نویسنده: سید محمد فتح اله زاده

7- آیت‌الله ابوالحسن اصفهانی و آیت‌الله شیخ محمدحسن ممقانی (دوستی اهل بیت(علیهم السّلام) و سادات)
آیت‌الله شیخ محمدحسین ممقانی معروف به محقق ممقانی در روز یکشنبه 22 ماه شعبان سال 1238 هـ.ق در شهر ممقان (واقع در 40 کیلومتری شهرستان تبریز، در نزدیکی آذرشهر) در یک خانواده ی روحانی چشم به جهان هستی گشود. پدرش فقیه بزرگوار آیت‌الله شیخ عبدالله ممقانی بود.
در محضر اساتید بزرگواری چون پدرش و آیت‌الله شیخ محمدحسین اصفهانی (دوست بزرگوار پدرش) از صاحب جواهر، شیخ مرتضی انصاری، آیت‌الله سیدحسین کوه کمری، آیت‌الله حاج ملاعلی رازی، آیت‌الله شیخ مهدی نجفی، آیت‌الله شیخ راضی نجفی، کسب فیض نمود. شاگردان بسیار بزرگواری همچون آیت‌الله سیدابوالحسن اصفهانی تربیت نمود، سرانجام بعد از 85 سال عمر با برکت و خدمات شایان توجه به اسلام و مسلمین در هیجدهم ماه محرم 1323 هـ.ق در شهر نجف اشرف دارفانی را وداع گفت و به ملکوت اعلی پیوست.
آیت‌الله ممقانی به عموم سادات و آل رسول اکرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) علاقه قلبی داشت. در تمام محافل و مجالس به آنها بیش از حد معمول احترام می گذاشت. در همه برنامه های ایشان اولویت با سادات بود. همیشه در سلام دادن به آنها سبقت می جست و هیچ وقت به خود اجازه نمی داد قبل از آنها از در خارج شود، یا کاری را آغاز کند… .
درباره ی سادات دوستی آیت‌الله اصفهانی آورده اند:
«ایام زیارت امام حسین(علیه السّلام) در کربلا خدمت سید (اصفهانی) بودیم که مرحوم شیخ علی اکبر سیبویه وارد شد و عرض کرد : مومنی در بین باغات (باغ های) «کربلا» سکونت دارد، می خواهد وجهی را به عنوان خمس در اختیار یکی از سادات بگذارد تا او بتواند ازدواج نماید ولی از شما اجازه و قبض رسید می خواهد. سید (آیت‌الله اصفهانی) فرمود : بسیار خوب نام او را بگوئید تا قبض مورد نظر را به نام او بنویسم. مرحوم سیبویه گفت : اسم او را نمی دانم سید (آیت‌الله اصفهانی) فرمود : این قبض را به نام که بنویسم؟ سپس با خط خود چنین نوشت: «ای کسی که می خواهی فلان مبلغ را کمک کنی هر مقدار که دوست داری کمک کنی مورد قبول من است.»
قرآن در فضیلت خویشاوندان پیغمبر اکرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) می فرماید:
«قُلْ لا اَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ اَجْراً اِلّا الْمَوَدَّهَ فی الْقُرْبی.»
بگو من از شما اجر رسالت جز این نخواهم که مودت و محبت مرا در حق خویشاوندان منظور دارید.
حضرت رسول اکرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود:
«خویشاوندان ما علی و فاطمه (سلام الله علیها) و فرزندان آنهاست.»
حضرت رسول اکرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) نیز فرمودند:
«همیشه با دوستی ما خاندان ملازم باشید زیرا اگر کسی با دوستی ما از دنیا برود، به وسیله شفاعت ما وارد بهشت می شود و قسم به خدایی که جان من به دست اوست عمل هیچ کسی او را فائده نمی دهد، مگر آنکه حق ما را بشناسد.».
در کتاب «عیون اخبارالرضا» شیخ صدوق ساز حضرت علی بن ابیطالب(علیه السّلام) نقل می کند که پیغمبر اکرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود:
«اول چیزی که روز قیامت از بندگان سؤال می¬شود حب ما خاندان است.»

