به نظر می رسد نسبت دادن علت استمناء به نبودن زمینه متعه نیاز به تأمل دارد. متأسفانه این بیماری به دلایلی که گفته خواهد شد، در بین نوجوانان و جوانان، ‌شیوع دارد. به اختصار برخی از به عوامل مؤثر در شیوع خودارضایی، اشاره می شود:
1. تربیت جنسی نا صحیح:
اینگونه افراد در کودکی توسط والدین، تربیت ناصحیحی داشته اند. ممکن است که والدین، در نزد کودکان خود، مبادرت به عمل زناشویی کرده باشند. باید به کودک یاد داد که بدون اجازه وارد اتاق خواب والدین نشود. بستر کودکان و فرزندان خردسال باید از هم جدا، انداخته شود. و یا والدین نتوانسته اند از عهده سوالات جنسی آنها بر آمده و تربیت جنسی مناسب داشته باشند. همچنین دختران و پسران بالغ نباید بدون حضور بزرگتر در مکان خلوت قرار بگیرند.[1] 2. پوشش نامناسب:
پوشیدن لباس تنگ و چسبان از عوامل تحریک کننده است و باید از این نوع پوشش استفاده نشود.
3. فیلمهای مستهجن:
دیدن فیلم ها،‌سی دی ها، مجلات و عکس های مبتذل، عامل مهم دیگری برای تحریک جنسی و رواج خودارضایی است.
4. محیط های آلوده:
افراد و دوستان منحرف، عامل دیگری در انحرافات جنسی است.
5. عدم آگاهی:
اولیا و مربیان باید در آگاهی بخشی به دانش آموزان اقدام کنند و ضررهای خطرناک جسمی و روحی خودارضایی را گوشزد کنند. اگر آنها از این ضررها و آسیب های جسمی و روانی آگاه باشند، در ترک این عمل اقدام می کنند، حتی بسیاری از نوجوانان از حرمت و گناه کبیره بودن آن اطلاعی ندارند و فکر می کنند این یک نیاز برای آنها است.
بنابراین گسترش استمناء تنها به دلیل عدم رواج متعه نمی باشد. آیا به نظر شما، نوجوانی که در سنین 15-13 سالگی است و مبادرت به این عمل می کند، به این دلیل است که نمی تواند ازدواج موقت انجام دهد؟ آیا اساساً این سنّ برای ازدواج (چه دائم و چه موقت) مناسب است؟ قطعاً جواب منفی است. لذا باید دلایل دیگری داشته باشد که به برخی از آنها اشاره شد.
مختصری درباره ابعاد ازدواج موقت
ازدواج موقت، شرایط خاصّی دارد. تشریع و حکمت ازدواج موقت برای مواقع ضروری است. بیشتر برای افرادی که به سنّ ازدواج دائم رسیده اند، امّا به دلایلی نمی توانند ازدواج دائم انجام دهند. اسلام برای ارضاء نیاز جنسی راه معقول و منطقی برای انسان در نظر گرفته است. شرایط و حدودی برای آن تعیین نموده است. در این نوع ازدواج باید طرفین، زمان ازدواج و مهر را تعیین کنند. از طرف دیگر، اینکه ائمه ـ علیهم السّلام ـ برخی از افراد (که شرائط لازم را داشته باشند) تشویق به این امر می کردند، برای مقابله با تحریم این عمل توسط خلیفه ثانی، که برخلاف آیه قرآن و سیره پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ بود. آنان، در شرایط خاصی، افرادی را تشویق به ازدواج موقت می کردند.