رمضان فرصت مناسبی است تا در کنار پرورش صفات پسندیده، الگوی رژیم غذایی، بازنگری و اصلاح شود.استفاده بیشتر از غذاهای سنتی و خانگی مانند آش یا انواع سوپ ها در سفره افطار و دقت بیشتر به نوع غذا هنگام سحر، دستگاه گوارش را از خطر ابتلا به بیماری های مختلف حفظ می کند.
دراین میان عادت غذایی نادرست مانند مصرف فست فودها و غذاهای آماده پر چرب در وعده ناهار یا شام تا حدودی کنار گذاشته می شود و الگوی غذایی شکل مناسبی به خود می گیرد، به طوری که بسیاری از عوارض جسمانی، ناراحتی های گوارشی، چاقی و اضافه وزن در افراد کاهش پیدا می کند.
غذاهای آماده و ناراحتی های گوارشی فست فودها، مواد غذایی آماده ای هستند که در صنعت غذایی، ادویه های متنوعی برای تهیه آنها به کار برده می شود. به همین دلیل طعم دلچسب آنها افراد زیادی را به سوی خود جذب کرده است. کالری زیاد و نوع طبخ این گونه مواد غذایی باعث شده است تا متخصصان همواره نسبت به کاهش مصرف آنها هشدار دهند، زیرا کمتر مصرف کردن فست فودها در رژیم غذایی مانع از اضافه وزن و بیماری های متعاقب آن می شود.
این نکته به خصوص در ماه روزه داری اهمیت زیادی پیدا می کند، زیرا دستگاه گوارش برای مدت زمان زیادی در طول روز در حالت استراحت به سر می برد و مصرف فست فودها با معده خالی موجب آزردگی و ناراحتی های گوارشی می شود.
ادویه و مواد افزودنی زیاد موجود در غذاهای آماده از جمله پودرسیر، از یک سو غذا را دلچسب و لذیذ می کند و از سوی دیگر با افزایش ترشحات اسیدی، زخم های گوارشی از جمله زخم معده را تشدید یا به وجود می آورد. از طرفی به علت وجود مقادیر زیادی نمک که در تهیه فست فودها مورد استفاده قرار می گیرد، علاوه بر تشدید تشنگی، باعث نوشیدن آب زیاد و احساس سنگینی در ساعات روزه داری می شود. بنابراین با حذف مواد غذایی آماده و پر چرب از وعده سحری و افطاری، علاوه بر کاهش ناراحتی های معده، میزان تشنگی کاهش پیدا می کند.
کالری کمتر با حذف فست فودها
رعایت اصل تنوع غذایی از توصیه هایی است که متخصصان در ماه رمضان تأکید بیشتری بر آن دارند، به طوری که بر مصرف پروتئین، ویتامین ها، قند، چربی و املاح در فاصله زمانی افطار و سحر تأکید می کنند. در این میان مصرف برخی مواد غذایی مانند غذاهای پر چرب را مضر دانسته و هشدار می دهند نیاز بدن به چربی ها در این ماه به طور مختصر افزایش پیدا می کند. از آنجا که غذاهای آماده در مدت زمان کوتاهی تهیه می شوند، حاوی کالری و اسیدهای چرب با ترانس بالای بیشتری هستند و با مصرف آنها کالری زیادی به بدن وارد شده و باعث چاقی می شود.
بر اساس آخرین مطالعات انجام شده، در صورتی که دو در صد مازاد چربی های انباشته شده در بافت های بدن را اسید های چرب ترانس تشکیل دهد، احتمال بروز بیماری های قلبی و عروقی بیش از 20 درصد افزایش پیدا می کند و با افزایش چربی مضر خون (LDL)و کاهش چربی مفید خون (HDL) به عروق خونی صدمه وارد می شود.
از سوی دیگر روغن هایی با اسید چرب ترانس بالا که در تهیه فست فودها از آنها استفاده می شود، زمینه بسیاری از آلرژی ها به خصوص حساسیت های کودکان، تصلب شرایین، اختلال در جدار عروق و در نهایت مقاومت به انسولین و دیابت را به وجود می آورد. با توجه به این که این قبیل مواد غذایی در روغن هایی که چند مرتبه برای طبخ استفاده شده اند تهیه می شوند، ضرری که آنها به بدن می رسانند، نسبت به غذاهای سنتی پرچرب بیشتر است.
نگهدارنده و مواد پرکننده مانند نشاسته و دیگر افزودنی های خوراکی که برای افزایش کیفیت، زمان نگهداری، رنگ و طعم آن اضافه می شود، مسأله دیگری است که کودکان را به خود جذب کرده است. در حالی که مصرف بیش از حد یا استفاده از محصولاتی که از نظر کنترل کیفیت مورد بررسی قرار نگرفته باشد، مشکلات زیادی را برای کودکان و نوجوانان به وجود خواهد آورد. به عنوان مثال ورود برخی مواد نگهدارنده و رنگ ها ممکن است زمینه های سرطان زایی یا بیش فعالی را در کودکان فراهم کرده یا باعث تشدید آن شود.از آنجا که مواد تشکیل دهنده غذاهای آماده مانند سوسیس و کالباس، مخلوطی از چند ماده است احتمال انتقال آلودگی های میکروبی بیشتر خواهد شد. به این ترتیب ماه رمضان فرصت مناسبی است تا بدن از آثار زیانبار مصرف غذاهای آماده دور شود و با ترویج الگوی صحیح مصرف غذا، زمینه ای فراهم شود تا پس از اتمام ماه روزه داری، مصرف این گونه مواد غذایی به حداقل برسد.
این نکته حتی در افراد با وزن طبیعی صدق می کند و کاهش مصرف غذاهای پر چرب و آماده برای هر فرد در هر گروه سنی توصیه می شود. در این خصوص مادران در خانواده نقش مهمی در شکل گیری الگوی غذایی دارند. آنها با ایجاد تنوع در طبخ غذا برای خانواده، اشتیاق کودکان و فرزندان خود را به سوی مصرف غذاهای سنتی و سالم افزایش می دهند.
در این میان وعده سحری هرگز نباید نادیده گرفته شود، زیرا جایگزین ناهار است و باید یک وعده غذایی کامل اما سبک باشد. مصرف میوه و سبزیجات آبدار هنگام افطار و سحر کمک زیادی به تنظیم وضعیت آب بدن و کاهش احساس تشنگی می کند.همچنین جایگزینی مواد غذایی ساده و کربوهیدرات های مرکب مانند مواد نشاسته دار، ماکارونی به جای غذاهای پر چرب، آماده و قندهای ساده مانع از افت قندخون در ساعات روزه داری و چاقی می شود چرا که نداشتن یک برنامه غذایی سالم در نهایت باعث اضافه وزن و به دنبال آن عوارض جسمانی مانند سرطان، آرتروز و آلزایمر می شود.
منبع:نشریه کوچه ما، شماره 16.