8- آیت‌الله ابوالحسن اصفهانی و آیت‌الله سیدمحمدکاظم یزدی (صبر به شهادت فرزند و تحمل مصیبت)
آیت‌الله سیدمحمدکاظم یزدی به سال 1247 هـ.ق در روستای «کشویه» شهرستان یزد در یک خانواده مذهبی و کشاورز به دنیا آمد. شجره وی به امام علی(علیه السّلام) می رسد. از محضر آیات عظام سیدمحمدباقر خوانساری و حاج میرزامحمدهاشم چهار سوقی و محمدجعفر آباده¬ای، میرزای شیرازی، کاشف الغطاء، شیخ راضی، شیخ مهدی جعفری و … بهره های فراوان برد. اشخاص بزرگی و مراجع تقلیدی از محضر ایشان کسب فیض و معرفت نموده یکی از آنها، آیت‌الله العظمی سیدابوالحسن اصفهانی بود، آیت‌الله العظمی سیدمحمدکاظم یزدی در 28 ماه رجب سال 1337 هـ.ق در شهر مقدس نجف اشرف به سرای جاوید شتافت.
در یورش ناجوانمردانه نیروهای استعمارگر بریتانیا به عراق، فرزند گرامی آیت‌الله العظمی یزدی بعد از حماسه آفرینی فراوان به شهادت رسید، سرانجام روضه خوانی به خدمت ایشان شرفیاب شده و حادثه جانگداز شهادت فرزند را به اطلاع رساندند، آقا بدون عکس العمل دیگری برخاسته و به سوی حرم مطهر برای آخرین وداع با فرزند دلبندش حرکت نمودند، در راه فقط این آیه مبارکه را تکرار می فرمودند : «انا لله و انا الیه راجعون».
و درباره شهادت فرزند آیت‌الله العظمی سیدابوالحسن اصفهانی، آیت‌الله شهید سیدمصطفی خمینی می گوید:
«… در دومین رکعت نماز در حال سجده بودند که ناگهان فریادی بلند شد: سیدحسن فرزند آقا را کشتند و بلافاصله صفهای نماز از هم پاشید ولی آیت‌الله اصفهانی همچنان نماز را ادامه داده و آن را به پایان رسانید. آنگاه با سر برگردانده و با منظره هولناکی رو به رو شد و دید سر فرزند دلبندش را خائنی از تن جدا کرده، فقط سه بار فرمودند: لا اله الا الله».
قرآن درباره تحمل بر مصیبت و صبر و شکیبایی نمودن، بر حادثه ی جانگداز می فرماید:
«اَلذَِّینَ اِذا اَصابَتْهُمْ مُصیبَهٌ قالوُا اِنَّا لِلَّهِ وَ اِنّا اِلَیْهِ راجِعُونَ اُولئِکَ عَلَیْهِمْ صَلَواتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ رَحْمَهٌ وَ اُولئِکَ هُمُ المُهْتَدوُنَ.»
آنان که چون به حادثه ی سخت و ناگوار دچار شوند صبوری پیش گرفته و گویند ما به فرمان خدا آمده و به سوی او رجوع خواهیم کرد. آن گروهند مخصوص به درود و الطاف الهی و رحمت خاص خداوند و آنها خود هدایت یافتگانند.
حضرت پیامبر اکرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود:
«قالَ اللهُ تَعالی! اِذا وَجَّهْتُ اِلی عَبْدٍ مِنْ عَبیدی مُصیبَهً فی بَدَنِه اَوْ فی وَلَدِهِ اَوْ فی مالِه فَاسْتَقْبَلَهُ بِصَبْرٍ جَمیلٍ اِسْتَحْیَیْتُ یَوْمَ القیامَهِ اَنْ اَنْصَبَ لَهُ میزاناً اَوْ اَنْشُرَ لَهُ دیواناً.»
خدای والا فرماید: وقتی مصیبت تن یا فرزند یا مال، متوجه یکی از بندگان خویش کنم و او به صبر نیکو مصیبت را استقبال کند روز قیامت شرم دارم که میزانی برای او نصب کنم یا دفتری برای او پهن کنم.
حضرت علی(علیه السّلام) می فرماید:
«الصبر ثمره الایمان.»
صبر در مصائب میوه ایمان است و هر که را ایمان کامل باشد ملازم صبر و شکیبایی باشد چه یقین داند که به صبر حسنه او مضاعف گردد.
