وظایف ما در زمان غیبت امام زمان (عج) چیست؟ علائم ظهور چیست؟ و منابعی را جهت مطالعه معرفی نمایید؟

پاسخ

امامت بزرگ ترین هدیه پروردگار به جامعه بشری و سرچشمه فیض الهی است. امام راه رسیدن[1] به پروردگار و کشتی نجات است و اگر وجود مبارک امام بر زمین نباشد، زمین اهلش را در خود فرو می برد.[2] و زمین خالی از حجتِ قائم خدا نخواهد ماند، که ]این حجّت[ یا ظاهر و مشهور است و یا بیم ناک و مستور، برای این که حجت های خدا و بینات او باطل نگردد و از بین نرود.[3] و از آن جا که بسیاری از معاندان و گردن کشان عصر ائمه(علیهم السلام) در طول حیات امامان بزرگوار، به جای پیروی و اطاعت، با آنان به مخالفت برخاسته و همه آن ها را به شهادت رساندند، اراده الهی بر غیبت امام زمان(عج) قرار گرفت تا زمانی که جهان و جهانیان تشنه حکومت عدل گردند. البته در زمان غیبت آن حضرت، وجود مبارک ایشان سبب نزول فیض الهی است و خود حضرت مهدی(عج) در حدیثی می فرماید: «اما چگونگی بهره مندی از من در زمان غیبت، همانند استفاده از خورشیدی است که در پشت ابرها پنهان است و من امان اهل زمین هستم; همانند ستارگان که امان اهل آسمان هستند».[4]

وظایف ما در زمان غیبت:
زمانی که جامعه ی بشری تشنه ی عدالت شده و از آمادگی لازم برخوردار گردد و همه از ظلم و جور خسته شوند، آن حضرت ظهور خواهد کرد. و بسی روشن است که مقدمات ظهور، به طور ناگهانی حاصل نمی شود بلکه زمان لازم است تا به تدریج این مقدمات فراهم گردد. و یکی از مهم ترین شرایط ظهور این است که اندیشه و درک مسئولیت و آمادگی برای قبول حکومت واحد جهانی اسلام، در افراد فراهم شود و این ویژگی ها در اثر سیر عادی جامعه در جهات علمی و فکری و سیاسی و اجتماعی حاصل می گردد. همه انسان های عدالت جو و حق طلب باید در راستای تحقق این شرایط تلاش نمایند و این تفکر که باید یک جا نشست تا ظلم فراوان شود، مردود و غیرمعقول است و این حدیث از پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه وآله ـ که می فرماید: «مهدی ـ علیه السلام ـ زمین را پر از عدل و داد می کند بعد از آن که پر از ظلم و جور شده باشد»،[5] به این معنا نیست که تنها علّت ظهور مهدی(عج) پر شدن زمین از ظلم و جور است، تا کسی فکر کند که برای تعجیل در ظهور، بهتر است ساکت بنشینیم تا ظلم فراوان شود; بلکه آن حضرت فرموده یکی از نشانه های آن، فراوانی فساد و ظلم است.[6] و بر مبنای آیات قرآن و روایات بسیار، همه انسانها مأمور اصلاح خود به وسیله عمل به دستورات اخلاقی و عملی اسلام هستند. تهذیب نفس و کسب فضائل اخلاقی از دیگر وظایف منتظران است. امام صادق ـ علیه السلام ـ در روایتی پر محتوا می فرماید: «هر کس دوست می دارد از یاوران حضرت قائم ـ علیه السلام ـ باشد باید که منتظر باشد و در این حال به پرهیزکاری و اخلاق نیکو رفتار نمایید» همه موظفیم با امر به معروف و نهی از منکر جامعه را اصلاح نموده و زمینه ظهور را آماده سازیم و با احساس مسئولیت در راه تحقق و ترویج احکام اسلامی گام برداریم. این همان انتظار واقعی فَرَج است که در روایات بسیاری بر آن تأکید شده است.
