شیاطین مانع از صدقه می شوند

القائات شیاطین در همه جا به ویژه زمانی که انسان می خواهد کارهای معنوی و الهی را انجام دهد بسیار جدی است. کاری ترین دسیسه شیطان برای بازداشتن انسان ها از انجام انفاقات و صدقات، تهدید به فقر و بیچارگی است اَلشَّیطانُ یَعدُکم الفَقر. (1) اما انسان های موحد ندای روح بخش وعده خدا را سرلوحه عمل خیر خود قرار می دهند و به امید فضل و مغفرت پروردگار در حد توان در میدان خیرات و صدقات پیش قدمند چرا که واللهُ یَعِدکُم مغفِرهً منهُ و فضلاً. (2)
می گویند در یک سال قحطی، واعظی در مسجد محله با دعوت از مردم جهت مساعدت و یاری همدیگر، این نکته را متذکر شد که ای اهل ایمان صدقه دهید در این شرایط سخت هم یار و مددکار هم باشید! شیاطین شما را از صدقه دادن باز ندارند وقتی انسانی می خواهد صدقه دهد هفتاد شیطان وسوسه می کنند تا او را از صدقه دادن محروم کند! شخصی پای منبر این سخنان را شنید تعجب کنان به دوستانش گفت صدقه دادن که این چیزها را ندارند.
من مقداری گندم در خانه ذخیره کردم همین الآن می روم و آنها را جهت محرومین به مسجد می آورم او به خانه رفت همسرش از قصد او آگاه شد و شروع به سرزنش کرد که در این سال قحطی چرا رعایت حقوق زن و بچه خود را نمی کنی شاید این قحطی طولانی شد؛ آن وقت از گرسنگی می میریم! آنقدر وسوسه کرد که مرد با دست خالی به مسجد و نزد دوستانش برگشت. دوستان او گفتند چه شد؟ دیدی هفتاد شیطان به دست تو چسبیدند و نگذاشتند در این شرایط کمی به فقرا کمک کنی آن مرد پاسخ داد من شیاطین را ندیدم، اما مادرشان را دیدم که با قدرت تمام مانع از صدقه شد.(3)

پیامدهای ترک صدقات

در گذشته و حال بودند و هستند افرادی که نسبت به استمداد نیازمندان و انفاق به آنها بی تفاوتند تا ثروت و اموال شان کاهش نیابد و لطمه ای به آن وارد نشود، غافل از آنکه ترک انفاق و صدقه موجب نابودی اموال و تباهی زندگی انسان می شود، قرآن و روایات خاطرات تلخ و آموزنده ای از این گروه نقل می کند که چطور بر اثر دلبستگی شدید به اموال دنیا و انفاق نکردن به یک باره مشکلات عدیده ای برای آنها ایجاد می شود، بعضی از این مشکلات عبارتند از:

1.تباه شدن اموال:

امام صادق (ع) می فرماید: مَن مَنعَ حَقاً لِلّه عزوجلَ اَنفقَ فی باطلٍ مِثلَیه: هر کس مال خود را در راه خدا مصرف نکند، ناچار می شود دو برابر آن را در راه معصیت خدا مصرف کند. (4)

2. بی توجهی به خدا:

امام صادق (ع) می فرماید: وقتی مسلمانی از برادر مسلمان خود کمکی بخواهد و او بتواند نیازش را برطرف کند ولی به او کمک نکند، خدای متعال شدیداً او را سرزنش می کند و به او خطاب می کند: برادرت را محروم کردی و به عزت و جلالم در هیچ یک از حوائجت به تو توجه ای نخواهم کرد. (5)

3. مورد لعن اهل بیت واقع می شود:

امام صادق (ع) فرمودند: ملعون است ملعون است کسی که خداوند مالی به او موهبت کند و او چیزی از آن را به نیازمندان و فقراء ندهد. (6)

4. حسرت در قیامت:

از امیرالمؤمنین (ع) سؤال شد، حسرت و غم و اندوه چه کسی در قیامت زیادتر از بقیه مردم است؟ حضرت فرمودند: کسی که اموالی داشته و در راه خدا صرف نکرده و این اموال به ورثه رسیده و ورثه ی او اموال را در راه خدا صرف کردند و به همین جهت ورثه بهشتی شدند و این شخص به خاطر اینکه حق خدا را نداد، جهنمی شده، این شخص بزرگترین حسرت را دارد که چرا دیگران با اموال من بهشتی شدند و من جهنمی. (7)

تکدی و گدایی

یکی از معضلات جوامع بشری بخصوص جامعه اسلامی تکدی گری است، این آفت بزرگ شئونات فرد و جامه را هدف قرار می دهد و نابسامانی های مادی و معنوی فراوانی را به دنبال دارد. در چنین جامعه ای مسیر صدقات و انفاقات به سمت و سوی انحراف کشانده می شود، مسائل ارزشی انفاق تحقیر می شود و چهره ی جامعه ی دینی زشت و دولت و مردم را در معرض اتهام عدم توجه به افراد مستمند قرار می دهد. چرا که شخص متکدی یا نیازمند واقعی است که در این صورت همه مردم دین مدار باید با صدقات و انفاقات خود مانع از بروز این حوادث دردناک شوند و با اینکه با وجود تمکن مالی عمل تکدی را بعنوان حرفه و شغل انتخاب کرده که این خود نمونه بارز دروغ گویی، کتمان حق و مبارزه با شئونات معنوی جامعه است که باید از آنها جلوگیری کرد.
از همین جهت است که در روایات اسلامی بلندترین فریادها علیه کسانی است که با داشتن تمکن مالی، دست تکدی و گدایی به سمت و سوی مردم دراز می کنند، در روایتی این ها را شراب خواران معرفی کرده و می فرماید: خداوند درهای فقر را بر روی متکدی می گشاید و در روز قیامت به او نگاه نمی کند و در آن روز بر صورت او گوشتی نیست.
در فرهنگ اسلام تا آنجا گدایی مذمت شده که حتی اگر کسی محتاج باشد و زندگی او به بن بست رسیده باشد، باز گدایی به عنوان عمل مکروه تلقی شده است. امام باقر (ع) می فرماید: لُو یَعلَمِ السائل ما فی السُّؤال ما یَسئَلُ احدٌ احداً و اِنّه ذُل فی الدنیا و فقرٌ تَستعجلونَه و حسابٌ طویلٌ فی الآخره. (8) اگر سائل بداند درخواست کمک از دیگران چه نکبتی دارد، هیچ کس از کس دیگری درخواست کمک مالی نمی کرد، زیرا این کار موجب خواری و فقر در دنیا و حسابرسی طولانی در آخرت است.

پی‌نوشت‌ها:

1- بحارالانوار، ج 69، ص 155.
2- بقره (2)/268.
3- همان.
4- در سایه آفتاب، ص 76- 79.
5- کافی، ج 3، ص 504.
6- بحارالانوار، ج 75، ص 174.
7- بحارالانوار، ج 96، ص 133.
8- بحارالانوار، ج 73، ص 142.

منبع:حسین پور، عبدالعلی؛ (1389) صدقه، گلریزان عرشیان، اصفهان، انتشارات حیات طیبه، چاپ اول.