علی بن الحسین (علیه السّلام) فرمود:
«صبر و رضا، سرمنشأ تمام طاعات است و هرکس صبر کند و بدانچه خدا برای او مقدر فرموده راضی باشد اعم از آنکه خوشایند او باشد، خوشایندش نباشد، خدای متعال به جز غیر به او نرساند.»

9- آیت‌الله سیدابوالحسن اصفهانی و آیت‌الله ملامحمدکاظم آخوند خراسانی (عفو و گذشت و اصلاح رفتار جاهل)
آخوند خراسانی در سال 1255 هـ.ق در مشهد دیده به جهان گشود. پدرش ملاحسین هراتی، روحانی وارسته بود. آخوند خراسانی در دوازده سالگی وارد حوزه علمیه مشهد شد و در 22 سالگی به نجف رفت، اساتید او عبارت بودند از پدرش، ملاهادی سبزواری، ملاحسین خویی، میرزا ابراهیم جلوه، شیخ انصاری و میرزاحسن شیرازی، آخوند اردکانی، آیت¬الله سیدعلی شوشتری، شیخ راضی بن محمدنجفی و آیت¬الله سیدمهدی مجتهد قزوینی، آخوند خراسانی هزاران نفر شاگرد و صدها مجتهد تربیت کرده بود که یکی از آنها سیدابوالحسن اصفهانی است. آخوند خراسانی در چهارشنبه 21 ذیحجه 1329 از دنیا رفت.
درباره دستگیری از نیازمندان آخوند خراسانی آمده است:
«یکی از سخنرانان مذهبی کربلا از مخالفان مشروطه بود و همه جا علیه آخوند صحبت می کرد، به علت بدهی تصمیم گرفت خانه اش را بفروشد. مشتری خرید خانه را مشروط به امضاء و اجازه آخوند قرارداد. گرچه روی دیدن آخوند را نداشت، اما شرمنده و ناچار نزد در آخوند رفت و از او خواست تا به این معامله راضی شود، آخوند چند کیسه لیره به او داد و گفت: با این پول، بدهی خود را بدهید و خانه را نفروشید هرگاه به مشکلی برخوردید نزد من بیایید، واعظ کربلا از رفتار آخوند متنبه گشت و از آن پس، از مریدان او شد.»
درباره ی آیت‌الله اصفهانی آورده اند:
«آیت¬الله اصفهانی با اصحاب خود از حرم مقدس امام حسین(علیه السّلام) خارج می شد، ناگاه مردی پیش دوید و خود را به سید رساند و هر آنچه از دشنام در دهن داشت نثار وی کرد. او همچنان دنبال سید بود تا به منزل رسید.سید رو به او کرد و گفت : همین جا منتظر باش. لحظه ای بعد از منزل بیرون آمد و فرمود : این پولها را بگیر و هر موقع دست تنگ شدی، به ما مراجعه کن. زیرا، ممکن است اگر به غیر ما مراجعه کنی حاجت تو را برآورده نسازد، دیگر آنکه، هرگونه دشنام می خواهی بگو، اما عرض و ناموسی مرا دشنام نده. مرد که با فحاشی سعی در عصبانی نمودن او داشت، با رفتار کریمانه روبرو شد. چنان رعشه بر اندامش افتاد که اشک از چشمانش جاری شد.»
خداوند در قرآن می¬فرماید:
«فَبِما رَحْمَهٍ مِنَ اللهِ لِنْتَ لَهُمْ، وَ لَوْ کُنْتَ فَظَّا غَلیظَ الْقَلْبِ لا نَفضَوُّا مِنْ حَوْلِکَ، فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِی الاَمْرِ فَاِذا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَی اللهِ، اِنَّ اللهَ یُحِبُّ الْمُتَوَکَلِینَ.»
مرحمت خدا تو را با خلق مهربان و خوشخو گردانید و اگر تندخو و سخت دل بودی مردم از گرد تو متفرق می شدند. پس چون امت به نادانی درباره تو بد کنند از آنان درگذر و از خدا بر آنها طلب آمرزش کن و برای دلجوئی آنها در کارها مشورت نما لیکن آنچه خود تصمیم گرفتی با توکل به خدا انجام ده که خدا آنانکه بر او اعتماد کنند دوست دارد و یاری کند.