حضرت علی ـ علیه السلام ـ می فرماید: «در انتظار فَرَج باشید و از عنایات الهی مأیوس نباشید. همانا محبوب ترین اعمال نزد پروردگار انتظار فَرَج است».[7] و هم چنین رسول اکرم ـ صلی الله علیه وآله ـ می فرماید: «انتظار فرج از جانب خداوند برترین اعمال است».[8] شخصِ منتظر همیشه مهیا و پرتلاش و آماده است و از پا ننشسته و با تمام توان با انجام فرایض دینی و وظایف فردی و اجتماعی، گامی در جهت زمینه سازی ظهور آن حضرت بر می دارد. امام باقر ـ علیه السلام ـ در کلامی پرمعنا به این مسأله اشاره فرمودند: «اصبروا علی اداء الفرائض و صابروا عدوکم و رابطوا امامکم المنتظر». برای انجام واجبات صبر کنید و در برابر دشمنان مقاومت نمایید. (و وظایف سیاسی اجتماعی خود را فراموش ننمایید و سرسختانه آن ها را دنبال کنید) و پیوندتان را با امام منتظران مستحکم نمایید».[9] فرد منتظر همچنین از کارهایی که منافی با این انتظار است، دوری می کند و در مقابل ظلم و زشتی و گناه ساکت نمی ماند و هرگز از مشکلات مأیوس نمی شود.
علایم ظهور صاحب الزمان (عج)[10] منصب امامت و حکومت حضرت مهدی(عج) مقام شامخ و الاهی است و منصبی است که انبیا و امامان پیشین به آن مژده داده اند و همه مستضعفان و مؤمنان عالم، منتظر آن هستند.درطول تاریخ افراد فرصت طلب و شیّاد خواسته اند از احساسات مردم سوء استفاده نموده و با ادعای مهدویت به اغراض پلید خود برسند. تا کنون بیش از یکصد و پنجاه نفر ادعای مهدویت کرده اند.[11] که البته خداوند همه را رسوا ساخته است. بنابراین، برای مشتبه نشدن مطلب بر مردم از همه امامان ما روایاتی راجع به صفات حضرت مهدی(عج) و نشانه های ظهور ایشان، ذکر شده است که برخی از آن ها را بیان می کنیم:
1ـ خروج سفیانی و دَجّال[12] مقارن با ظهور حضرت، سفیانی که از نسل یزید بن معاویه است، خروج می کند و بین شام و مکّه مستقر شده و از همان جا لشکر تهیه می کند و چند کشور چون سوریه، فلسطین، اردن و … را تصرف می نماید و لشکر بسیاری را به اطراف می فرستد و شیعیان و دوستان علی ـ علیه السلام ـ را قتل عام می کند.
2ـ خسف (= فرو بردن) بیداء[13] سفیانی لشکر دیگری را به سمت مدینه می فرستد و بعد از کشتار در آن جا زمانی که برای تخریب مکه می روند در صحرای بیداء زمین تمام این لشکر سیصدهزار نفری را در خود فرو می برد. جز دو نفر که یکی به دستور الهی به مکه می رود و به حضرت مهدی(عج) بشارت این واقعه را می دهد و دیگری به شام رفته و سفیانی را با خبر می سازد.
3ـ قیام سید حسنی
یکی از نوادگان امام حسن ـ علیه السلام ـ از ایران قیام نموده و مردم را به برپاداشتن حدود الهی و اصلاح امور مسلمین دعوت می کند و مناطق بسیاری از ایران تا حدود عراق را تصرف می کند و حکومت اسلامی را برپا می سازد، این واقعه مقارن با قیام حضرت مهدی(عج) از مکه معظمه است و وقتی حضرت به کوفه تشریف می آورند، سید حسنی با او ملاقات می کند و به استقبال حضرت می رود و حضرت را شناخته لیکن برای اطمینان بیش تر لشکریانش، از حضرت مواریث پیغمبران را مطالبه می نماید، و حضرت هم عمامه پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه وآله ـ و انگشتری حضرت سلیمان ـ علیه السلام ـ و ذوالفقار حضرت علی ـ علیه السلام ـ و عصای موسی ـ علیه السلام ـ را به او نشان می دهد و بعد از نشان دادن این ها، سید حسنی دست آن حضرت را می بوسد و با لشکریانش به ایشان می پیوندند.[14] 4ـ قتل نفس زکیه
از دیگر نشانه های حتمی، کشتن سیدی است (نفس زکیه) که از طرف حضرت مأموریت پیدا می کند که حجّاج را به پیوستن به حضرت مهدی(عج) دعوت کند که او را در مسجد الحرام بین (رکن و مقام) به شهادت می رسانند.[15] 5ـ صیحه آسمانی
همه افراد شرق و غرب عالم در یک زمان ندایی مطابق با زبان خودشان می شنوند که «وعده ی خدا نزدیک شد و هر آینه دوری از رحمت خدا برای قوم ستم گران است». حضرت جبرییل صدا می زند: حق با علی ـ علیه السلام ـ و فرزندان اوست.[16] 6ـ ظاهر شدن سر و سینه در خورشید
سر و سینه و کف دستی در قرص خورشید پیدا شده و از آن صورت صدا بلند می شود که حق با علی ـ علیه السلام­ـ و فرزندان اوست.[17] علایم دیگری نیز از نشانه های ظهور آن حضرت ذکر شده، که برای مطالعه بیش تر درباره وجود آن حضرت، طول عمر ایشان، علامات ظهور و نحوه آن و حکومت بعد از ظهور، به کتاب های زیر مراجعه نمایید:
1ـ دوانی . علی . مهدی موعود(عج) . ترجمه بحارالانوار .
