«ختم قرآن» یکی از بهترین عملها
بیشتر کسانی که با قرائت قرآن آشنا هستند روزانه مقداری از قرآن را میخوانند و یا حداقل چند بار در هفته مقداری از وقت خود را به تلاوت قرآن اختصاص میدهند.[1] و معمولاً هنگام خواندن، از جاهای مختلف قرآن تلاوت میکنند. پیشنهاد ما به عزیزان دوستدار قرآن این است که هنگام تلاوت از ابتدای قرآن شروع کرده و سورهها را به ترتیب بخوانند تا موفق به ختم قرآن شوند.[2] در این صورت با یک عمل به دو پاداش میرسند: یک پاداش برای قرائت قرآن و پاداش دیگر برای ختم قرآن. پیشوایان بزرگوار اسلام ختم قرآن را یکی از بهترین عبادتها شمردهاند.
شخصی به نام «زُهَری» از امام سجّاد ـ علیه السّلام ـ میپرسد: (در میان عبادات) چه عملی فضیلت زیادی دارد؟
امام میفرماید:
اَلْحالُّ الْمُرْتَحِل، قُلْتُ: وَ مَا الْحالُّ الْمُرْتَحِل؟ قالَ: فَتَحَ الْقُرْآنَ وَ خَتَمَهُ، کُلَّما حَلَّ فی اَوَّلِهِ ارْتَحَلَ فی آخِرِهِ.[3]
عمل حال مرتحل (در آید و کوچ کند)، گفتم: حال مرتحل چیست؟ فرمود: خواندن قرآن را آغاز کند و به انجام رساند و هر زمانی که از اوّل قرآن شروع کرد تا آخر برساند.
دعای مستجاب برای ختم کننده قرآن:
امام صادق ـ علیه السّلام ـ از رسول بزرگوار اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ نقل میکند که فرمود:
اَلْفاتِحُ الْخاتِمُ الَّذی یَفتَحُ الْقُرْآنَ وَ یَخْتِمُهُ، فَلَهُ عِنْدَ اللهِ دَعْوَهٌ مُسْتَجابَهٌ.[4]
باز کننده ختم کنندهای که قرآن را باز کند و آن را ختم کند، نزد خدا برای او دعای مستجابی است.
فضیلت ختم قرآن در مکّه
یکی از اعمالی که در سفر مکّه و خانه خدا بدان سفارش زیادی کردهاند ختم قرآن کریم است. ای کاش همه کسانی که به مکّه معظّمه و زیارت بیت الله الحرام مشرّف میشدند قدر این سفر لحظه لحظههای آن را میدانستند و به جای گردش در خیابانها و خریدهای خارج از حدِّ متعارف، برای آخرت خود توشه برمیگرفتند.
در این زمینه ما به یک روایت بسنده میکنیم پنجمین امام شیعیان حضرت محمّد باقر ـ علیه السّلام ـ میفرماید:
مَنْ خَتَمَ الْقُرْآنَ بِمَکَّهَ لَمْ یَمُتْ حَتّی یَری رَسوُلَ اللهِ ـ صلّی الله علیه و آله ـ وَ یَری مَنْزِلَهُ مِنَ الْجَنَّهِ.[5]
کسی که قرآن را در مکّه ختم کند نمیمیرد تا اینکه رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ و جایگاه خود را در بهشت میبیند.
کسانی که با انگیزه الهی و با هدف، به زیارت خانه خدا میروند سزاوار است حداقل یکبار در مکّه معظّمه قرآن کریم را ختم کنند.
بار پروردگارا! زیارت خانه خود و انجام اعمال آن را نصیب همه مسلمانان بگردان، و ما را از کسانی قرار ده که در جوار خانهات، کلام نورانیت، قرآن را از آغاز تا انجام، بخوانیم تا در دنیا به دیدار جمال زیبای پیامبرت نایل شویم. و همه ما را اهل بهشت و رضوان خودت قرار ده و ما را توفیق ده تا جایگاه آخرتمان را در همین دنیا ببینیم. آمین یا ربّ العالمین.
هدیه ثواب ختم قرآن
عبادتهایی که انسان انجام میدهد بر دو نوع است: واجب و مستحب. انجام اعمال واجب بر هر انسان مکلّفی واجب است ولی انجام اعمال مستحب، به خود انسانها مربوط است. یعنی اگر کسی انجام داد از پاداش آن بهرهمند شده و از نظر معنوی به درجات بالایی میرسد ولی اگر توفیق انجام آن را نداشت باز خواست نمیشود.
بعضیها وقتی عمل مستحبّی را انجام میدهند فقط به فکر خودشان هستند و نیّتشان رسیدن به ثواب است. در حالی که اگر ما انسان دوراندیشی باشیم میتوانیم از اعمال مستحبی دو گونه پاداش بگیریم. به این صورت که با هدیه کردن این اعمال به کسانی که بر ما حقی دارند (مانند: پیامبران، پیشوایان معصوم، پدر و مادر، اساتید و معلّمان و خویشان نزدیک) هم حقوق آنان را تا حدودی ادا میکنیم و هم با این کار به پاداش بیشتری دست مییابیم.
از این رو کسانی که توفیق دارند در طول سال یا ماه مبارک رمضان قرآن را چند مرتبه ختم کنند مناسب است ثوابش را به کسانی هدیه کنند که حقوقی بر گردن آنها دارند، مانند پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ امامان ـ علیهم السّلام ـ و پدر و مادر.
شخصی به نام «علی بن مُغَیْرَه» خدمت امام موسی بن جعفر ـ علیه السّلام ـ عرض میکند:
در ماه رمضان چند بار قرآن را ختم میکنم، روز عید فطر که فرا میرسد، یکی از آنها را به پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ، یکی را به علی ـ علیه السّلام ـ یکی را به فاطمه ـ علیها السّلام ـ و بقیه را به سایر امامان، تا برسد به شما، اهدا میکنم. در برابر این عمل چه پاداشی برای من است؟
امام هفتم ـ علیه السّلام ـ فرمود: پاداش تو آن است که در روز قیامت با آن بزرگواران خواهی بود.
عرض کردم: الله اکبر، آیا چنین پاداشی برای من است؟
حضرت سه مرتبه فرمود: آری.[6]
[1] . کسانی که چنین برنامهای ندارند، تلاش کنند مقداری از وقت خود را در طول روز (هر چند به میزان ده دقیقه) به این کار پرارزش اختصاص دهند.
[2] . البته این مسأله منافاتی ندارد با اینکه بعضی از اوقات، سورهها و جاهای خاصی را بخوانند که از طرف پیشوایان اسلام برای ایّام و مناسبتهای خاصّی سفارش شده است.
[3] . بحار الانوار، ج 89، ص 204.
[4] . همان مدرک، ص 205.
[5] . بحار الأنوار، ج 89، ص 205.
[6] . بحار الانوار، ج 95، ص 5.