و در سوره فصلت می¬فرماید:
«وَ لا تَسْتَوی الْحَسَنَهُ وَ لا السَّیِئَهُ اِدْفَعْ بِالَّتی هِیَ أَحْسَنُ فَاِذا الَّذی بَیْنَکَ وَ بَیْنَهُ عَداوَهٌ کَأَنَّهُ وَلِیٌ حَمیمٌ. وَ ما یُلَقَّاها اِلَّا الذَّینَ صَبَرُا وَ ما یُلَقَّاها اِلَّا ذُوحَظٍ عَظیمٍ.»
بدان که هرگز نیکی و بدی در جهان یکسان نیست (ای رسول تو و امت تو در امور شخصی) همیشه بدی خلق را به بهترین عمل پاداش ده تا همانا کسی که گوئی با تو بر سر دشمنی است دوست و خویش تو گردد. و (لیکن) به این مقام بلند کسی نمی رسد جز آن که (در) مقام صبر و ثبات (و معرفت الهی) صاحب حظ بزرگ شدند.
حضرت رسول اکرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) هم در لذت عفو و گذشت فرمودند:
«انّ التّواضُعَ لا یزیدُ العَبد الا رفَعَه فَتَواضَعوا یَرفَعکُم الله و انّ العَفو لا یزید العَبد الّا عَزّا فَاعفوا یَعِزُّکُمُ الله و ان الصّدَقَه لایَزید المال الّا نماء فتصدقوا یزدکم الله.»
تواضع مایه رفعت است، تواضع کنید تا خدا شما را رفعت دهد. عفو مایه عزت است عفو کنید تا خدا شما را عزت بخشد. و صدقه موجب فزونی مال است صدقه دهید تا خدا مالتان را زیاد کند.)
علی (علیه السّلام) عفو را بهترین احسان می دانند و می فرمایند:
«العفو احسن الاحسان».
درگذشتن از گناه و تقصیر مردم بهترین احسان است و افضل افراد آن.

10- آیت‌الله سیدابوالحسن اصفهانی و آیت‌الله میرزا محمدتقی شیرازی (استقامت و پایداری در دفاع از سرزمین اسلامی)
آیت‌الله میرزامحمدتقی حایری شیرازی در سال 1256 هـ.ق در شهر شیراز به دنیا آمد. از محضر اساتیدی بزرگوار چون سیدعلی نقی طباطبایی، مولانا فاضل اردکانی، علامه سیدمحمدفشارکی اصفهانی، میرزای بزرگ، سیدحسن شیرازی، استفاده برد.
یکی از شاگردان طراز اول آیت‌الله میرزامحمدتقی شیرازی، آیت‌الله سیدابوالحسن اصفهانی می باشد.
آیت‌الله میرزامحمدتقی شیرازی در شب چهارشنبه سیزدهم ماه ذیحجه سال 1338 هـ.ق رحلت نمودند و در صحن مقدس امام حسین(علیه السّلام)به خاک سپرده شدند.
آیت‌الله میرزامحمدتقی شیرازی رهبری انقلاب عراق را در مقابل بریتانیا به دست گرفته بود، در این باره گفته اند:
«آیت‌الله میرزامحمدتقی شیرازی پس از این که لشکر بریتانیا وارد خاک سامرا شد، آخرین فردی بود که این شهر را به قصد کاظمین ترک کرد. وی پس از مدتی به کربلا رفت و تا پایان عمر همان جا ماند. فتوای تاریخی و حماسی خویش را صادر نمود و ….»
آیت‌الله اصفهانی هم همچو استادش آنچنان در مقابل استعمار بریتانیا و مزدورانش مقاومت کرده بود و عراق را برای مبارزه با اجبنی¬ها انتخاب کرده که مجبور شدند آیت‌الله اصفهانی را از کشور عراق به ایران تبعید کنند. در این باره رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران می فرمایند:
«علمای عراق مرحوم آیت‌الله اصفهانی و … را که به ایران تبعید کردند برای مخالفتی بود که اظهار می کردند و علیه آن دستگاه حرف می زدند.»
خدای تبارک و تعالی در قرآن کریم می¬فرماید:
«اَلَّذینَ آمَنُوا وَهاجَروُا وَ جاهَدُوا فی سَبیلِ اللهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَ اَنْفُسِهِمْ اَعْظَمُ دَرَجَهً عِنْدَاللهِ وَ اوُلئِک َهُمُ الْفائِزوُنَ.»