2ـ شهید آیت اللّه دستغیب . مهدی موعود(عج) . ص60 تا 66 (پیرامون علایم ظهور) . کانون تربیت شیراز .
3ـ شهید آیت اللّه دستغیب . 28 پرسش 194 . کانون تربیت شیراز.
4ـ آیت اللّه صافی . پاسخ دو پرسش پیرامون امام زمان(عج) .
5ـ آیت اللّه امینی . عدالت گستر .
6ـ علامه مجلسی . رجعت . ترجمه : بیدار . ابوذر . ص 90 و 67 .
7ـ قمی . شیخ عباس . سفینه البحار . ج 2 . ص 112 (علایم ظهور) .
8ـ شفیعی . ابراهیم . در انتظار موعود . سازمان تبلیغات اسلامی . 1376.
9ـ جمعی از نویسندگان . چشم به راه حضرت مهدی ـ علیه السلام ـ . دفتر تبلیغات اسلامی . 1378.

پی نوشت ها:
[1] . مضمون آیه ی 57 از سوره فرقان.
[2] . محمدی ری شهری . محمد . میزان الحکمه . جلد1 . ص 168. قم . انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی . چاپ2 . 1368 .
[3] . میزان الحکمه . ج 1 . ص 167. و نیز ر.ک : آیت اللّه صافی . وابستگی جهان به امام زمان(عج) . تهران . انتشارات بنیاد بعثت .
[4] . میزان الحکمه . ج 1 . ص 289 تا 293 . شهید دستغیب . مهدی موعود . ص 92 الی 100 . کانون تربیت . 1362 .
[5] . ینابیع الموده . ص 488 . میزان الحکمه . ج 1 . ص 280 .
[6] . ر.ک: موسوی همدانی . پاسخ به پرسش های دینی . ج 1 . ص 45 . قم . دفتر نشر اسلامی . چاپ4 . شهید مطهری . سیری در سیره ائمه اطهار ، ص293 تا 295.
[7] . میزان الحکمه . همان . ص 284.
[8] . میزان الحکمه . همان . ص 285.
[9] . نعمانی . محمد ابن ابراهیم . کتاب الغیبه . ص 300 . مکتبه الصدوق . بی تا .
[10] . ر.ک: مقدس اردبیلی . حدیقه الشیعه . ص 756 تا 760.
[11] . شهید دستغیب . مهدی موعود(عج) . ص 60.
[12] . همان . ص 61 تا 66.
[13] . همان . ص 61 تا 66.
[14] . مجلسی . رجعت . مهدی موعود . ص 62 تا 64 . ترجمه : بیدار . ابوذر . ص 67 و 68. انتشارات رسالت قلم . 1370 .
[15] . همان . مهدی موعود . ص 62 تا 66 . میزان الحکمه . جلد 1 . ص 291 .
[16] . مجلسی . رجعت . مهدی موعود . ص 62 تا 66 . ترجمه : بیدار . ابوذر . ص 95 .
[17] . مهدی موعود . ص 62 تا 66 . میزان الحکمه . ج1 . ص 291.