[2] امّا اینکه چرا این قانون اسلامی اجرا نمی شود به اسلام و تشیّع برنمی گردد، بلکه عمل مسلمانان (سوء استفاده، مخالفت و حتی حرام دانستن آن از طرف علما اهل سنت، ‌قبح عرفی و تعصب های بی جا، غرض ورزی و…) است که باعث عدم رواج این عمل شده است. در این میان سوء استفاده برخی افراد و آسیب های شدید روانی این زنان در این موارد، عامل مهمی در عدم رواج این سنّت اسلامی در جامعه می باشد. لذا باید شرایط و زمینه های لازم برای عملی شدن آن در سطح جامعه فراهم شود، با  فرهنگ سازی، بسترهای لازم آن آماده شود، باید روشن شود که چه کسانی و با چه ویژگی هایی و با چه تعهّداتی می توانند اقدام به ازدواج موقت نمایند. پیامدها و آثار بعدی آن باید مشخص شود و قوانین لازم برای جلوگیری از سوء استفاده برخی افراد در نظر گرفته شود. از آنجا که ازدواج موقت برای هوسرانی و تأمین شهوت رانی برای افراد نمی باشد، باید نگاه و نگرش افراد به این ازدواج، عوض شود. نباید فقط از جنبه فردی و جنسی به آن نگاه کرد، بلکه باید مصالح و شرایط اجتماعی آن را در نظر گرفت. دراین ازدواج، ارزش، منزلت، شخصیت، عزت نفس پسر و دختر باید محفوظ بماند و به نحو مطلوب تأمین گردد. نباید با نیزهای عاطفی و روانی زن بازی شود. و آثار منفی یأس و ناامیدی و نابسامانی روحی، اضطراب، نگرانی، افسردگی و پوچی به زن دست دهد.[3] بنابراین کارشناسان فرهنگی، اجتماعی باید در مورد ازدواج موقت، راه کارهای مناسبی را ارائه دهند و برای عملی شدن آن، نیاز به فرهنگ سازی می باشد. بسیاری از کتاب ها و مقاله هایی که از طرف افراد مذهبی و فرهنگی در این باره نوشته می شود، به خاطر این است که بتوانند به تدریج موانع فرهنگی، آسیب ها، سوء استفاده ها و … را برطرف سازند و مسلّماً چیزی که به خاطر عدم برنامه ریزی دقیق، و دشمنی برخی، سالها منفور اغلب جامعه گشته را نمی توان سریع تغییر داد.
کنترل شهوت تنها با صیغه درمان نمی شود، اگر چه منکر نقش مفید آن نیستیم. بسیاری راه های دیگر مثل مراقبت چشم، گوش، گزینش دوست خوب، پرهیز از غذاهای محرک، برنامه ریزی برای اوقات فراغت، ورزش و مبارزه با هجمه های فرهنگی، خودسازی و مبارزه با نفس با استفاده از عوامل معنوی همچون روزه و … وجود دارد که می توانند این غریزه را تا زمان ازدواج کنترل و به تأخیر اندازند.
هر سازمان و هر مرکزی کار خاص خود را دارد؛ برخی از حوزه که کارش (تبلیغ، تربیت شاگرد، تدریس، تحقیق و هدایت) است، انتظار دارند که مستقیماً این موضوع را هدایت کند. اساساً کار فقها، تبیین مسائل فقهی و استنباط احکام از متن احادیث، قرآن و عقل است. به همین خاطر علما به تعیین حدود صیغه موقت پرداخته اند و از نظر فقهی آن را بحث کرده اند، تا آنجایی که همه مراجع در کتاب توضیح المسائل خود فصلی در این رابطه آورده اند.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. نظام حقوق زن در اسلام، مطهری، صدرا ، چاپ 22، 69.
2. تحلیلی بر رونشناسی زن در ازدواج موقت، طلعت رافعی، دانژه، چاپ اول، 82.
3. فتنه نفس، نوروز صدری، سبط النبی، چاپ اول، 82.

پی نوشت ها:
[1] . صدری، نوروز، فتنه نفس، سبط النبی، چاپ اول، 82، ص 139.
[2] . مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، صدرا، چاپ بیستم و دوم، 1369، ص 55.
[3] . طلعت رافعی، تحلیلی بر روان شناسی زن در ازدواج موقت، دانژه، چاپ اول، 1382، ص 50 و 31.