آنان که ایمان آورده اند و از وطن هجرت گزیدند و در راه خدا به مال و جانشان جهاد کردند آنها را نزد خدا مقام بلندی است و آنان بالخصوص رستگاران و سعادتمندان دو عالمند.
حضرت نبی اکرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) هم در استقامت و پایداری در دفاع از دین الهی و سرزمین اسلامی فرموده اند:
«جاهِدُوا الْمُشرِکینَ بِأَمْوالِکُمْ وَ أَنْفُسِکُمْ وَ اَلْسِنَتِکُمْ».
با اموال و جانها و مالهای خود با مشرکان جهاد کنید.
و نیز فرمودند:
«اَلْمُومِنُ مِنْ أَهْلِ الِْایمانِ بِمَنْزِلَهِ الرَّأَسِ مِنَ الْجَسَدِ یَاْلَمُ الْمُؤمِنُ لِاَهْلِ الْاِیمانِ کَما یَأْلَمُ الْجَسَدُ لِما فِی الرَّاْسِ.»
مومن نسبت به اهل ایمان چون سر نسبت به تن است مومن از رنج مومنان رنجور شود، چنانکه تن از رنج سر رنجور گردد.
علی (علیه السّلام) در نهج البلاغه درباره جهاد چنین فرمایند:
«فَإِنَّ الْجِهادَ بابٌ مِنْ اَبْوابِ الْجَنَّهِ فَتَحُهِ اللهُ لِّخاصَّهِ أَوْلِیائِهِ وَ هُوَ لِباسٌ التَّقْوی وَ دِرْعُ اللهِ الْحَصِینَهُ وَ جُنَّتَهُ الْوَثیقَهُ.»
جهاد دری است از درهای بهشت که خدا به روی گزیده دوستان خود گشوده است و جامه تقوی است، که بر تن آنان پوشیده است. زره استوار الهی است که آسیب نبیند؛ و سپر محکم اوست که تیر در آن ننشیند.

11- آیت‌الله سیدابوالحسن اصفهانی و آیت‌الله العظمی شریعت اصفهانی (وظیفه شناسی نسبت به مسلمانان در جهاد با دشمن)
ملافتح الله (شیخ شریعت) اصفهانی در سال 1228 هـ.ش (12 ربیع الاول 1266 هـ.ق) در اصفهان متولد شد. از محضر اساتید برجسته ای چون ملاحیدرعلی اصفهانی، آیت‌الله حاج میرزانصرالله مدرس، محمد ابراهیم بروجردی، سیدمرتضی حائری، شیخ محمدحسین کاظمینی، میرزا حبیب الله رشتی، شیخ محمدصادق تنکابنی، ملااحمد سبزواری، شیخ عبدالجواد خراسانی، آیت‌الله محمدباقر اصفهانی، شیخ حسین علی تویسرکانی ملایری، شیخ محمدتقی هروی و … بهره های فراوانی برد. شاگردان زیادی تربیت نمود که یکی از آنها آیت‌الله سیدابوالحسن اصفهانی است. شیخ شریعت در هشتم ربیع الثانی سال 1339 ق. در نجف اشرف جان به جان آفرینان تسلیم نمود.
در سال 1907 م وقتی که روسیه و انگلستان ایران را بین خود تقسیم کرده بود، آیت‌الله شیخ شریعت اصفهانی همراه با دیگر علما با تعطیل کردن حوزه علمیه خود را برای جهاد آماده کردند و اینچنین پیام دادند:
«اخبار موحشه مداخله اجانب در بلاد اسلامیه خصوصاً به اشتهار معاهده میشومه جدیده با دولتین موجب وحشت عموم علمای اعلام … (شده است.) قاطبه علمای این مشاهد مشرفه وظایف مقامیه را تعطیل و در حفظ اسلام به آخرین تکلیف (جهاد) حاضر …..»
