه (زندگی) را انتخاب می‌کنید.[4] 5. هیچ وقت خودتان را سرزنش نکنید؛ تنها شما نیستید که در زندگی خود با مشکلاتی مواجه هستید بلکه همه افراد به نحوی با مشکلات روبرو هستند، امّا آنان هیچ وقت احساس ناراحتی نمی‌کنند.
6. جنبه‌های مثبت خود را شناسایی کنید؛ اگر نقاط ضعفی دارید، مطمئناً در قبال آن نقاط قوتی نیز دارید، لیستی از نقاط قوت خود حتی کوچکترین آنها تهیه کنید.
7. در کارهای خود برنامه ریزی داشته باشید و سعی کنید هر کاری را خودتان انجام دهید؛ برنامه‌ریزی و مشغول شدن به فعالیت‌های زندگی، یکی از عوامل بسیار مهم در درمان افسردگی است.
8. مشکلات‌تان را با دوستانتان مطرح کنید و از آنها کمک بگیرید؛ برخی افراد وقتی با مشکلی مواجه می‌شوند سعی می‌کنند خود به تنهایی از عهده آن برآیند و هیچگاه با دیگران مشورت نمی‌کنند، این افراد اگر نتوانند خود به تنهایی مشکلات شان را حل کنند، ممکن است به شدت ناراحت شده و به افسردگی مبتلا شوند. امّا افرادی که مشکلات‌شان را با دیگران در میان می‌گذارند و سعی می‌کنند از نظرات و راهنمایی‌های آنان نیز بهره‌مند شوند، کمتر به افسردگی مبتلا می‌شوند.
9. بیشتر با دیگران صحبت کنید و با دوستانتان رفت و آمد داشته باشید. یکی از عواملی که باعث افسردگی در افراد می‌شود، دایره محدود ارتباطی آنها است، انزوا و گوشه‌گیری همانگونه که یکی از آثار وپیامدهای افسردگی محسوب می‌شود، از علل و زمینه‌های آن تمیز می‌باشد. هر اندازه روابط شما با دوستان و نزدیکان‌تان بیشتر شود، به همان اندازه میزان افسردگی شما کاسته خواهد شد.[5] 10. اوقات فرح بخشی را برای خود فراهم کنید؛ اینکه شما از چه مسایلی بیشتر لذت می‌برید، مربوط به سلیقه و ویژگی‌های شخصی شماست، سعی کنید برنامه‌ای برای خود در نظر بگیرید که هم مورد علاقه شما باشد و هم در سلامت جسمی و روانی شما مؤثر واقع شود.[6] 11. هر گاه احساس غم انگیز و ناراحت کننده‌ای به شما دست داد، افکار خود را در آن لحظه از نظر بگذرانید، سعی کنید به یاد آورید چه مطالبی در آن موقع از ذهن شما می‌گذشته است و درباره چه موضوعی فکر می‌کرده‌اید. پس از بررسی آن افکار، پی خواهید برد که افکار مزبور، بسیار منفی بوده‌اند و شما هم به آن عقیده داشته‌اید. آن وقت تلاش نمایید که افکار خود را تصحیح کنید.
12. افکار منفی وغیرمنطقی را که به طور خودکار به ذهن‌تان می‌آیند دریک ستون و جواب منطقی آنها را در ستون مقابل آنها بنویسید.
مثلاً اگراین فکر به ذهن شما آمد که چرا دوستم یا مادرم امروز تلفن نکرده، یا چرا امروز همراه من به بازار نیامد،‌پس او مرا دوست ندارد. برای این برداشت و ذهنیت خود پاسخ درست و منطقی پیدا کنید. مثلاً بگویید: نزدیک عید است و سرش خیلی شلوغ است و از همین جهت نتوانسته همراه من بیاید و یا برایم تلفن کند.[7] در پایان امیدوارم که بتوانید با بکارگیری این روش‌ها و نیز مطالعه کتاب‌هایی که برای شما معرفی شده است، نشاط و آرامش را در زندگی خود بدست آورید. ضمنا به این نکته توجه بفرمایید که درمان افسردگی از طریق مکاتبه و یک نامه بسیار مشکل است، لذا ضروری است که جهت رسیدن به نتیجه کافی به یکی از مراکز مشاوره مراجعه فرموده و با کمک گرفتن از درمان گران خبره بر افسردگی غلبه کنید.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. لوئیس فرانکل، روان شناسی زن، بررسی علل افسردگی و راه‌های اقتدار بخشیدن به خویش، ترجمه شکوه السادات خوانساری نژاد، انتشارات شکوه دانش، چاپ دوّم، 1380.
2. بلاک برن، مقابله با افسردگی و روش‌های درمان آن، ترجمه گیتی شمس، رشد، چاپ اوّل، 1380.
3. دیوید برنز، ده قدم تا نشاط، فنون رهایی از افسردگی و تقویت عزت نفس، ترجمه مهدی قراچه داغی، نشر پیکان، چاپ دوّم، 1381.

پی نوشت ها:
[1] . دیوید برنز، ده قدم تا نشاط، ترجمه قراچه داغی، نشر پیکان، 1381، ص 76.
[2] . مطالعه این کتاب مفید است: انجمن پزشکی آمریکا، راهنمای عملی درمان افسردگی، ترجمه مهدی گنجی، نشر ویرایش، چاپ اوّل، 1378، فصل 1 ـ 3.
[3] . آل عمران/185.
[4] . رک: مهربان، مجتبی، بررسی منشأ اجتماعی افسردگی ایرانی، روزبهان، چاپ اوّل، 1380.
[5] . برای مطالعه بیشتر ر.ک: شورکی، مصطفی، رهایی از افسردگی، انتشارات ارجمند، چاپ اوّل، 1379، ص 79 ـ 85.
[6] . ویلیام استایرون، افسردگی چیست؟ ترجمه: محمد دهگان پور و بیژن عسگری، انتشارات بدر، چاپ اوّل، 1375.
[7] . برای مطالعه بیشتر ر.ک: هوشنگ مهریار، امیر، افسردگی، برداشت‌ها و درمان شناختی، انتشارات رشد، چاپ اول، 1373، ص 148 ـ 151.