آیت‌الله اصفهانی در آستانه ی تبعید از عراق اعلامیه زیر را انتشار دادند:
«سلام بر همه بخصوص برادران عراقی، وظیفه دینی بر همه مسلمانان لازم می گرداند که در حفظ حرمت اسلام و بلاد اسلامی تا آنجا که قدرت دارند بکوشند و بر همه ما واجب و لازم است که سرزمین عراق را که مشاهد ائمه هدی(علیهم السّلام) و مراکز دینی ما در آنجا است، از تسلط کفار حفظ نموده و از نوامیس دینی آن دفاع کنیم من شما را بر این موضوع دعوت کرده ترغیب می نمایم. …»
خداوند در قرآن کریم می¬فرماید:
«یا اَیَُهَا الَّذینَ آمنُوا اِذا لَقیتُمْ فِئَهً فَاثَبْتُوُا وَاذْکُرُوا اللهَ کَثیراً لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ»
ای کسانی که ایمان آورده اید هرگاه با فوجی از دشمن مقابل شدید پایداری کنید و خدا را پیوسته یاد آرید باشد که پیروزمند و فاتح گردید.
پیامبر خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند:
«اِنَّ اَفْضَلَ عَمَلِ الْمُؤمِنِ الْجِهادُ فی سبیلِ اللهِ».
بهترین عمل مومن جهاد در راه خداست.
حضرت علی(علیه السّلام) جهاد در راه خدا را چنین توصیه می¬کنند:
«اَللهَ اَللهَ فِی الْجِهادِ بِأَمْوالِکُمْ وَ أَنْفُسِکُمْ وَ اَلْسِنَتِکُمْ فی سَبیلِ اللهِ وَ عَلَیْکُمْ بِالتّوَاصُلِ وَالتَّباذُلِ وَ اِیّاکُمْ وَالتَّدابُرَ وَالتَّقاطُعَ.»
خدا را خدا را درباره جهاد در راه خدا به مالهاتان و به جانهاتان و زبانهاتان. بر شما باد به یکدیگر پیوستن و به هم بخشیدن. مبادا از هم روی بگردانید، و پیوند هم را بگسلانید.

12- آیت‌الله سیدابوالحسن اصفهانی و آیت‌الله مولی عبدالکریم ایروانی (مبارزه با نفس)
آخوند عبدالکریم از اکابر اصولیین قرن سیزدهم در ایروان قفقاز متولد شد. از حضور آقا سیدعلی صاحب ریاض، آقا سیدمحمد مجاهد و … بهره برد .
شاگردان زیادی تربیت نمود که یکی از آنها آیت الله سیدابوالحسن اصفهانی است.
از اخلاص و پاکسازی نیت (تهذیب نفس) وی در «سیمای فرزانگان» آمده است:
«او امام جماعت نمی شد و می گفت، در بدو امر، مرا به مسجد بردند که نماز جماعت بخوانم. پس از چندی، کم کم جمعیت مامومین روی به نقصان گذاشت. ملاحظه کردم که از کم شدن مأمومین در نفس من تأثیری پیدا شد. ازاین جا فهمیدم که این نماز جماعت قربه الی الله نیست و فایده ندارد. از این رو امامت جماعت را ترک کردم.»
یکی از علما می گوید:
«در خدمت آقا سیدابوالحسن اصفهانی بودم، وقتی از کوچه ای که در آن خرابه ای وجود داشت گذر کردیم، فرمود من با خانواده ام پانزده روز در این خرابه ساکن بودیم. چون صاحبخانه ما به من گفته بود که دیگر راضی نیست در خانه اش باشیم به ناچار آنجا را تخلیه کردیم و به این خرابه منتقل شدیم تا این که موفق شدم خانه ای دیگر اجاره کنم.»
خداوند در قرآن می فرماید:
«قَدْ اَفْلَحَ مَنْ تَزَکَّی»
حق که فلاح و رستگاری یافت آن کس که تزکیه نفس کرد.
پیامبر خدا می فرماید:
«جاهَدوا اَهوائَکُمْ تَمْلِکوُا أَنْفُسَکُمْ.»
با هوسهای خود مبارزه کنید تا بر نفس خود تسلط یابید
حضرت علی(علیه السّلام) فرموده است:
«اَلْعاقِلُ یَضَعُ نَفْسَهُ فَیَرْتَفِعُ»
خردمند پست می گرداند نفس خود را و فروتنی می نماید پس بلندتر می شود و همین معنی سبب بلندی مرتبه او گردد.
نتیجه این که حضرت آیت‌الله العظمی سیدابوالحسن مدیسه ای اصفهانی در یک خانواده روحانی و مذهبی بزرگ شده اجداد اطهر ایشان حضرت رسول اکرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) و ائمه اطهار(علیهم السّلام) (از نسل حضرت موسی بن جعفر(علیه السّلام)) بوده، در حیات پربرکت خود، وجود باارزش خود را وقف اسلام و مسلمین نموده، مرد علم و سیاست و مرد دین بوده است.
در زندگی سعی نموده در رفتار و حرکات خود پیامبرگونه و علی(علیه السّلام) وار عمل کند، زندگی ائمه اطهار(علیهم السّلام) و اساتید بزرگوارش را الگو و واسوه قرار دهد. این شخصیت عالی مقام آنچنان عظمت و ابهت داشته که حضرت امام خمینی( رحمت الله علیه ) از ایشان در فرمایش های خود نام برده و به استقامت و پایداری آیت‌الله ابوالحسن اصفهانی در مقابل انگلیسی ها و رضاشاه اشاره فرموده اند.
حضرت آیت‌الله اصفهانی سیاستمداران روزگار خود را به اعجاب و شگفتی واداشته است. پس در سایه ی وجود و انفاس قدسی همین آیت‌الله اصفهانی هاست که الحمدلله جامعه¬ی اسلامی روز به روز در تمامی عرصه های دینی و علمی پیشرفت نموده از حوزه های دینی انسانهای بزرگواری همچون حضرت امام خمینی( رحمت الله علیه ) مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه ای و شهید بهشتی ها و استاد مطهری ها و مراجع عظام قد برافراشته اند و در مقابل استعمارگران و زورگویان ایستاده و سرزمین اسلامی را به تعالی و سعادت سوق داده، هدایت نموده اند.
امید است پروردگار متعال این کار کوچک را از ما قبول نموده و روح مطهر حضرت آیت‌الله العظمی سیدابوالحسن اصفهانی را از ما راضی گرداند.
انشاءالله
منابع و مآخذ
1. قرآن کریم، مترجم: مرحوم استادمهدی الهی قمشه ای، نوبت چاپ:‌ ششم، زمستان 1383، ناشر: انتشارات باقرالعلوم.
2. اخلاق معاشرت، نویسنده: جواد محدثی، ناشر: موسسه بوستان کتاب، چاپ دهم : 1385
3. اصول کافی (4 جلدی) تالیف ثقه الاسلام ابی جعفر محمدبن یعقوب بن اسحاق الکلینی رازی با ترجمه و شرح به قلم دانشمند محترم آقای حاج سیدجواد مصطفوی و حاجی سیدهاشم رسولی، دفتر نشر فرهنگ اهل بیت علیهم السلام بدون تا.
4. انوار زهرا(سلام الله علیها) ، مولف: سیدحسن ابطحی، ناشر: نشر حاذق، تاریخ انتشار: بهار 1376
5. بیدارگران راحل (زندگینامه چهل تن از مشاهیر شیعه) تدوین: کریم جوانشیر، نشر اختر، چاپ اول 1380.
6. پیکار با منکر در سیره ابرار (2 جلدی)، تالیف: محمد عابدی و ستاد احیاء امر به معروف و نهی از منکر، نشر معروف، چاپ: 1376 و 1377.
7. تفضیل الآیات القرآن الکریم، گردآورنده: ژول لابوم، بانضمام کتاب المستدرک، گردآورنده : ادوارد مونیته، مترجم از فرانسه به عربی: محمدفوادعبدالباقی، ترجمه فارسی آیات قرآن از: آقای حاج شیخ مهدی الهی قمشه استاد دانشگاه تهران با مقدمه دانشمند محترم آقای شعرانی از انتشارات: کتابفروشی اسلامیه.
8. چهل حدیث (3 جلدی)، تالیف سیدهاشم رسولی محلاتی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ دوم: 1373 و 1374
9. خلاصه ای از اصول کافی در مبانی دین اسلام، تألیف: حجه الاسلام محمدبن یعقوب کلینی، ترجمه و تنظیم از: حاج علی اصغر خسروی شبستری، کتابفروشی امیری، مرداد1351.
10. دایره المعارف بزرگ اسلامی (جلد نهم)، زیرنظر کاظم موسوی بجنوردی، ناشر: مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول: 1379 شمسی
11. دایره المعارف تشیع (جلدهای دوم و هفتم و هشتم)، زیرنظر احمدصدر حاج سیدجوادی و دیگران، ناشر: بنیاد خیریه و فرهنگی شط و نشر شهیدمحبی، چاپ سالهای 1372 و 1378 و 1379.
12. سرچشمه رستگاری، مولف: محمدسامقانی، ناشر: انتشارات افق فردا، چاپ اول / پاییز 80 (13).
13- سیمای فرزانگان، نویسنده: رضا مختاری، انتشارات: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ دوازدهم: 1377.
14- شرح زندگانی میرزای شیرازی، نویسنده: شیخ آقابزرگ تهرانی، مترجم: حمید تیموری، انتشارات میقات، تاریخ: خرداد 1362.
15- شرح محقق جمال الدین محمد خوانساری بر غررالحکم و دررالکلم با مقدمه و تصحیح: میرجلال الدین حسینی ارموی «محدث» جزو اول، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم، بهمن ماه: 1346.
16- گلشن ابرار (5 جلد)، تهیه و تدوین/ جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم، نشر: معروف، چاپ: 1384 و 1385.
17- نهج البلاغه، مترجم: دکترسیدجعفر شهیدی، ناشر: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، چاپ دوم:‌ 1370.
18- نهج الفصاحه، مترجم و فراهم آورنده: ابوالقاسم پاینده، ناشر: سازمان انتشارات جاویدان، چاپ شانزدهم: 1361.

پی نوشت ها:

1 . بیدارگران راحل، صص147-152.
2 . بیدارگران راحل، صص150-151.
3 . بیدارگران راحل، ص296.
4 . سوره مبارکه شوری، آیه23.
5 . بحارالانوار به نقل از انوار زهرا(سلام الله علیها) ، ص175.
6 . فضائل السادات و بحارالانوار به نقل از انوار زهرا (سلام الله علیها) ، صص179-180.
7 . فضائل السادات و بحارالانوار به نقل از انوار زهرا (سلام الله علیها) ، ص181.
8 بیدارگران راحل، صص163-168.
9 . 2/8- بیدارگران راحل، ص166.
10 . 3/8- بیدارگران راحل، ص295.
11 . 4/8- قرآن، بقره (2 / 156 و 157) و تفضیل الآیات، ص799
12 . نهج الفصاحه؛ صص440 و 441 / 2075.
13 . شرح غررالحکم، ج1، ص178 / 679.
14 . اصول کافی، ج3، ص142 و خلاصه ای از اصول کافی، 36.
15 . گلشن ابرار، ج1 / صص431-444.
16 . گلشن ابرار، ج1، ص435.
17 . پیکار با منکر، ج2، ص113.
18 . سوره مبارکه آل عمران، آیه 159، تفضیل الآیات، ص791.
19 . قرآن، فصلت (41 / 34 و 35) و تفضیل الآیات، ص805.
20 . 6/9- نهج الفصاحه، ص123 / 615 و ص242 / 1207.
21 . شرح غررالحکم، ج1، ص264 / 1058.
22 . بیدارگران راحل، ص171.
23 . بیدارگران راحل، صص177-178.
24 . بیدارگران راحل، صص173-174.
25 . سوره مبارکه توبه،آیه20، تفضیل الآیات، ص983.
26 . نهج الفصاحه، ص275 / 1301.
27 . نهج الفصاحه، ص628 / 316 .
28 . 8/10- نهج البلاغه، ص27 / 27.
29 . گلشن ابرار، ج1 / صص471-477.
30 . گلشن ابرار، ج1 / ص474.
31 . بیدارگران راحل، ص294.
32 . سوره مبارکه، انفال آیه 45، تفضیل الآیات، ص733.
33 . نهج الفصاحه، ص120 / 601.
34 . نهج البلاغه، 47.
35 . دایره المعارف تشیع، ج2/ کلمه «دایروانی».
36 . سیمای فرزانگان، ص148.
37 . گلشن ابرار، ج2/ ص588.
38 . سوره مبارکه اعلی آیه14، تفضیل الآیات، ص407.
39 . نهج الفصاحه، ص275 / 1302.
40 . شرح غررالحکم، ج1 / ص178 / 677.
41 . دایره المعارف بزرگ اسلامی، جلد نهم، کلمه ی «اصفهانی».